Του Άρη Παπαδογιάννη *
Πέρασαν 108 χρόνια από την κατασκευή της, έγραψε την δική της ιστορία στην σύγχρονη πραγματικότητα της πόλης των Χανίων και φέρει δικαιωματικά τον τίτλο, του μνημείου – σημείου αναφοράς ενός νομού, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Η «Δημοτική Αγορά», μαζί με τον «Αιγυπτιακό Φάρο», το Σύμπλεγμα των «Νεωρίων» στο ενετικό λιμάνι και το προσφάτως ανακαινισμένο «Ρολόι» του Δημοτικού Κήπου, αποτελούν τις βασικές «εικόνες» των Χανίων, για όλους εμάς που ζούμε σε αυτή την πόλη αλλά και για τα εκατομμύρια των επισκεπτών της, εντός και κυρίως εκτός των Ελληνικών συνόρων.
Χρειάστηκε να περάσουν τουλάχιστον είκοσι πέντε χρόνια προσπαθειών, ζυμώσεων και γραφειοκρατικών διαδικασιών, για να φθάσει το πλήρωμα του χρόνου. Βρισκόμαστε ένα βήμα πριν, από την έναρξη των εργασιών, για την πλήρη ανακατασκευή της «Δημοτικής Αγοράς»την «Δεύτερη της Γέννηση» θα τολμήσω να πω, γιατί ως κάτι τέτοιο, θα πρέπει να εκληφθεί, αυτό που πρόκειται να ακολουθήσει στο κέντρο της πόλης των Χανίων, τους επόμενους μήνες.
Η σημερινή μου παρέμβαση, δεν έχει σε καμία περίπτωση τον «χαρακτήρα» της κριτικής, κυρίως για όλα αυτά που δεν έγιναν – ή έγιναν προς λάθος κατεύθυνση – αλλά και γι’ αυτά των οποίων θα γίνουμε μάρτυρες όλοι μας, έως ότου οι εργασίες που θα εκκινήσουν εντός του 2021, ολοκληρωθούν είκοσι τέσσερις περίπου μήνες μετά.
Η απόφαση μου, να διατυπώσω δημόσια τις σκέψεις μου, γύρω από το έργο της ανακατασκευής της «Δημοτικής Αγοράς» – συμπεριλαμβανομένου και του περιβάλλοντος χώρου της – ελήφθη κάτω από την λογική ενός «κεκτημένου» προσωπικού δικαιώματος, μιας και ήμουν ο Αρμόδιος Αντιδήμαρχος – επί Δημαρχείας του κ. Κυριάκου Βιρβιδάκη – στα χέρια του οποίου, ολοκληρώθηκε η σχετική μελέτη, η οποία θα ξεκινήσει να υλοποιείται. Η εκπόνηση της μελέτης αυτής, θα ήταν παράβλεψη να μην αναφέρω πως είχε ξεκινήσει , επί των ημερών τουΔημάρχου Χανίων, κ. Γιώργου Τζανακάκη και των συνεργατών του.Μεσολάβησαν περίπου δέκα πέντε χρόνια από τότε, ακολούθησαν πολλές προσπάθειες από συναδέλφους της εκάστοτε Δημοτικής αρχής για να φθάσουμε πλέον στο σημείο, να μιλάμε για το έργο «σημαία» που θα λάβει σάρκα και οστά στα Χανιά, εντός των επόμενων δυο ετών.
Με την γνώση και την εμπειρία που έχω αποκομίσει από την διαχείριση του συγκεκριμένου θέματος, αλλά και με την πολυετή ενασχόληση μου τόσο με τα κοινά, όσο και με θέματα δόμησης και αρχιτεκτονικής– που άπτονται της επαγγελματικής μου ιδιότητας – προχωρώ σήμερα στην καταγραφή μιας σειράς «παρατηρήσεων»εστιάζοντας σε τρεις κυρίως άξονες, που καλό θα είναι να …αναγνωστούν.
