Πέθανε ο σπουδαίος, ο αξεπέραστος Βαγγέλης Παπαθανασίου | Βίντεο

Θλίψη στον καλλιτεχνικό κόσμο προκαλεί η είδηση του θανάτου του σπουδαίου ελληνα μουσικού και συνθέτη, Βαγγέλη Παπαθανασίου.

Σύμφωνα με όσα έχουν γίνει γνωστά, ο έλληνας μουσικός και συνθέτης της ηλεκτρονικής, progressive, ambient, τζαζ και ορχηστρικής μουσικής, γνωστός και ως Vangelis νοσηλευόταν σε νοσοκομείο στη Γαλλία με κοροναϊό.

Την είδηση επιβεβαίωσε το δικηγορικό γραφείο που εκπροσωπεί τον Βαγγέλη Παπαθανασίου.

«Με μεγάλη μας θλίψη ανακοινώνουμε ότι ο μεγάλος Έλληνας Βαγγέλης Παπαθανασίου έφυγε από τη ζωή αργά το βράδυ της Τρίτης 17 Μαΐου» αναφέρει η ανακοίνωση.

Ποιος ήταν ο Βαγγέλης Παπαθανασίου

Ο Βαγγέλης Παπαθανασίου γεννήθηκε στις 29 Μαρτίου 1943 στην Αγριά Βόλου. Ξεκίνησε να συνθέτει από την ηλικία των τεσσάρων ετών, ενώ έδωσε την πρώτη του δημόσια παράσταση στην ηλικία των έξι, χωρίς να έχει καμία μουσική εκπαίδευση.

Ήταν αυτοδίδακτος παρά τις πιέσεις των γονιών του, αλλά και των δασκάλων του, που τον προέτρεπαν να κάνει μαθήματα μουσικής. Ωστόσο, σπούδασε κλασική μουσική, ζωγραφική και σκηνοθεσία στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στην Αθήνα.

Έχει επηρεάσει την ανάπτυξη διαφορετικών μουσικών ειδών, ενώ θεωρείται πρωτεργάτης του ηλεκτρονικού ήχου, μια παγκοσμίων διαστάσεων μουσική ιδιοφυϊα.

Ήταν βραβευμένος με Όσκαρ για την μουσική της ταινίας Οι δρόμοι της φωτιάς το 1982. Επίσης είχε επενδύσει μουσικά πλήθος άλλων κινηματογραφικών ταινιών όπως: Blade Runner, 1492: Χριστόφορος Κολόμβος, Αλέξανδρος, Ελ Γκρέκο κ.ά. Έχει συνεργαστεί με τον Ντέμη Ρούσο, την Ειρήνη Παππά και τον Γιον Άντερσον.

Το 1997 σκηνοθέτησε την τελετή έναρξης του 6ου Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ανοιχτού Στίβου της IAAF που πραγματοποιήθηκε στο Παναθηναϊκό Στάδιο της Αθήνας, Το έργο του Μυθωδία επελέγη από τη ΝΑΣΑ ως η επίσημη μουσική για την αποστολή της: 2001 Οδύσσεια στον Άρη, ενώ το 2002 δημιούργησε την επίσημη μουσική για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2002 στις χώρες Κορέα – Ιαπωνία.

Συμμετοχή σε συγκροτήματα

Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 κάνει τα πρώτα του βήματα στη μουσική με τη συμμετοχή του στο συγκρότημα Forminx. Το όχημα για την επιτυχία του συγκροτήματος ήταν το τραγούδι Jeronimo Yanka που σημείωσε τεράστια επιτυχία καθώς το 45άρι άλμπουμ έγινε χρυσό την πρώτη εβδομάδα κυκλοφορίας του.

Το 1968 μετακόμισε στο Παρίσι και μαζί με τον Έλληνα καλλιτέχνη Ντέμη Ρούσο δημιούργησε τους Aphrodite’s Child. Το επιτυχημένο διπλό άλμπουμ με τον τίτλο 666 θεωρείται ότι του έδωσε ώθηση για την αρχή μιας διεθνούς καριέρας.

Ενώ αποτελούσε ακόμα μέλος των Aphrodite’s Child, άρχισε δειλά να ασχολείται και με διαφορετικά πράγματα. Η αρχή έγινε το 1970 όταν έγραψε την μουσική για μία ταινία του Χένρι Χάπιερ.

Ακολούθησε ένα ακουστικό ντοκιμαντέρ επηρεασμένο από της φοιτητικές εξεγέρσεις στο Παρίσι του 1968. Το 1973 ξεκίνησε μία επιτυχημένη συνεργασία με τον σκηνοθέτη Φρέντερικ Ροσίφ για μία σειρά ντοκιμαντέρ για την άγρια φύση, ενώ λίγο προτού μεταβεί στο Λονδίνο κυκλοφόρησε το σόλο άλμπουμ Earth.

