Παρά την έγγραφη δήλωση – δέσμευση του Ιδρύματος Ελευθέριος Βενιζέλος δια κειμένου που έστειλε στην εφημερίδα μας η ιστορικός κ. Βάλια Βαρουχάκη στις 12 Φεβρουαρίου του 2019, ότι:
“…έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες εκ μέρους του Εθνικού Ιδρύματος «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» για την επανατοποθέτηση του αγάλματος της Ελευθερίας στην αρχική του θέση” και οτι “η επαναφορά του αγάλματος παραμένει πάντα ένας από τους στόχους του Ιδρύματος”, τίποτα δεν έχει γίνει και ούτε υπάρχει η παραμικρή ενέργεια προς την κατεύθυνση αυτή.
Το όλο γεγονός αποτελεί χωρίς υπερβολή σκάνδαλο, πρώτου μεγέθους και περισσότερο η αμηχανία και αδυναμία των τοπικών αρχών να ανταποκριθούν στις αυτονόητες και πρωτεύουσες υποχρεώσεις τους, όσον αφορά την αποτύπωση της ιστορικής μνήμης ενός λαού που έγινε ολοκαύτωμα για την ελευθερία του.
Το χρονικό της δημιουργίας της εγκατάστασης και της εξάλειψης του Αγάλματος
1897 Επανάσταση κατά της Οθωμανικής κυριαρχίας με επίκεντρο το Ακρωτήρι
1926 Ανάθεση, στον γλύπτη Θωμά Θωμόπουλο, της φιλοτέχνησης του αγάλματος της Ελευθερίας της Κρήτης
1936 Τοποθέτηση των βάθρων του αγάλματος, από τον μαρμαρογλύπτη Εμμανουήλ Κατσανεβάκη
1937 Εργασίες τοποθέτησης του αγάλματος, Θάνατος Θωμόπουλου. Δημοσίευση πορίσματος επιτροπής αποπεράτωσης του μνημείου
1939 Ημιτελές το έργο αποπεράτωσης, που ανέλαβε ο γλύπτης Μιχάλης Τόμπρος
1964 Θάνατος Σοφοκλή Βενιζέλου. Ανάθεση στον αρχιτέκτονα Νίκο Χατζημιχάλη της μελέτης διαμόρφωσης του χώρου, στους τάφους των Βενιζέλων, από την οικογένεια και το φιλικό περιβάλλον του θανόντος
1965 Επίσημη ανάθεση, από τον ΕΟΤ, της εκπόνησης της μελέτης στον Χατζιμιχάλη. Πρόταση απομάκρυνσης του αγάλματος
1966 Αποδοχή της πρότασης του αρχιτέκτονα από τον ΕΟΤ, για την εκπόνηση προτάσεων γλυπτών έργων από τον γλύπτη Γιάννη Παππά.
1970 Στη διάρκεια της Χούντας, μετά από κεραυνό, κατεδάφιση του αγάλματος της Ελευθερίας. Ανατίναξη των βάθρων και απομάκρυνση των προϊόντων κατεδάφισης.
1984 Προσπάθειες επανατοποθέτησης του μνημείου από τον τότε δήμαρχο Γιώργο Κατσανεβάκη
1987 Σύσταση ερανικής επιτροπής για την δημιουργία νέου μνημείου Ελευθερίας στο Ακρωτήρι. Διακήρυξη υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη από το Θέρισσο για χρηματοδότηση με 10.000.000 της μελέτης επανατοποθέτησης του αγάλματος.
1990 Ομόφωνη αποδοχή της πρότασης του γλύπτη Βάσου Καπάνταη για την αποκατάσταση του αγάλματος της Ελευθερίας, από το Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων. Θάνατος Καπάνταη.
2003 Ομόφωνη απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου Χανίων, για την αγορά της μακέτας του αγάλματος της Ελευθερίας της Κρήτης.
Νίκος Ν. Αγγελάκης
(με στοιχεια από την έκδοση του Εθνικού Ιδρύματος Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος – Έρεισμα και την έρευνα Χρήστου Μαχαιρίδη, “Το Άγαλμα της Ελευθερίας της Κρήτης, Χανιά 2003)