Το ελληνικό #MeToo ξεκίνησε μετά τις αποκαλύψεις της Σοφίας Μπεκατώρου και μπορεί ο φακός να πέφτει στα φωτεινά ονόματα των επωνύμων, ωστόσο το σημαντικό είναι ότι βρήκαν τη φωνή τους γυναίκες, που είχαν έναν λόγο παραπάνω να κρύβονται καθώς δεν είχαν επώνυμους δίπλα τους να τις υποστηρίξουν.
Οι ιστορίες που περιγράφουν οι γυναίκες μέσω των social media, είναι συγκλονιστικές και δεν έχουν τέλος. Ο άνδρας που τις βίασε, τις κακοποίησε ή τις παρενόχλησε, ήταν τις περισσότερες φορές, ένα οικείο πρόσωπο, ένα πρόσωπο εμπιστοσύνης, όπως ήταν ο αθλητικός παράγοντας στην περίπτωση της Μπεκατώρου. Ήταν ένας αγαπημένος άνθρωπος.
Ήταν ο καθηγητής που τις κολάκεψε και προχώρησε ενώ εκείνες δεν ήθελαν, ο δάσκαλος οδήγησης που ήταν οικογενειακός φίλος, ο καταστηματάρχης της γειτονιάς που έχαιρε εκτίμησης αλλά τις στρίμωχνε στην εφηβεία τους στη γωνιά, ο διευθυντής, ο συνάδελφος, ο συγγενής, ο φίλος, ο πρώην ή ο νυν αγαπημένος που τις εκδικήθηκε γιατί έπαψαν να θέλουν να σχετίζονται μαζί του. Η πλειοψηφία των γυναικών κακοποιήθηκαν στο φιλικό και οικογενειακό τους περιβάλλον από άνδρες που εμπιστεύτηκαν, από άνδρες που αγάπησαν, από συγγενείς, καθηγητές, μέντορες.
Το εντυπωσιακό είναι πως, όπως η κάθε γυναίκα έχει τον δικό της χρόνο στον οποίο θα αισθανθεί έτοιμη να μοιραστεί την επώδυνη εμπειρία, έτσι και η συλλογική απόφαση να κοινοποιηθούν μαζικά όλες αυτές οι ιστορίες, έχει τη δική της χρονική στιγμή. Και για την Ελλάδα, η ιστορία γράφεται το Γενάρη του 2021 και η αφορμή δόθηκε από μια κορυφαία αθλήτρια.
Και οι γυναίκες άρχισαν να αφηγούνται τις προσωπικές ιστορίες τους, που ρέουν στο διαδίκτυο σαν ορμητικό ποτάμι στο οποίο συναντιούνται γυναίκες γνωστές από τον χώρο του αθλητισμού, της πολιτικής (Βασ. Κατριβάνου) και του θεάματος (Τζένη Μπότση) με όλες τις γυναίκες από όλους τους χώρους και τις κοινωνικές τάξεις που σήμερα αισθάνονται έτοιμες να μιλήσουν.
Αυτό ήταν και το μήνυμα που έστειλε η Σοφία Μπεκατώρου στις πρώτες επίσημες δηλώσεις της μετά τις αποκαλύψεις για το βιασμό της. «Δεν ήταν καθόλου εύκολο να βγω και να μιλήσω», είπε η Ολυμπιονίκης και πρόσθεσε: «δεν είμαι η μοναδική αθλήτρια που κακοποιήθηκε». Απευθύνοντας έκκληση σε όλες τις γυναίκες που έχουν δεχτεί την οποιαδήποτε μορφή σεξουαλικής κακοποίησης, τόνισε: «Σπάστε την σιωπή και μιλήστε […] Έχουμε όλοι την δύναμη να βγούμε νικητές και να κάνουμε νέο ξεκίνημα».
Το #kiego ξεκίνησε το 2017 αλλά … δεν περπάτησε
Το πρώτο hastag #kiego, που φιλοδοξούσε να ανοίξει τους ασκούς του Αιόλου στη χώρα, εμφανίστηκε το 2017. Εκείνη την περίοδο η άλλη άκρη του Ατλαντικού δονείτο από το κίνημα #Metoo, με αφορμή το σκανδαλο Γουάϊνστάιν Με αφορμή το σκάνδαλο με τον Χάρβεϊ Γουανστάιν, η δημοσιογράφος και συγγραφέας Ρούλα Γεωργακοπούλου, δημιούργησε τότε αυθόρμητα το hashtag #kiego, (σε συνέχεια του διεθνούς #metoo κάτω από το οποίο κάποιες γυναίκες της show biz, έγραψαν ιστορίες παραδεχόμενες ότι και ίδιες υπήρξαν θύματα του παραγωγού τους ή συναδέλφων τους. Ανάμεσα τους, η ηθοποιός Τζένη Μπότση καταγγέλλει συνάδελφό της για σεξουαλική παρενόχληση.