Σόλο καριέρα

Το 1975 αποχώρησε τους Aphrodite’s Child για να εγκατασταθεί στο Λονδίνο. Εκεί ίδρυσε υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις μουσικών ηχογραφήσεων, τα Nemo studios.

Κυκλοφόρησε πρώτη του συλλογή με τίτλο Heaven and Hell (1975) ενώ ακολούθησαν και άλλα επιτυχημένα άλμπουμ, όπως το Albedo 0.3 (1976), το Spiral (1977) για το οποίο βραβεύτηκε με το διεθνές βραβείο MIDEM Instrumental, το Beaubourg (1978) και το China (1979). Εκείνη την περίοδο ο Παπαθανασίου άρχισε να γίνεται παγκοσμίως γνωστός.

Το 1978 συνεργάστηκε με την Ελληνίδα ηθοποιό Ειρήνη Παππά στο άλμπουμ με τίτλο Ωδές, που περιέχει παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια, ενώ το 1986 συνεργάστηκαν ξανά στο άλμπουμ Ραψωδίες.

Ο Παπαθανασίου έκανε παράλληλα άλλη μία μεγάλη συνεργασία με τον Γιον Άντερσον σε τέσσερα άλμπουμ, το Short Stories (1978), το The Friends of Mr Cairo (1981), το Private Collection (1983) και το Page of Life (1991).

Συνθέσεις για κινηματογραφικές ταινίες

Άλμπουμ Chariots of fire

Ένα μεγάλο μέρος των συνθέσεων του Παπαθανασίου δημιουργήθηκαν για να πλαισιώσουν κινηματογραφικές παραγωγές ως σάουντρακ. Κορυφαίο σάουντρακ θεωρείται το Οι δρόμοι της φωτιάς (Chariots of Fire) για την ομώνυμη ταινία του 1981 η οποία απέσπασε το Όσκαρ Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής το 1982.

Η ταινία εξιστορεί την προσπάθεια τριών Βρετανών δρομέων στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1924 στο Παρίσι.

Τον Απρίλιο του 1982 μίλησε για τη βράβευσή του αυτή στα «ΝΕΑ» και τον Γιώργο Λιάνη:

«Αισθάνομαι ότι το Όσκαρ είναι της Ελλάδας. Δεν είναι προσωπικό βραβείο. Αλλά και η χαρά μου της Ελλάδας είναι. Δεν είναι μια προσωπική χαρά μόνο».

Mε τον Ντέμη Ρούσσο

Σε ερώτηση του Γιώργου Λιάνη για τους δεσμούς του με την μητέρα πατρίδα, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου απάντησε:

«Ζω κοντά στην ιδέα της Ελλάδας, αλλά μακράν της μίζερης ελληνικής πραγματικότητας. Η Ελλάδα στα μάτια μου δεν είναι το τσίρκο όπου διαδραματίζονται θεατρικές θηριομαχίες… Δεν είναι ο αγώνας για το θρόνο, το κηδεμόνευμα προσώπων και πραγμάτων. Είναι μια πνευματική υπόθεση ερήμην του αλληλοσπαραγμού των κηδεμόνων της…»

«ΤΑ ΝΕΑ», 3.4.1982, Ιστορικό Αρχείο «ΤΟ ΒΗΜΑ» & «ΤΑ ΝΕΑ»

Στη συνέχεια της τηλεφωνικής τους συζήτησης, ο Γιώργος Λιάνης ανέφερε στον Βαγγέλη Παπαθανασίου τον φόβο που εξέφρασε η φίλη του συνθέτη, ηθοποιός Ειρήνη Παππά.

«Η Ειρήνη Παπά που σ’ αγαπά – ανυπόκριτα και ανυστερόβουλα φοβάται μήπως σε λιθοβολήσουν τώρα που τιμήθηκες…Σύνηθες φαινόμενο με όσους ξεχωρίζουν…και ζουν μακράν της πατρίδας μας».

Η απάντηση του Παπαθανασίου αποτυπώνει πλήρως και την άποψη του περί βραβείων και δημιουργικότητας.

«Απ’ ό,τι κατάλαβα το Όσκαρ είναι τελικά ένα σπουδαίο επίτευγμα. Η σημασία του για τους άλλους είναι πιο σημαντική παρά για σένα τον ίδιο…Έχω στο νου τι σημαίνει ο φόβος της Ειρήνης αλλά δεν θα επιτρέψω να το οικειοποιηθούν…Το Όσκαρ δεν έχει καμιά αληθινή σχέση με τη Δημιουργία. Και ξέρετε η ψυχομαχία του καλλιτέχνη έχει να κάνει με τη Δημιουργία και μόνο.»