Άξονας 1ος: Οι υφιστάμενες επιχειρήσεις και ο «ρόλος» τους, στη νέα Αγορά:
Το υφιστάμενο πλαίσιο μέσα στο οποίο «λειτουργεί» το επιχειρηματικό σύμπλεγμα των καταστημάτων της Δημοτικής Αγοράς, σίγουρα δεν εκφράζει την σύγχρονη εποχή. Πρόκειται για ένα πεπαλαιωμένο «σύστημα», το οποίο έχει δημιουργήσει μια στρεβλή «σχέση», μεταξύ του συνόλου των εμπλεκόμενων πλευρών και θα πρέπει πλέον να «κλείσει» τον κύκλο του. Είναι ξεκάθαρο ότι το πλαίσιο αυτό επιβάλλεται ν’ αλλάξει με βασικό γνώμονα, την άρση των όποιων αδικιών, αλλά και τις ανάγκες της σύγχρονης και βιώσιμης οικονομίας. Οι «συνεπείς» επιχειρηματίες της Δημοτικής Αγοράς, σε κάθε περίπτωση ΠΡΕΠΕΙ να έχουν θέση και ρόλο, στη νέα εποχή του ιστορικού μνημείου. Σε κάθε άλλη περίπτωση,τουλάχιστον οι δικές μας «δυνάμεις», είναι δεδομένο ότι θα σταθούν απέναντι. Η «υγιής» επιχειρηματικότητα, θα πρέπει για όλους μας ν’ αποτελέσει το «ζητούμενο» της «Νέας Δημοτικής Αγοράς των Χανίων».
Άξονας 2ος: Η λειτουργία της Αγοράς, κατά την περίοδο της ανακατασκευής:
Συμπληρώνεται ήδη ένας χρόνος της πανδημίας του covid-19που έχει αλλάξει τα δεδομένα όχι μόνο σε υγειονομικό αλλά και σε οικονομικό επίπεδο. Οι επιχειρήσεις μετά από μια δεκαετία κρίσης, βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα ακόμη πιο σφοδρό «τσουνάμι», το οποίο αλλάζει μέρα με την ημέρα την εικόνα της «πραγματικής οικονομίας». Σε καμία περίπτωση, δεν θα αποτελούσε«υπεύθυνη θέση»από την δική μας πλευρά να μιλήσουμε για «αναβολή» του έργου. Γνωρίζουμε τις συνέπειες και κυρίως τον ξεκάθαρο κίνδυνο που κάτι τέτοιο επισείει, να χαθεί η χρηματοδότηση του έργου. Η ένταξη της Ανάπλασης και του Περιβάλλοντος Χώρου της Δημοτικής Αγοράς, στην σύμβαση της ανακατασκευής δυσκολεύει κατά πολύ το εγχείρημα, της παράλληλης συνύπαρξης σε φάση λειτουργίας των υφιστάμενων επιχειρήσεων. Θα είναι όμως καταστροφική μια απόφαση που μονοκονδυλιά θα θέτει εκτός συζήτησης, την αναζήτηση μιας πιθανής βιώσιμης λύσης, προς αυτή την κατεύθυνση. Σε κάθε περίπτωση, η όποια απόφαση ληφθεί δεν θα πρέπει να παραβλέπει και μια ακόμη αδήριτη ανάγκη: Τα δυο χρόνια περίπου που θα διαρκέσουν οι εργασίες ανακατασκευής, να μην εκλείψει από την πόλη των Χανίων, το «στίγμα» της Δημοτικής Αγοράς.
