Του Αλέξανδρου Ζέρβα
Με “κομμένη ανάσα” παρακολουθεί η διεθνής κοινότητα τις τελευταίες εξελίξεις στην Ουκρανία μετά και την στρατιωτική επιχείρηση των ρωσικών δυνάμεων στο έδαφός της, με τις παρενέργειες της υπόθεσης να είναι σημαντικές και πολυεπίπεδες.
Σε αυτές συμπεριλαμβάνονται και οι οικονομικές επιπτώσεις παγκοσμίως, με αναλυτές να εκφράζουν φόβους για δημιουργία “ντόμινο” που θα προκαλέσει σοβαρό “σοκ” στις διεθνείς αγορές, οι οποίες τελούν σε καθεστώς νευρικής κρίσης. Ας μην ξεχνάμε άλλωστε πως η Ρωσία αποτελεί τον μεγαλύτερο προμηθευτή ενέργειας στην ΕΕ, με τις εξαγωγές φυσικού αερίου στις χώρες της Ένωσης να αγγίζουν το 40%, ενώ για μερικές από αυτές η εξάρτηση είναι ολοκληρωτική.
Την ίδια στιγμή πάντως, τόσο οι ΗΠΑ όσο και η ΕΕ προχωρούν σε αντίποινα εναντίον της Ρωσίας μέσω της ανακοίνωσης μιας σειράς οικονομικών κυρώσεων εναντίον της Μόσχας.
Σύμφωνα πάντως με όσους παρακολουθούν επισταμένα τα τεκταινόμενα στην παγκόσμια οικονομία, η νέα πραγματικότητα είναι αρκετά πιο περίπλοκη, ενώ από την ουκρανική κρίση φαίνεται να υπάρχουν κερδισμένοι, χαμένοι αλλά και σοβαρά ερωτηματικά.
Σε δεινή θέση οι Ευρωπαίοι, σημαντικά οφέλη για τις ΗΠΑ
Μιλώντας στο tvxs.gr ο δημοσιογράφος-οικονομολόγος, Λεωνίδας Βατικιώτης, επισημαίνει ότι “μεγάλο ερωτηματικό αποτελεί προφανώς το ζήτημα του φυσικού αερίου”.
Ο ίδιος σημειώνει πάντως ότι “η Ευρώπη δεν είναι στο σύνολό της τόσο εξαρτημένη από το ρωσικό φυσικό αέριο, το οποίο κυμαίνεται περίπου στο ⅓ των συνολικών εισαγωγών της. Αυτό βέβαια διαφοροποιείται αναλόγως για κάποιες χώρες, οι οποίες δείχνουν να έχουν μεγαλύτερη εξάρτηση. Για παράδειγμα σε αυτές περιλαμβάνονται η Αυστρία, η Φινλανδία και η Λιθουανία με 100% ρωσικό φυσικό αέριο, ενώ αντίθετα η Μεγάλη Βρετανία και η Ολλανδία εισάγουν λιγότερο από 20%. Το ποσοστό της Ιταλίας κυμαίνεται στο 40%, ενώ το αντίστοιχο της Γερμανίας κινείται μεταξύ 55-58%”.
Επιπλέον δεν δείχνει να συμμερίζεται τα σενάρια καταστροφής που διακινούνται, καθώς αναφέρει: “Προσωπικά εκτιμώ πως ο πανικός δεν δικαιολογείται. Κυρίως έρχεται να εξυπηρετήσει ένα κλίμα τρόμου που δημιουργούν οι Αμερικάνοι, προκειμένου νομιμοποιήσουν την δική τους “γραμμή σύγκρουσης” έναντι της Ρωσίας. Οι βασικές δε οικονομικές συνέπειες για την διεθνή οικονομία θα προέρχονται από τις κυρώσεις που επιβάλλονται στη Μόσχα”.
“Να μην ξεχνάμε πάντως πως τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν επιβληθεί στη Ρωσία περίπου 100 κυρώσεις” προσθέτει.
Επιπλέον, ο κύριος Βατικιώτης υπογραμμίζει ότι “το σημαντικότερο πρόβλημα θα το έχουν οι οικονομίες δυτικών χωρών – συγκεκριμένα οι επιχειρήσεις και οι πολίτες τους- κι όχι η Ρωσία. Κι αυτό γιατί καλό είναι να έχουμε υπόψη πως η Ρωσία τα προηγούμενα χρόνια, βήμα-βήμα και χωρίς να τυμπανοκρουσίες, να απεξαρτηθεί από τη Δύση. Έχει “χτίσει” συναλλαγματικά αποθέματα ύψους 600 δισ. Ευρώ. Μιλάμε για δυσθεώρητο ποσό”.