Στην ερώτηση δημοσιογράφου «Γιατί τον προστατεύεις μην αναφέροντας το όνομα του» απάντησε: «Δεν ξέρω γιατί. Και δυστυχώς είναι αρκετές που έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση από τον συγκεκριμένο άνθρωπο. Το έχουμε συζητήσει μεταξύ μας, αλλά καμία δεν έχει το θάρρος να μιλήσει ανοιχτά. Μπορεί να γίνει κάποια στιγμή».
Σήμερα, συνάδελφοι της, ενθαρρύνουν την ίδια και άλλες ηθοποιούς, να βγουν να καταγγείλουν δημόσια τους άνδρες που κακοποιούν συστηματικά στον χώρο του θεάτρου και του κινηματογράφου.
Ακολούθησαν κι άλλες μαρτυρίες όπως εκείνη της Γαλάτειας Λασκαράκη που έγραψε μεταξύ άλλων: «Ενας καθηγητής πανεπιστημίου που με φώναξε στο σπίτι του με πρόφαση μια εργασία, ένας πρώην υπουργός που άπλωσε το χέρι του πολύ μακριά σε έναν καναπέ και ένα αφεντικό που με έφερε σε δύσκολη θέση πίσω από κλειστές πόρτες, κατ’ επανάληψη. Τα περιστατικά, άλλα θαμμένα κάτω από την καταιγιστική ζωή που ακολούθησε εκείνες τις δεκαετίες και άλλα πολύ καθοριστικά για να ξεχαστούν, από εκείνα που τελικά σε διαμορφώνουν, άρχισαν να αναδύονται στη μνήμη μου, καθώς τις μέρες που αυτό το τεύχος βρισκόταν στην τελική ευθεία για το τυπογραφείο εξελισσόταν το σκάνδαλο του Χάρβεϊ Γουαϊνστάιν.
Ετσι κι εκείνος εμπλούτισε απλόχερα τις αναμνήσεις πολλών 20χρονων γυναικών με εικόνες που δεν μπορούν να ξε-ειδωθούν, στην καλύτερη περίπτωση αμήχανες, τις περισσότερες φορές φορτισμένες με ένα παράλογο αίσθημα ντροπής. “Νιώθεις βρωμισμένη και παραβιασμένη”, όπως μου έγραψε πρόσφατα μια φίλη που παρότι απέφυγε την οποιαδήποτε συνέχεια με τον επίμονο διευθυντή, επιστρατεύοντας την κοφτερή της γλώσσα και μπόλικη ειρωνεία, δεν τόλμησε να ομολογήσει ποτέ τίποτα ούτε ακόμη και στον άνδρα της, από φόβο ότι κι εκείνος θα νιώσει την ίδια “παραβίαση”».
Το #Κι_εγώ επανήθε
Στις 16 Ιανουαρίου και αφού είχε αρχίσει το ποτάμι των εξομολογήσεων να ρέει στο διαδίκτυο, μετά τις αποκαλύψεις αθλητριών, η Ανθούλα Αθανασιάδου, δημιουργεί νέο hastag για το Ελληνικό Meetoo, το #Κι_εγώ. Στην ιστορία της γράφει μεταξύ άλλων: «Ο δάσκαλος οδήγησης ήταν συστημένος από φιλική μου οικογένεια, που όλα της τα μέλη είχαν περάσει απ΄τη σχολή του για το δίπλωμα τους. Θεωρούσα λοιπόν πως θα με πρόσεχε ιδιαίτερα. Εγώ εκείνη την εποχή, όσο κι αν φανεί περίεργο σ’ εκείνους που με ξέρουν τώρα, ήμουν πολύ αθώα και πολύ ντροπαλή».
