Τις επιπτώσεις της πανδημίας στην Κρήτη περιέγραψε με παρέμβασή του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών, το τακτικό μέλος της και πρόεδρος της ΠΕΔ Κρήτης Γιάννης Κουράκης.
Ο κ. Κουράκης αναφέρθηκε στο έντονο αποτύπωμα της πανδημίας στο νησί, σε όλους τους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας, και υπογράμμισε την ανάγκη η Ευρωπαϊκή Ένωση να υιοθετήσει ένα πιο ανθρωποκεντρικό μοντέλο, με ενίσχυση του κοινωνικού κράτους και ειδικά των συστημάτων υγείας καθώς και γενικότερη αναβάθμιση του δημόσιου τομέα.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε ο κ. Κουράκης στην αύξηση της ανεργίας, που οφείλεται κυρίως στην κάθετη πτώση της τουριστικής κίνησης.
Το κείμενο της παρέμβασης του Γιάννη Κουράκη
Το πλήρες κείμενο της παρέμβασης του Γιάννη Κουράκη στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών:
Οι εθνικές και τοπικές αρχές αιφνιδιάστηκαν, καθώς δεν υπήρχε ανάλογος σχεδιασμός για την αντιμετώπιση μιας τέτοιου μεγέθους και διαστάσεων υγειονομικής κρίσης και με απρόβλεπτες συνέπειες στις ατομικές, οικονομικές και κοινωνικές λειτουργίες.
Είναι γεγονός ότι στην Κρήτη, τον τόπο μου, μια από τις ελάχιστες πράσινες περιοχές της Ευρώπης με αμελητέο ποσοστό θετικότητας, τα κρούσματα μέχρι σήμερα είναι συγκριτικά περιορισμένα ενώ το Εθνικό Σύστημα Υγείας σε τοπικό επίπεδο ανταπεξήλθε με επιτυχία.
Η Περιφερειακή Οικονομία υπέστη «γενική καθίζηση» λόγω της μεγάλης εξάρτησης από τον τουρισμό, ενώ τα περιοριστικά μέτρα έπληξαν τα κρίσιμα μεγέθη της απασχόλησης, της παραγωγής, της ζήτησης και της επαγγελματικής δραστηριότητας με σημαντικές οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες.
Συμπεράσματα, εκτιμήσεις και διδάγματα
Τα συμπεράσματα που αντλήσαμε, οι εκτιμήσεις που κάναμε και τα διδάγματα που προκύπτουν συνοψίζονται στα παρακάτω σημεία:
Το Εθνικό Σύστημα Υγείας είναι ο μοναδικός πυλώνας, που μπορεί να ανταπεξέλθει σε υγειονομικές κρίσεις και να παρέχει ολοκληρωμένες Υπηρεσίες περίθαλψης.
Ο ρόλος του Δημοσίου Τομέα είναι στρατηγικός στην διατήρηση του παραγωγικού ιστού, στην προστασία του πολίτη, την αναθέρμανση και την επανεκκίνηση της οικονομίας.
Η έρευνα και η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών συνέβαλαν αποφασιστικά στην απλούστευση και αυτοματοποίηση των προσφερομένων υπηρεσιών στους πολίτες και στην υποστήριξη υλοποίησης σημαντικών πολιτικών, δράσεων και ειδικών προγραμμάτων.
Αναφορά στο ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης
Ο κ. Κουράκης συνέχισε την τοποθέτηση του ως εξής:
Η συνεισφορά και η συνδρομή των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην άμβλυνση των συνεπειών της κρίσης, στην ανακούφιση των ευαίσθητων κοινωνικών ομάδων και στην διατήρηση της κοινωνικής συνοχής, έχει αποδειχθεί αναγκαία και ουσιαστική.
Στο πλαίσιο αυτό η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να αποκτήσει πρόσθετες ουσιαστικές αρμοδιότητες και πόρους για να ενισχύσει την ανάκαμψη των τοπικών οικονομιών σύμφωνα με τις ειδικές συνθήκες που επικρατούν σε κάθε περιοχή.
Είναι κρίσιμο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή των Περιφερειών να αποτιμήσει συνολικά τη θεσμική συγκρότηση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και να ζητήσει από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να επιδιώξει διευρυμένη συμμετοχή των Οργανισμών στο σχεδιασμό και την υλοποίηση των προγραμμάτων της περιόδου 2021-27 καθώς και των παρεμβάσεων του Ταμείου Ανάκαμψης.
