Βόρεια Εύβοια: «Το Σχέδιο, 1ο Μέρος, 8 δέκατα και αναφορά» – Ένα αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ για τις φωτιές που άλλαξαν για πάντα τη ζωή των κατοίκων | Δείτε το ντοκιμαντέρ

Μια ώρα και είκοσι λεπτά με μαρτυρίες και ντοκουμέντα που αποδεικνύουν πώς μια φωτιά που θα μπορούσε να περιοριστεί έγκαιρα, κατάφερε με μηδενικό άνεμο και «εντολές μη διακινδύνευσης», που ισοδυναμεί με εντολές μη παρέμβασης, να κατακάψει περισσότερα από 520 χιλιάδες στρέμματα γης.

Δάση, ζώα, χωριά, καλλιέργειες, κόποι μιας ζωής αφέθηκαν στην τύχη τους και έγιναν στάχτη από μία κυβέρνηση η οποία εκδίωξε τους κατοίκους από τα χωριά τους, ενώ ουδέποτε φρόντισε για τον προστασία των δασών ή την πυρόσβεση. Αντιθέτως, σχεδιάζει επενδύσεις με νέες χρήσεις γης, στο όνομα της «ανάπτυξης» και της «ανασυγκρότησης».

Με τα παραπάνω λόγια η Νέλλη Ψαρρού και ο Ιωάννης Λαζάρου, συνοψίζουν την εμπειρία τους μέσα από την καταγραφή γεγονότων, συνεντεύξεων, συζητήσεων από τις καταστροφικές πυρκαγιές στη Βόρεια Εύβοια το καλοκαίρι του 2021.

Το ντοκιμαντέρ «Βόρεια Εύβοια, Το Σχέδιο, 1ο Μέρος: “8 δέκατα και αναφορά”» δείχνει με στοιχεία πως κάηκε η Βόρεια Εύβοια.

Το «Σχέδιο» είναι μια ανεξάρτητη δημιουργία των Νέλλη Ψαρρού και Ιωάννη Λαζάρου, που στηρίζεται στην οικονομική συνεισφορά όλων.

Οι δύο συντελεστές μίλησαν στο topontiki.gr και μας αποκάλυψαν τους λόγους για τους οποίος αποφάσισαν να δημιουργήσουν το συγκεκριμένο ντοκιμαντέρ. Τα ερωτήματα πολλά. Τι συνέβη στην Εύβοια; Μένει ωστόσο η πεποίθηση όσων μίλησαν στο ντοκιμαντέρ ότι η πυρκαγιά δεν ήταν γεγονός της τύχης ή των ακραίων καιρικών συνθηκών.

Αναλυτικά τι μας είπαν:

Νέλλη Ψαρρού και Ιωάννη Λαζάρου αρχικά σας ευχαριστούμε πολύ για την αποδοχή της πρόσκλησης. Ποιος ήταν ο κύριος λόγος που αποφασίσατε να δημιουργήσετε το ντοκιμαντέρ «Βόρεια Εύβοια, Το Σχέδιο, 1ο Μέρος: “8 δέκατα και αναφορά”»?

«Ο κύριος λόγος είναι ότι θέλαμε να αποκαλυφθεί η αλήθεια και η υπόθεση αυτή να μην περάσει στη λήθη. Από κει και πέρα, και λόγω εντοπιότητας (η καταγωγή της Νέλλης Ψαρρού είναι από τη Λίμνη Ευβοίας), από την πρώτη στιγμή μαθαίναμε περιστατικά από φίλους και γνωστούς που μαρτυρούσαν πως οι αρχές δεν είχαν σκοπό να σβήσουν τη φωτιά. Έτσι, αποφασίσαμε να το ερευνήσουμε περαιτέρω».

Παρακολουθώντας το ντοκιμαντέρ βλέπουμε ότι στη συντριπτική πλειοψηφία των μαρτυριών από τους κατοίκους υπήρχε μία κοινή παραδοχή, «δεν ήθελαν να σβήσουν τη φωτιά». Συμφωνείτε με τη συγκεκριμένη άποψη?

«Δεν πρόκειται για άποψη, αλλά για εμπειρία. Οι άνθρωποι καταθέτουν την εμπειρία τους από τη δράση της πυροσβεστικής, και μάλιστα τη συγκρίνουν με αντίστοιχη συμπεριφορά άλλες χρονιές. Συνεπώς, πρόκειται για το συμπέρασμα  που προκύπτει από 10 μέρες εμπειρίας. Να σας πούμε εδώ πως, στο ντοκιμαντέρ παρουσιάσαμε μόνο τις μαρτυρίες για τις οποίες υπήρχε απόλυτη συμφωνία σε όσους τις έζησαν, αφήνοντας απ’ έξω αυτές για τις οποίες υπήρχε διχογνωμία. Οι συνεντευξιαζόμενοι, και πολλαπλάσιοι κάτοικοι αυτών που δεν μίλησαν στην κάμερα αλλά κουβεντιάσαμε μαζί τους, είναι αυτόπτες μάρτυρες, δεν εκφράζουν απλή άποψη. Εμείς πώς θα μπορούσαμε να διαφωνήσουμε για το τι έζησαν;»

Οι κάτοικοι της Βόρειας Ευβοίας είναι ζωντανοί-νεκροί?