Λαμβάνοντας ως δεδομένο τους «τεχνικούς» περιορισμούς που προκύπτουν, την ασφάλεια αλλά και την επιβίωση των «συνεπών» επιχειρηματιών της Αγοράς, θέτουμε ως Δημοτική Παράταξη προς συζήτηση, τη μεταφορά ενός μέρους των καταστημάτων, στον υπαίθριο χώρο της Πλατείας Μαρκοπούλου ή εντός των χώρων του ανοικτού Δημοτικού Πάρκινγκ τηςπεριοχής, σε συνεννόησηπάντα με τους ίδιους τους καταστηματάρχες, τους επαγγελματίες της Λαϊκής Αγοράς που δραστηριοποιούνται εκείαλλά και με την λήψη όλων των απαραίτητων εγκρίσεων, από το σύνολο των εμπλεκόμενων φορέων και αρχών.Σε κάθε περίπτωση, η οποιαδήποτε από τις παραπάνω προτάσεις πιθανά προκριθεί – κατόπιν διαβούλευσης – θα πρέπει να εναρμονιστεί και με τον σχεδιασμό της Δημοτικής αρχής, που έχει να κάνει με τους Δημοτικούς χώρους στάθμευσηςΙ.Χ. αλλά και επαγγελματικών οχημάτων (π.χ. Τουριστικά λεωφορεία) στο κέντρο της πόλης. Εκεί κάλλιστα θα μπορέσουν να τοποθετηθούν μη μόνιμες κατασκευές– οι οποίες σε καμία περίπτωση δεν θα προσβάλουν τον χαρακτήρα της περιοχής – προκειμένου ο Δήμος να δείξει έμπρακτα ότι στέκεται αρωγός και επιβραβεύει με κάθε κόστος, την υγιή επιχειρηματικότητα.
Προφανώς και το διάστημα που θα μεσολαβήσει, τα ταμεία του Δήμου Χανίων, θα στερηθούν ένα σημαντικό έσοδο, από την λειτουργία των χώρων ελεγχόμενης στάθμευσης. Παράλληλα όμως, η Δημοτική αρχή, θα έχει δώσει τηδυνατότητα σε αρκετές οικογένειες που στηρίζουν την βιωσιμότητα τους, στην επαγγελματική τους δραστηριότητα εντός της Αγοράς, να συνεχίσουν να επιβιώνουν, σε μια εξαιρετικά δύσκολη για όλους συγκυρία.
Άξονας 3ος: Οι χρήσεις της «Νέας Δημοτικής Αγοράς»:
Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να διατηρηθεί ο ιστορικός χαρακτήρας του μνημείου. Η Δημοτική αρχή με τις υπηρεσίες της και τα αρμόδια όργανα – με κυρίαρχο αυτό του Δημοτικού Συμβουλίου – θα πρέπει να δώσουν έμφαση στις «Χρήσεις», αλλά και στο «Νέο Κανονισμό» που θα διέπει την λειτουργία της «Νέας Δημοτικής Αγοράς». Η εικόνα της Αγοράς σήμερα – σε κάποιες περιπτώσεις – αδικεί τόσο το ίδιο το μνημείο, όσο κι εκείνους που το επισκέπτονται για την ιστορικότητα του. Άρα, κατ’ επέκταση, αδικεί και ολόκληρη την πόλη. Όσο μεγάλο ήταν και είναι το βάρος της ευθύνης μέχρι σήμερα, άλλο τόσο – ίσως και ακόμη μεγαλύτερο – είναι και το «από εδώ και στο εξής».
Εδώ και πολλά χρόνια το εμβληματικό αυτό μνημείο, για μια σειρά από λόγους, ζει στην «σκιά» του. Ο στόχος όλων μας ΠΡΕΠΕΙ να είναι να διασωθεί το μνημείο – μέσω της ανακατασκευής – αλλά και να διατηρήσει η Δημοτική Αγορά τον παραδοσιακό της χαρακτήρα ως το σημείο αναφοράς της εμπορικής δραστηριότητας της πόλης των Χανίων.
* Δημ. Σύμβουλος,
Επικεφαλής Δημοτικής Παράταξης “Η Απάντηση… Τα Χανιά μας”