Ειδικότερα, όπως διευκρινίζει συνεχίζοντας: “Σφοδρό θα είναι το πλήγμα για τους Ευρωπαίους. Οι εταιρείες τους κινδυνεύουν να πάθουν ό,τι οι αμερικάνικες εταιρείες όταν ο Τραμπ κήρυξε τον εμπορικό πόλεμο στην Κίνα. Στην δε περίπτωση των ευρωπαϊκών εταιρειών, αυτές κινδυνεύουν να υποστούν διπλό σοκ. Πρώτον, γιατί θα αναγκαστούν να διακόψουν τις σχέσεις τους με τη Ρωσία και δεύτερον γιατί θα πρέπει στη συνέχεια να υποκαταστήσουν την συγκεκριμένη απώλεια στρεφόμενες -θέλοντας και μη- σε εταιρείες αμερικάνικες. Μεγαλύτερη εμπλοκή αναφορικά με τις οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία είχαν τόσο η Γερμανία όσο και η Γαλλία. Αυτές προφανώς και ανησυχούν και γιατί αφενός χάνουν κέρδη από τη ρώσικη αγορά και διότι αφετέρου βλέπουν να σέρνονται επί της ουσίας σε υποταγή στο άρμα των ΗΠΑ”.
Κάνοντας μάλιστα ιδιαίτερη αναφορά στον ρόλο του αμερικάνικου παράγοντα στην παρούσα κρίση υπογραμμίζοντας: “Κατά την άποψή μου, τη σημερινή κρίση την προκάλεσαν σε μεγάλο βαθμό οι ΗΠΑ για δυο λόγους. Ο πρώτος είναι οικονομικός, καθώς θέλουν να υποκαταστήσουν το ρωσικό φυσικό αέριο με το αμερικάνικο υγροποιημένο αέριο. Ο δεύτερος είναι πολιτικός, καθώς επιθυμούν να πλήξουν τη Ρωσία”.
Ο κύριος Βατικιώτης καταλήγει αναφέροντας: “Κατά συνέπεια, οι κυρώσεις μπορεί να αποδειχθούν μπούμερανγκ. Σε δεινή θέση βρίσκεται μάλιστα και η Ελλάδα, αφού σε περίπτωση που οι Ευρωπαίοι προκαλέσουν τη διακοπή της ροής του ρωσικού φυσικού αερίου, η χώρα μας θα βρεθεί σε ακόμη μεγαλύτερη εξάρτηση από την Τουρκία, και μάλιστα σε μια περίοδο όξυνσης των σχέσεών της με την Άγκυρα λόγω των προκλήσεων Ερντογάν”.
Άγνωστο το πώς επηρεάσουν μεσοπρόθεσμα οι κυρώσεις την Ρωσία
Σε ανάλογη κατεύθυνση -αναφορικά με τους “κερδισμένους” και τους “χαμένους” της ουκρανικής κρίσης- κινείται από τη μεριά του και ο καθηγητής Διεθνών Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, Κώστας Μελάς, μιλώντας επίσης στο tvxs, καθώς επισημαίνει: “Αυτή τη στιγμή οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να χάσουν από τη σύγκρουση, αντίθετα βγαίνουν κερδισμένες. Κι αυτό γιατί θα επιχειρήσουν να αυξήσουν κατακόρυφα τις εξαγωγές τους σε υγροποιημένο φυσικό αέριο. Αντίθετα, βραχυπρόθεσμα η Ευρώπη είναι εκείνη που θα βρεθεί σε πιο δεινή θέση, καθώς κινδυνεύει να εξαϋλωθεί σε επίπεδο επενδύσεων, πληθωρισμού, με την εκτόξευση των τιμών σε φυσικό αέριο και ηλεκτρισμού”.
Συνεχίζοντας σημειώνει ότι “η Ρωσία από τη μεριά της φαίνεται να έχει υπολογίσει σε ένα βαθμό τις κυρώσεις που θα της επιβληθούν, εκτιμώντας πως μπορεί να απορροφήσει τις συνέπειες για ένα χρονικό διάστημα. Σε πιο μακροπρόθεσμη βάση όμως σαφέστατα θα υποστεί και αυτή σημαντικό κόστος. Για παράδειγμα, αν της κόψουν της πρόσβαση στο SWIFT, αν την αποκλείσουν από τις μεγάλες τράπεζες, αν την αποκλείσουν από την αγορά τεχνολογιών, προφανώς και θα έχει πρόβλημα.”
Σε ερώτηση αναφορικά με τις επιφυλάξεις που εκφράστηκαν από Ευρωπαίους ηγέτες, όπως ο Ιταλός πρωθυπουργός, Μάριο Ντράγκι, αναφορικά με τα οικονομικά μέτρα εναντίον της Ρωσίας ο κύριος Μελάς διευκρινίζει πως “οι κυρώσεις θα έχουν αμοιβαίες συνέπειες. Μεγάλο πλήγμα θα υποστούν αναμφίβολα εκείνες οι ευρωπαϊκές χώρες που διατηρούν οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία. Η Ιταλία είναι πράγματι μια από αυτές, όπως και η Γερμανία αλλά και η Γαλλία”.
“Αυτή τη στιγμή πάντως οφείλουμε να επισημάνουμε πως εκείνο που έχει καταφέρει ο Πούτιν -ανεξαρτήτως αν θεωρούμε πως έχει δίκιο ή άδικο σε ό,τι κάνει- είναι πως έχει βάλει όλους τους Ευρωπαίους μαζί σε ένα “τσουβάλι” πίσω από τις ΗΠΑ. Υπό αυτή την έννοια, είναι δύσκολο κάποιος Ευρωπαίος ηγέτης να διαφοροποιηθεί ιδιαίτερα” υπογραμμίζει κλείνοντας.