Με τον Μάνο Χατζιδάκι

«Ο Βαγγέλης είναι σαν τα πουλιά», σημείωνε τότε η Ειρήνη Παππά. «Πρώτα κελαϊδάει και μετά έρχονται οι περιώνυμοι τεχνοκρίτες να μας πουν ότι η σπάνια νότα που έβγαλε ήταν ντο! Είναι θαλεγε κανείς ένα συγγενικό του πρόσωπο. Στο φέρσιμο, στο μίλημα στη σκέψη. Δεν έχει πρόβλημα να παραστήσει κάποιον ή κάτι».

Όμως το σάουντρακ της ταινίας που έγραψε πραγματική ιστορία είναι αυτό της μυθικών διαστάσεων ταινίας επιστημονικής φαντασίας Bladerunner.

1981, ο Βαγγέλης Παπαθανασίου μόλις έχει κερδίσει το Όσκαρ για το καλύτερο σάουντρακ με τη μουσική του Chariots of Fire, όταν δέχεται την πρόταση του Ridley Scott για να γράψει το original score του Blade Runner.

Δεν είναι η πρώτη φορά που συνεργάζονται, έχει ήδη προηγηθεί ένα διαφημιστικό σποτ που γύρισε ο Ridley το 1979 για το κλασικό άρωμα Channel No 5, με τίτλο «Share the Fantasy» και μουσική του Βαγγέλη.
Τα γυρίσματα του Blade Runner έχουν ολοκληρωθεί στο Λος Άντζελες το καλοκαίρι του ’81, ο σκηνοθέτης και η παραγωγή μεταφέρονται στο Λονδίνο για να ολοκληρώσουν το μοντάζ, έτσι ο Βαγγέλης καλείται να δει σε ιδιωτική προβολή στα λονδρέζικα Pinewood Studios την πρόχειρη κόπια της ταινίας και του γίνεται η πρόταση.

Του αρέσει, τα βρίσκει με τον Scott, έτσι τον Δεκέμβριο αναλαμβάνει να γράψει τη μουσική της.

Ο Βαγγέλης εκείνη την εποχή ζούσε στο Λονδίνο και δούλευε στο στούντιο που είχε χρηματοδοτήσει ο ίδιος, με μηχανήματα και όργανα που άξιζαν πάνω από ένα εκατομμύριο λίρες.

Ο μόνος άνθρωπος που δούλευε μαζί του ήταν μία μηχανικός που στη συνέχεια τον βοήθησε στη μίξη και στον συγχρονισμό της εικόνας και της μουσικής -η οποία γραφόταν αναλογικά- και γινόταν πηγαίνοντας μπρος-πίσω την μαγνητοταινία και τη βιντεοκασέτα.

Η δημιουργία του σάουντρακ

Υπάρχουν πολλές λεπτομέρειες για τη διαδικασία της δημιουργίας του σάουντρακ, τις δυσκολίες στον συγχρονισμό εικόνας και ήχου, για τα φωνητικά του Ντέμη Ρούσσου, τα χορωδιακά μέρη και τα παραδοσιακά όργανα που προστέθηκαν, για τη πρώτη 4κάναλη μίξη που επιχειρήθηκε ποτέ, για τις αμέτρητες ώρες χειρωνακτικής εργασίας για να επιτευχθεί το τελικό αποτέλεσμα.

Σημασία έχει ότι αυτό που ετοιμαζόταν για μήνες στα Nemo Studios, έγινε ένα από τα πιο αγαπημένα σάουντρακ ever και η δουλειά του Βαγγέλη με τους πιο φανατικούς οπαδούς.

Το σάουντρακ παραδόθηκε ολοκληρωμένο τον Απρίλιο του 1982 κι η ταινία βγήκε στις αίθουσες στις 9 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς. Ο Βαγγέλης έχει χαρακτηρίσει την προσέγγισή του στη σύνθεση της μουσικής ως «αυθόρμητη και ενστικτώδη», επιτρέποντας στον εαυτό του να αντιδρά με αυθορμητισμό στις εικόνες και να μην αφήνει τις σκέψεις του να επηρεάζουν την έμπνευσή του.

«Λειτούργησα λες και συμμετείχα στις σκηνές της ταινίας», λέει ο ίδιος, «και άφηνα τις πρώτες εντυπώσεις των εικόνων να οδηγούν την μουσική μου». Για τον Βαγγέλη η μουσική του Blade Runner είναι ζωτικό και αναπόσπαστο μέρος της ταινίας [όλες οι σκηνές «αποκαλύπτονται» με τη δύναμη της μουσικής και η ταινία λειτουργεί μια χαρά μόνο με εικόνα και το σάουντρακ, χωρίς καθόλου διαλόγους].

