Της Νεφέλης Ευαγγέλου
Ζητήθηκε η γνώμη μου γι αυτήν την ποιητική συλλογή και δεν αρνήθηκα.
Είχα εκφραστεί στην ίδια την ποιήτρια, ως απλή αναγνώστρια και έτσι συνεχίζω… Με την πεποίθηση πως δεν είναι όλοι οι έρωτες ίδιοι. Δεν
ξεκινούν από την ίδια αφετηρία, δεν ακολουθούν την ίδια διαδρομή, δεν κάνουν στάσεις σε κοινά λημέρια. Εκείνοι που βιώνουν μια τέτοια
περιπέτεια, δεν είναι ίδιοι. Ούτε οι προσδοκίες, όσο και αν κάπου συναντιώνται, κυματίζοντας, σε τέμπο οικείο, με ερωτική μουσική, καταλήγουν σε όμοιο φινάλε.
Οι ερωτικές ιστορίες δείρουν όσο και τα πρόσωπα που τις βιώνουν μεταξύ τους. Η κάθε μία έχει άλλο χρώμα, άλλη υφή, άλλο προορισμό. Η εξέλιξη τους εξαρτάται από τις συγκυρίες, τη Μοίρα που αποφασίζει, τον χρόνο που επιτρέπει, στους ανθρώπινους χειρισμούς, ευόδωση ή καταδίκη.
Ο έρωτας που καταλήγω σε ποιητική έκφραση, μπορεί και αυτός, ο ίδιος, να έχει διακυμάνσεις στη διατύπωσή του. Άλλλοτε, αμφιβάλλει, διστάζει, αγωνιά ή εκστασιάζεται και εξαγνίζεται, αποκαλύπτοντας την πολύτιμη θέση, στη ζωή ενός ανθρώπου. Στην περίπτωσή μας, στη ζωή μιας γυναίκας.
Περιγράφει, ποροστατεύει, υποστηρίζει, αποδίδοντάς του την αξία που πιστεύει ή νομίζει πως έχει δικαίωμα να τον κοσμεί.
Το τρίπτυχο, σε κάθε ανθρώπινη ζωή, συνοψίζεται σε τρεις βασικές έννοιες, που είναι: ο έρωτας, η δημιουργία και ο θάνατος σε κυριολεκτική ή συμβολική διάσταση. Εδώ, κυριαρχεί ο έρωτας, που εμπνέει! Γεννά και βαθύτερες σκέψεις και προβληματισμούς, που χώρια δεν κάνει η ζωή. “Θάνατος”, ίσως να υπάρχει, σε παραλληλισμό, σε έμμεση εξομοίωση. Ο έρωτας των ποιημάτων της Τώνιας Κατζουρού, η οποία γεννήθηκε με το χρίσμα της ποιήτριας και όχι μόνο, είναι λουσμένος με αρώματα ιδιαίτερα και περιέχει χρώματα πολλά. Ακόμα και μαύρο. Όχι θλιβερό, μελαγολικό, μα προστατευτικό. Θα έλεγα πως υμνεί την ύπαρξή του, στην “ασχήμια” που ξεχώρισα με μια ματιά. Τίποτα άσχημο δεν υπάρχει στο δικό του “σκοτάδι”. Το επόμενο πρωινό, το φως του ήλιου δεν θα ξεσκεπάσει κάποια μεταμέλεια ή ντροπή, γιατί η αλήθεια του έρωτα που βιώνεται, είναι σταθερή, βασισμένη στην αφοσίωση και την ταύτιση.
Όμως, η νύχτα δεν βγαίνει ασυνόδευτη – για πολύ – στον ουρανό, σεργιάνι. Την ακολουθούν τα αστεράκια της – οι μικροί υποτακτικοί – με τις αδύναμες λάμψεις μα, έχει προπομπό τον εκφραστή, τον πολλά υποσχόμενο, τη Σελήνη. Καμία νύχτα δεν θα ήταν ποιητική, αν δεν χαμογελούσε εκείνη, έστω στο ένα τέταρτο της φάσης της, εκεί στο λιγόστεμά της, όπως τη βλέπουμε να σβήνει κάτω στη γη. Χωρίς σελήνη, δεν νοείται ποίημα τόσο ερωτικό, σαγηνευτικό, όσο χρειάζεται για μία συνάντηση ερωτευμένων.
Δεν ξέχασα ποτέ την “ωδή στη Σελήνη”, στα τέλη της σχολικής φοίτησης σε μεγάλη τάξη. Δεν κατανοούσαμε ολότελα την περίτεχνη γλώσσα, του Α. Κάλβου, αλλά νοιώσαμε κάτι. Όπως και αν απευθύνεται κάποιος, σε αυτή τη βασίλισσα, εκείνη καταλαβαίνει! Έχει το χάρισμα να οδηγεί τον άνθρωπο – πιο πολύ τους ποιητές – μέχρι τον δικό της κόσμο, απλά, συγκινητικά, εξαγνιστικά…
Η ποιητική συλλογή της Τώνιας Κατζουρού σκοπεύει στον ουρανό, αλλά η τύχη της βρίσκεται στα γήινα. Πρώτα, εκεί θα δικαιωθεί, για να αναληφτεί, ύστερα, όπως αναφέρει σε κΑταίο ποίημά της.