«Αυτή είναι μία έκφραση που ακούσαμε να χρησιμοποιούν οι ίδιοι για να περιγράψουν την κατάστασή τους της επόμενης μέρας. Δηλαδή, το γεγονός ότι, ναι μεν είναι ζωντανοί, αλλά όλη τους η ζωή, όπως την ήξεραν ως τώρα, με αυτάρκεια, με το βουνό να τους παρέχει στην οικονομία και την ευεξία τους, έχει τελειώσει. Με αυτή τη φράση νομίζουμε πως θέλουν να καυτηριάσουν και την επιχειρηματολογία “θριάμβου” της κυβέρνησης, ότι δεν χάθηκαν ανθρώπινες ζωές».

Η πυροσβεστική έχει ευθύνη για την μη άμεση κατάσβεση της  φωτιάς? Υπήρχε οργανωμένο σχέδιο μη κατάσβεσης?

«Η πυροσβεστική, έχει ως αποστολή την  κατάσβεση της πυρκαγιάς, και έχει άμεση ευθύνη για το ότι δεν επιτέλεσε τον σκοπό της, που είναι και θεσμικά προσδιορισμένος. Από κει και πέρα, από που ελήφθησαν αυτές οι εντολές, αυτό είναι κάτι που πρέπει οι ίδιοι να μας το φανερώσουν. Πρέπει δηλαδή αυτή η φράση, που πολλοί συμπολίτες μας μαρτυρούν, ότι “εγώ εντολές εκτελούσα” ή “κοιτάω να μην χάσω τη δουλειά μου”, να πάψει να αποτελεί δικαιολογία αλλά μάλλον κάτι για το οποίο να ντρέπονται. Διότι, τι σημαίνει, κοιτάω να μην χάσω τη δουλειά  μου; Ποια είναι η δουλειά σου; Δεν είναι να προστατεύσεις τη ζωή, την περιουσία και τη φύση από την καταστροφή της πυρκαγιάς; Αν δεν το κάνεις αυτό, έχεις ήδη χάσει τη δουλειά σου διότι δεν την επιτελείς κιόλας. Όσο για τη φράση, εγώ εκτελώ εντολές, εκτός του ότι δεν είναι κανείς υποχρεωμένος να υπακούει σε παράνομες εντολές, ας μην ξεχνάμε ότι αυτή είναι μία φράση στην οποία έχουν στηριχτεί εγκλήματα, όπως αυτά του ναζισμού».

Μιλώντας με τόσους ανθρώπους και πραγματοποιώντας τόσες συνεντεύξεις τι είναι αυτό που σαν έμεινε πιο πολύ χαραγμένο στη μνήμη? Υπάρχει κάποιο περιστατικό που να έχετε ξεχωρίσει?

«Αυτό που μας έχει μείνει είναι το γεγονός ότι οι ντόπιοι έσωσαν τα χωριά τους παλεύοντας με τις φλόγες χωρίς νερό! Διότι, είχε κοπεί το ρεύμα και τα αντλιοστάσια δεν λειτουργούσαν – αφού δεν είχε προνοήσει κανείς για να υπάρχουν γεννήτριες. Έτσι, πάλευαν με τη φωτιά σε χωριά ολοσκότεινα και χωρίς νερό. Χωρίς μάλιστα να μπορούν να επικοινωνήσουν με τις γυναίκες και τα παιδιά τους που είχαν εκκενώσει τα χωριά.

Τα περιστατικά είναι πολλά, τι να πρωτοπεί κανείς. Νομίζουμε ότι τα πιο σημαντικά τα έχουμε παρουσιάσει στο ντοκιμαντέρ. Το ότι, για παράδειγμα, ο πυροσβέστης δεχόταν οδηγία στον ασύρματο να πει ψέματα στους πολίτες ότι δεν έχει νερό, αλλά οι πολίτες το άκουγαν γιατί ήταν δίπλα».

Τελικά οι κάτοικοι έσβησαν τη φωτιά, ενώ υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις για εμπρησμό. Σχεδόν ένα χρόνο μετά πώς είναι η κατάσταση στη Βόρεια Εύβοια?

«Οι άνθρωποι είναι παρατημένοι στο έλεος του Θεού, χωρίς καμία μέριμνα από την πολιτεία, χωρίς να τους δίνονται αποζημιώσεις (εκτός από κάποια μικρά ποσά που δόθηκαν στην αρχή μέσω του Αρωγή), και με έναν συνεχή εμπαιγμό των ανθρώπων που εργάζονται στο δάσος. Αυτά θα τα παρουσιάσουμε στο δεύτερο μέρος. Όμως, θα θέλαμε να σας πούμε σήμερα κάτι πολύ σοβαρό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή. Στους δασεργάτες που μπήκαν να κόψουν τα καμένα, προκειμένου να γίνει η αναδάσωση, όχι μόνο δεν τους πληρώνει η κυβέρνηση, αλλά τους ζητούν εγγύηση για να μπουν να εργαστούν στα καμένα! Μάλιστα, 17% των χρημάτων που θα βγάλουν από την πώληση των ξύλων είναι υποχρεωμένοι να τα δώσουν στο δασαρχείο και τον δήμο.