«Κάθε φορά που με έβαζε ο “δάσκαλος” να παρκάρω, μου ζητούσε να σκύψω από πάνω του και άνοιγε την πόρτα του συνοδηγού ενώ κάθονταν στην θέση του, για να δω δήθεν πόσο κοντά ή πόσο μακριά είχα παρκάρει από το πεζοδρόμιο. Το θέμα ήταν πως ενώ εγώ έσκυβα, αυτός είχε τα χέρια του πάνω στα πόδια του με τις παλάμες προς τα πάνω, έτσι ώστε σκύβοντας εγώ, το στήθος μου να πέφτει ακριβώς στα ανοιχτά του χέρια. Αισθανόμουν πολύ μεγάλη ντροπή, αλλά δεν έλεγα τίποτα, ΄γιατί νόμιζα πως έπρεπε να δω μ’ αυτό τον τρόπο την απόσταση μου απ’το πεζοδρόμιο.
Όσο για τα χέρια του, αν έλεγα κάτι, θα μου απαντούσε πως ήταν τελείως τυχαίο, ή θα μ’ έβγαζε τρελή. Εκεί που αποφάσισα να μιλήσω σε κάποιον ήταν όταν σε ένα παρακάτω μάθημα, με πήγε σε μια εντελώς ερημική περιοχή κι αφού μου είπε να σταματήσω, έπεσε πάνω μου και άρχισε να με φιλάει. Εκτός από την απόλυτη σιχασιά που ένιωσα, ήταν και ο φόβος. ‘Ημουν στην μέση ενός χωραφιού, ούτε ήξερα σε ποιό σημείο ποιανού προαστίου βρισκόμουν και κρατούσα στα χέρια μου ένα τιμόνι που με τίποτα δεν ένιωθα την σιγουριά να κουμαντάρω. Τον έσπρωξα και έδειξα με κάθε τρόπο την σιχασιά μου»
Ακολούθησαν κι άλλες: «Έντεκα χρόνων η πρώτη φορά . Ήμουν ψιλή όπως τώρα. Γείτονας στις διακοπές. Ειχε δύο κόρες μεγάλες. Ηταν φίλος των γονιών μου. Η δεύτερη στα είκοσι στην δουλειά. Με άρπαξε απο τα μαλλιά .Τον πλάκωσα κανονικά… Φυσικά δεν μίλησα τότε σε κανέναν…» γράφει μια χρήστρια των social, ενώ μια άλλη καταγγέλλει παρενόχληση από καθηγητή της στο Deree.
Ανάμεσα σε εκείνες που βρήκαν το θάρρος να μιλήσουν δημόσια, είναι η Βασιλική Κατριβάνου, πρώην βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ, με ανάρτησή της στο Facebook: «Το ελλληνικό #MeToo ξεκίνησε. Η ελληνική εκδοχή του #MeToo που ζούμε αυτές τις μέρες έχει κάτι το συγκλονιστικό, καθώς οι λέξεις κακοποίηση, κατάχρηση εξουσίας, σεξισμός, έμφυλη βία παίρνουν σάρκα και οστά, αφορούν συγκεκριμένες γυναίκες. Όταν αποφασίσει η γυναίκα, θύμα βιασμού ή σεξουαλικής παρενόχλησης ή κακοποίησης να μιλήσει, είναι πάντα η κατάλληλη στιγμή. Και είναι μια στιγμή πολύ δύσκολη που όμως παίρνει πίσω τη δύναμή της και μας ξυπνάει όλους και όλες για τον πόνο, την ντροπή και την οργή που γεννά η κακοποιητική άσκηση της δύναμης και της εξουσίας με τον πιο βάναυσο και διαλυτικό τρόπο».
«Και αφού ανέβασα το προηγούμενο σχόλιο», συνεχίζει η κ. Κατριβάνου, «συνειδητοποιώ πόσο δύσκολο μου είναι να μιλήσω για αυτό πιο προσωπικά, για κάθε στιγμή που έχω υποστεί σεξουαλική παρενόχληση, όπως τότε από τον καθηγητή μου στο Portland State University που έπρεπε να του πω σταμάτα και να τον σταματήσω, ενώ ήταν ο επιβλέπων μου, για την αγωνία μου πώς να το διαχειριστώ τότε και την ταραχή μου ακόμα και τώρα που το γράφω».
Απ’ ότι φαίνεται, σειρά μετά τον χώρο του αθλητισμού, θα πάρει ο χώρος του πανεπιστημίου, καθώς υπάρχουν πολλές καταγγελίες και εισαγγελική έρευνα για έναν καθηγητή στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο αλλά και σε ιδιωτικές σχολές, αλλά και ο καλλιτεχνικός και δημοσιογραφικός χώρος, στους οποίους τα περιστατικά παρενόχλησης και κακοποίησης είναι κοινό μυστικό χρόνια τώρα.