Ο τίτλος της συγκεκριμένης συλλογής, “ΑΚΡΟΒΑΤΩ”, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί από ποιητές και μη. Αν έπρεπε να περιγράψουν την αίσθηση που χαρακτηρίζει τη ζωή τους, με ρήμα, αυτό είναι το σωστό.
“Και ότι ζητάω,
είναι τα μάτια μου
να βλέπουνε τον κόσμο,
μέσα στα χρώματα του ήλιου”!
Τα μάτια αυτά, χωρίς όνειρα, προορισμό, διασχίζουνε σκοτάδια – κατα την ποιήτρια- ακροβατώντας, ανάμεσα καθρέφτη και Θεό. Δεν κοιτούν στο άπειρο, δεν τα δροσίζει η θάλασσα μα, τα καίει φωτιά που κατέβηκε από τον ουρανό, αναλήφτηκε, έγινε αέρας και η ηρωίδα του ποιήματος, γι αυτό, κρατιέται ακόμα στο σχοινί. Μπορεί! Στηρίζεται στη δύναμή της και στην αποδοχή της από αγαπημένα πρόσωπα. Πιστεύει στην ελπίδα της που φαίνεται να δυσπνοεί και ξανά τραγουδά. Η άλλη, στις “σταγόνες”, στον δικό της κόσμο, δεν τα κατάφερε. Δεν έχει τόπο να κουρνιάσει. Δεν “βουλιάζει” στην ευαρέσκεια κανενός. Μόνο, τα μαύρα, ίσως, γυαλιά της, ομορφαίνουν την ασχήμια που εφάπτεται, χωρίς να αγγίζει την ψυχή της, στο κουρασμένο σώμα, το ανέκφραστο – επιτηδευμένα- πρόσωπο…
Ποιήματα με βάθος, με μηνύματα που συγκινούν όποιον τα “μεταφράζει” σωστά, αφήνοντας ν’ ακουμπήσουν σε μια άκρη της ψυχής. “Μίλα μου όταν βραδιάζει”, “Σύμπαν”, Ποιοι είναι αυτοί”. Γιατί, περνοδιαβαίνουν βιαστικά – αμίλητοι- δίπλα μας, τονίζοντας τη μοναξιά που νοιώθει ο καθένας, ανάμεσα στο αδιάφορο ή αταίριαστο πλήθος. Τα υπέροχα με τίτλους, όπως “αντικατοπτρισμός”, “φεγγαροσυλλέκτες”, “εαρινή ισημερία”, με τη μάνα γή να χαρίζει αφειδώλευτα την αγάπη στα παιδιά της και ας την έχουν βαθιά και βάναυσα, πληγώσει. Οι “τροχιές”, το “σολ, παρεστιγμένο”, ιδιάιτερα, πρωτότυπα και γλαφυρά. Υπάρχουν τα ανάλαφρα και δροσερά, τα αφιερωμένα στη φύση, με παραλληλισμούς κρυφούς και φανερούς και στ ις εποχές της. “Μπαλάντα του Αυγούστου”, “Φθινόπωρο λυτρωτικό”, η σημαδιακή για όλο τον κόσμο, φετινή άνοιξη… Τόσο εύκολα, τόσο απλά, όρισε ανατροπές στη ζωή των ανθρώπων, ανεξάρτητα από εθνότητα, χρώμα, θρησκεία, οικονομική επιφάνεια και κύρος. Εξορκίζουν όλοι τον φόβο, όσο μπορούν, αλλά πόσο ακόμα να μπορούν…
Ποιήματα δυνατά, τολμηρά, με ζωηρόχρωμο αισθησιασμό, αλλά και απαλές ο^Τές αποχρώσεις, έτσι, για να μερεύουν λίγο τα πάθη, την προσμονή, τις εξωτερικεύσεις.
Εκφράζεται, σε κάποια, η αγων^ο φόβος για το τέλος της αγάπης που κουράστηκε και ίσως λύγισε. Σε άλλα, κυριαρχεί η αλληγορία, πλατειά στην έκταση και βαθειά στην αναζήτησή της. Η “εκτέλεση”, “Δεν είδα”.
…Φαντάστηκα
πως είχα αρκετή φωτιά μέσα μου,
για τους δυό μας
κι εσύ, δεν άντεχες να σηκώσεις
ένα πούπουλο αηδονιού.
Οι “Χάρτες”, με μια Ιθάκη να αχνοφαίνεται και το “Μέλλον” με αναφορά στο θάνατο μα, οι δρόμοι πρέπει να στρωθούν ,για να περάσουν οι
εγγυητές του μέλλοντος, τα παιδιά. Η ποιήτρια στο “βρέχει φως”, επισημαίνει πως τα μεγάλα σύννεφα που φέρνουν βροχή, καμιά φορά,
βρέχουν φως! Και εκεί στο φώς, σ’ αυτή την ευκαιρία, μπορεί να γίνει το νέο ξεκίνημα. Τα βήματα που έγιναν και αυτά που θα ακολουθήσουν ~ όσα απόμειναν- δεν έχουν σημασία, όσο το τελευταίο.
“Νά ναι γερό και σταθερό!
Νά ναι δικό σου βήμα”!
Κλείνω με τους στίχους της Τώνιας Κατζουρού, που με γοήτευσαν ιδιαίτερα και της επιστρέφω με αγάπη και θερμές ευχές, για καλή συνέχεια αυτό, το πνευματικό της παιδί, με τίτλο “ΑΚΡΟΒΑΤΩ”, αλλά χωρίς ακροβασίες αληθινές…