Αυτό προβλέπει ο νόμος, και ζήτησαν εξαίρεση λόγω της καταστροφής και της έκτασης της περιοχής, αλλά δεν τους έδωσαν. Εδώ η κυβέρνηση κρατά νομότυπα τις διαδικασίες. Όμως, για τον “διορισμό” του προέδρου μιας ΜΚΟ για να κάνει χωροταξικό σχεδιασμό σε μια καμένη γη, που το απαγορεύει το Σύνταγμα, μια χαρά παραμέρισαν τους τύπους και τους νόμους! Να σημειωθεί ότι, η εγγύηση που κλήθηκε να πληρώσει μόνο ένας ΔΑΣΕ (δασικός συνεταιρισμός) είναι 85 χιλιάδες ευρώ. Οι ΔΑΣΕ που δεν είχαν χρήματα να πληρώσουν, τους προτάθηκε να πάνε στις τράπεζες να δανειστούν! Κι αυτό φυσικά σημαίνει πως η αναδάσωση δεν θα προχωρήσει. Διότι, χωρίς όλους τους εργάτες δάσους να εργάζονται εντατικά, τόσες χιλιάδες στρέμματα καμένα δέντρα πότε θα προλάβουν να κοπούν; Ποτέ, λένε οι ίδιοι».

Είναι πιθανό να γίνουν επενδύσεις με νέες χρήσεις γης στα καμένα, στο όνομα της «ανάπτυξης» και της «ανασυγκρότησης»?

«Όπως σας εξηγήσαμε παραπάνω, η αναδάσωση ουσιαστικά παρεμποδίζεται, ενώ ταυτοχρόνως έχουν αφεθεί οι ιδιώτες να αλωνίζουν στην περιοχή. Η πρόθεση της κυβέρνησης και των ιδιωτών που εξυπηρετεί είναι να γίνουν αλλαγές χρήσης γης. Η μέριμνα αυτή τη στιγμή είναι πως οι εταιρείες θα φτιάξουν καλό όνομα στην περιοχή. Μέσω ιδρυμάτων και ΜΚΟ, που αν τις εξετάσεις όλες σχετίζονται με εταιρείες-μέλη του Διαζώματος, του Σταύρου Μπένου, έρχονται στην περιοχή και δωρίζουν αλυσοπρίονα, ανακαινίζουν γήπεδα ποδοσφαίρου, δωρίζουν υπολογιστές στο ΕΠΑΛ Ιστιαίας, που δεν κάηκε… Μάλιστα, το κράτος έχει αποσυρθεί εντελώς από πάγιες υποχρεώσεις του, και έχουν μπει οι ιδιώτες να τις αναλάβουν. Για παράδειγμα, το Κοινοτικό Ιατρείο, στις Ροβιές, που κάηκε στην πυρκαγιά, φτιάχνεται αυτή τη στιγμή με δωρεά ιδιώτη!

Όμως, οι κάτοικοι είναι αποφασισμένοι να μείνουν στον τόπο τους και να παλέψουν γι’ αυτόν. Όπως έσωσαν τα χωριά τους από τις φλόγες, έτσι θα ενεργήσουν μαζί και όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή. Το θέμα είναι να είναι σωστά ενημερωμένοι. Κι εμείς, γι αυτή την ενημέρωση παλεύουμε, ώστε να συνεισφέρουμε στην διάσωση του τόπου από την άλωση των “σωτήρων” του».

Πότε να περιμένουμε το δεύτερο μέρος του ντοκιμαντέρ και τι θα περιλαμβάνει?

«Υπολογίζουμε μέσα στον Ιούνιο να είναι έτοιμο. Όπως και με το πρώτο, θα γίνουν πρώτα κάποιες προβολές του, δια ζώσης, κυρίως στην Εύβοια αλλά όχι μόνο, και όταν ολοκληρωθεί αυτός ο κύκλος θα το ανεβάσουμε στο διαδίκτυο ελεύθερα για όλους. Αυτή είναι άλλωστε και η δέσμευσή μας προς τον κόσμο ο οποίος μας βοηθά, με τις δωρεές του, να το πραγματοποιήσουμε. Διότι, αυτό το ντοκιμαντέρ στηρίζεται στις δωρεές και την ενίσχυση του κόσμου. Αυτή η ενίσχυση δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά περιλαμβάνει το κρίσιμο κομμάτι της διαφήμισης/προώθησης. Το γεγονός ότι μέσα σε δύο εβδομάδες το ντοκιμαντέρ μαθεύτηκε παντού και το έχουν ήδη δει 270 χιλ άνθρωποι οφείλεται σε αυτόν τον κόσμο που το προώθησε στόμα με στόμα, αφού εμείς το μόνο που κάναμε ήταν να το αναρτήσουμε. Αυτή η υποδοχή δείχνει και την δίψα του κόσμου για την αλήθεια».