Σε μεσομακροπρόθεσμη βάση είναι αναγκαίο να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των Περιφερειών στηρίζοντας τις ικανότητες αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης στον τομέα της υγείας, του οικονομικού και του κοινωνικού τομέα ανάλογα με τις επικρατούσες τοπικές συνθήκες και ανάγκες.
Αναγκαίο ένα πιο ανθρωποκεντρικό μοντέλο
Η Ευρωπαϊκή Ένωση, συνέχισε ο κ. Κουράκης, είναι σκόπιμο να υιοθετήσει ένα πιο ανθρωποκεντρικό μοντέλο με ενίσχυση του κοινωνικού κράτους και ειδικά των συστημάτων υγείας καθώς και γενικότερη αναβάθμιση του δημόσιου τομέα.
Στο πλαίσιο αυτό είναι κρίσιμο:
(α) να επαναπροσεγγιστούν οι εκτιμήσεις για τις ανάγκες σε υποδομές υλικά μέσα και ανθρώπινο δυναμικό σε επίπεδο περιφερειών ειδικά για τα συστήματα υγείας λαμβάνοντας υπόψη και τις ιδιαίτερες ανάγκες που προκύπτουν σε περιφέρειες με υψηλή εξάρτηση από το τουρισμό
(β) να ενισχυθεί σε μόνιμη βάση η ευελιξία των χρηματοδοτικών μέσων και να εγκαταλειφθούν οι αγκυλώσεις του παρελθόντος στα επιμέρους διαρθρωτικά ταμεία (δεν είναι κατανοητό στους πολίτες γιατί το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει κοινωνικές υποδομές κλίμακας και αναλώνεται σε ήπιες παρεμβάσεις).
Ο αντίκτυπος της πανδημίας στην Οικονομία της Κρήτης
Αναφορικά με τον οικονομικό αντίκτυπο της κρίσης στην Περιφέρεια Κρήτης, ο κ. Κουράκης σημειώνει:
Οι πλέον πρόσφατες εκτιμήσεις για το εθνικό ΑΕΠ συγκλίνουν σε μια μείωση της τάξης του 9-10% για το 2020.
Με δεδομένο ότι το ΑΕΠ της Περιφέρειας Κρήτης εξαρτάται κατά περίπου 50% από το τουρισμό η πτώση αναμένεται να είναι μεγαλύτερη (προσεγγίζοντας το -12%) από το εθνικό μέσο όρο παρά τα αντισταθμιστικά μέτρα που έχουν ληφθεί.
Οι διεθνείς αφίξεις στο εννεάμηνο Ιανουάριος – Σεπτέμβριος 2020 καταγράφουν πτώση 74,6% στο Ηράκλειο και 82,7% στα Χανιά (-76,7% συγκεντρωτικά) σε σχέση με το 2019.
Παράλληλα, την ίδια περίοδο οι εσωτερικές αεροπορικές αφίξεις παρουσίασαν πτώση 49,5% και 52,3% αντίστοιχα -50,5% συγκεντρωτικά).
Η αγροτική οικονομία έχει πληγεί, καθώς κατά διαστήματα το lockdown διαταράχθηκε ο μηχανισμός διανομής, απαγορεύτηκε η μετακίνηση των παραγωγών εκτός του τόπου κατοικίας με αποτέλεσμα να μην μπορούν να μεταβούν στις ανοιχτές αγορές ενώ περιορίστηκε και η τοπική ζήτηση καθώς μειώθηκε ο αριθμός των επισκεπτών.
Οι εποχιακά απασχολούμενοι στο τουρισμό και στη γεωργική παραγωγή επηρεάστηκαν περισσότερο από την πτώση της οικονομικής δραστηριότητας.
Η διαφορά στους εγγεγραμμένους ανέργους μεταξύ 2019 και 2020 αναδεικνύει την επίπτωση της πανδημίας στην απασχόληση.
Ειδικότερα το Μάιο η διαφορά εκτοξεύεται στο 157% ενώ σταδιακά μειώνεται στο 43% τον Αύγουστο και Σεπτέμβριο για να υποχωρήσει περαιτέρω η διαφορά τον Οκτώβριο και Νοέμβριο του 2020.
Τα στοιχεία της πτώσης της τουριστικής κίνησης και της αύξησης της ανεργίας επιβεβαιώνουν το βάθος της κρίσης στην περιφερειακή οικονομία.
Η ανεργία στην Κρήτης όπως διαμορφώθηκε από την πανδημία.
