Tην έντονη αντίδραση των αποσταγματοποιών τσικουδιάς στην Κρήτη έχει προκαλέσει το νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών που απαγορεύει τη χρήση της παραδοσιακής ονομασίας «τσικουδιά» και «τσίπουρο», αντικαθιστώντας τη με τον όρο «προϊόν απόσταξης μικρών αποσταγματοποιών (διήμερων)». Από τις 20 Δεκεμβρίου που το συγκεκριμένο νομοσχέδιο βρίσκεται σε ηλεκτρονική διαβούλευση, έχουν κατατεθεί σχεδόν 28.000 σχόλια, ενδεικτικό του έντονου ενδιαφέροντος από τους χιλιάδες μικροπαραγωγούς ανά την επικράτεια.
Οι καζανάρηδες στην Κρήτη, και συγκεκριμένα ο Σύλλογος Παραδοσιακών Αποσταγματοποιών Τσικουδιάς Νομού Λασιθίου, έχουν ήδη ετοιμάσει ψήφισμα το οποίο σκοπεύουν να καταθέσουν πριν από τις 13 Ιανουαρίου που λήγει η διαδικασία διαβούλευσης, σε μια ύστατη προσπάθεια να σωθεί ο κλάδος, το προϊόν αλλά και το έθιμο του καζανέματος από τον αφανισμό.
Κινητοποιήσεις
«Οι μεγάλοι στην πιάτσα, οι «συστηματικοί αποσταγματοποιοί», είδαν πως έχει ψωμί και κάνουν ό,τι μπορούν για να βγάλουν εμάς τους μικρούς, τους πολλούς, εκτός. Οι μεγάλοι είναι 50-60 επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον χώρο, ενώ εμείς είμαστε γύρω στις 380.000 σε όλη την Ελλάδα. Γιατί, όπως έχουμε εμείς την τσικουδιά, είναι και το τσίπουρο σε Θεσσαλία και Μακεδονία. Είμαστε σε διαβούλευση και με άλλους συλλόγους από Λαμία, Βόλο, Λάρισα, Τύρναβο για να δούμε τι άλλες μορφές κινητοποίησης μπορούμε να κάνουμε. Το νομοσχέδιο κατοχυρώνει το όνομα σε αυτούς, στους μεγάλους, εμάς μας δίνει το όνομα «απόσταγμα μικρών παραγωγών» αντί για το παραδοσιακό όνομα «τσικουδιά» ή «τσίπουρο». Δηλαδή, τους δίνει μια αβάντα μεγάλη, ένα τεράστιο οικονομικό όφελος, εις βάρος της πλειοψηφίας. Και εδώ μπορεί ο καθένας να υποθέσει πολλά. Είναι χοντρό το παιχνίδι» εξηγεί μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος του Συλλόγου Παραδοσιακών Αποσταγματοποιών Τσικουδιάς Νομού Λασιθίου, Γιάννης Καναβάκης, και συμπληρώνει: «Είναι η ιστορία μας, είναι η παράδοσή μας. Εχουμε φτιάξει και ψήφισμα, είμαστε αντίθετοι».
Στο ψήφισμα-διαμαρτυρία που υπογράφει ο Σύλλογος Νομού Λασιθίου, σε ανοιχτή συνεννόηση με άλλους συλλόγους από την Κρήτη που τάσσονται κατά του εν λόγω νομοχεδίου καταγγέλλοντας προέδρους συλλόγων που φαίνεται να συναίνεσαν στην κατάργηση του παραδοσιακού ονόματος, επιχειρείται μια ιστορική αναδρομή.
«Χάσαμε» τη ρακή
«Οι αμπελουργοί της Κρήτης από το 1917 και μετά την ιστορική απόφαση του Ελευθερίου Βενιζέλου απέκτησαν το αποκλειστικό δικαίωμα να παράγουν ρακή/τσικουδιά, το οποίο μάλιστα τους εκχωρήθηκε κατ’ αποκλειστικότητα σε αντάλλαγμα για την απαγόρευση διάφορων ενδημικών στην Κρήτη καλλιεργειών, όπως το βαμβάκι και ο καπνός. Δυστυχώς, η ονομασία «ρακή» (που είναι και η επικρατέστερη στην καθημερινή γλώσσα) «χάθηκε» με την κατοχύρωση της ονομασίας αυτής από την Τουρκία το 1989. Παράλληλα, ήδη από το 1988 επετράπη η παραγωγή τσικουδιάς και από τους συστηματικούς αποσταγματοποιούς, σε επίπεδο μαζικής εκβιομηχανισμένης παραγωγής. Η εμφιαλωμένη όμως τσικουδιά δεν υποκατέστησε ποτέ τα κρητικά καζάνια» αναφέρεται, μεταξύ άλλων, στο ψήφισμα, το οποίο καταλήγει – έπειτα από ομόφωνη απόφαση και του Περιφερειακού Συμβουλίου Κρήτης – ζητώντας «η παραδοσιακή τσικουδιά να υπάρχει με το αρχέγονο όνομά της, τσικουδιά», καθώς «η όποια περίφραση (απόσταγμα διημέρου) αλλοιώνει την πραγματική αίσθηση του μοναδικού αυτού κρητικού προϊόντος», επιπλέον «η ελληνική πολιτεία να στηρίξει την παραδοσιακή τσικουδιά και τους παραγωγούς της, αντί να την πολεμάει με παράλογα και εξοντωτικά μέτρα», ενώ ζητείται «η απόσυρση του ήδη κατατιθεμένου φακέλου ΠΓΕ τσικουδιά και η υποβολή εκ νέου σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς (110/08 & 787/19) (…) εξασφαλίζοντας τη χρήση της ονομασίας αυτής στους διαχρονικά γνήσιους παραγωγούς της, τους διήμερους αποσταγματοποιούς/αμπελουργούς της Κρήτης».
Οπως σημειώνει ο Γιάννης Καναβάκης: «Είναι ντροπή ο Βενιζέλος να μας δώσει μια τέτοια δυνατότητα και να έρθει τώρα μια κυβέρνηση με πρωθυπουργό από την Κρήτη και να την καταργήσει». Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Γιώργος Παρασκευάς, μέλος του Συλλόγου Αποσταγματοποιών Τσικουδιάς Νομού Ηρακλείου: «Η τάση του υπουργείου είναι να στραγγαλίσει τον κλάδο και τώρα χτυπούν και το όνομα. Αν χάσεις το όνομα, τα χάνεις όλα. Αφελείς εκπρόσωποί μας δίνουν με ευκολία το όνομα με ανταλλάγματα προφορικά του υπουργού. Είναι απαράδεκτο, το brand name είναι η αξία του προϊόντος. Χωρίς ταυτότητα δεν είσαι τίποτα. Εμείς προτείνουμε διπλή ονομασία, απόσταγμα τσικουδιάς διήμερων αποσταγματοποιών».