Από μουσικής πλευράς το σάουντρακ είναι ένας σκοτεινός, μελωδικός συνδυασμός κλασικών συνθέσεων και φουτουριστικών συνθεσάιζερ, που δίνουν ηχητική υπόσταση στη νουάρ ρετρο-φουτουριστική ατμόσφαιρα που είχε οραματιστεί ο Ridley Scott.
Ένας αριστουργηματικός συνδυασμός ηλεκτρονικής μουσικής με φευγαλέους ήχους από γιαπωνέζικα κομμάτια, ορχήστρες του Καΐρου, ρετρό κομμάτια των ’40s, κουδουνάκια, ανατριχιαστικές φωνές από έναν κόσμο έξω από τόπο και χρόνο.

Σε συνδυασμό με τους διαλόγους της ταινίας και τους ήχους του εφιαλτικού περιβάλλοντος του μέλλοντος, δημιουργεί μία κατηγορία από μόνο του. Γι’ αυτό και παραμένει 30 χρόνια μετά φρέσκο και αξεπέραστο και αποτελεί έμπνευση για μια ολόκληρη γενιά μουσικών, οι οποίοι δεν είχαν γεννηθεί καν όταν το δημιουργούσε ο Βαγγέλης.

Είναι επίσης ένα σάουντρακ-σταθμός και για άλλον ένα λόγο: μέχρι τότε η αποκλειστική χρήση των συνθεσάιζερ για τη δημιουργία μουσικής για ταινίες ήταν αρκετά παρεξηγημένη και περιοριζόταν κυρίως σε b movies. Η δεκαετία του 50 [η χρυσή δεκαετία για τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας του Χόλιγουντ] είχε προετοιμάσει το έδαφος με πειραματικούς ηλεκτρονικούς ήχους που συνόδευαν τις σκηνές των ταινών, αλλά η δημιουργία τους ήταν αρκετά περίπλοκη διαδικασία.

Τα αναλογικά συνθεσάιζερ των ’60s έγιναν προσιτά σε μεγαλύτερη γκάμα μουσικών, η χρήση τους ωστόσο παρέμενε αρκετά περιορισμένη και δύσκολη πρακτικά. Το 1971 ο Wendy Carlos διασκεύασε κομμάτια κλασικής μουσικής με συνθεσάιζερ για το σάουντρακ του «Κουρδιστού Πορτοκαλιού», αλλά έπρεπε να έρθουν τα φτηνά συνθεσάιζερ των ’80s για να γίνει η χρήση τους μαζική και να περάσουν στην ποπ μουσική.

Ο Βαγγέλης ήταν ο πρώτος που γεφύρωσε το χάσμα των συμφωνικών ορχηστρών και του ήχου του συνθεσάιζερ, συνθέτοντας ένα σάουντρακ που έφτασε στα Όσκαρ [και το κέρδισε]: του Chariots of Fire. Τα όρια είχαν σπάσει και οι συντηρητικοί συνθέτες παλιάς σχολής είχαν αποδεχτεί το «καινούργιο». Το Blade Runner ήταν το επόμενο βήμα, με ακόμα πιο μεγάλη αποδοχή από όλους.

Εκτός από τη μουσική του Βαγγέλη, στην ταινία ακούγονται αποσπασματικά δύο κομμάτια: το «Ogi No Mato» του γιαπωνέζικου σχήματος Nipponia και το «Harps of the Ancient Temples» του αρπιστή Gail Laughton. Στην αρχική εκδοχή του φιλμ, επίσης, ακουγόταν ένα τραγούδι των Ink Spots από το 1939, το «If I Didn’t Care», το οποίο αντικαταστάθηκε από το τραγούδι που έγραψε ο Βαγγέλης στο ίδιο ύφος, το «One more kiss dear» [το τραγούδησε ο Don Percival].

Η μουσική της ταινίας μπορεί να είχε τεράστια αποδοχή από κοινό και κριτικούς αμέσως μόλις η ταινία βγήκε στις αίθουσες [ήταν υποψήφια για BAFTA και για Χρυσή Σφαίρα το 1983], και στους τίτλους του τέλους αναφερόταν ότι ο δίσκος κυκλοφορεί από την Polydor, χρειάστηκαν όμως να περάσουν πάνω από δέκα χρόνια για να κυκλοφορήσει το επίσημο σάουντρακ.

Στο μεταξύ είχε κυκλοφορήσει μία εκδοχή του από την New American Orchestra το 1982 με ελάχιστες ομοιότητες με το αυθεντικό και κάποια κομμάτια σε μια συλλογή του Βαγγέλη [Vangelis: Themes] το 1989, αλλά έπρεπε να βγει το Director’s Cut το 1992 για να αποφασίσουν να κυκλοφορήσουν κάτι πιο ολοκληρωμένο. Αυτή η αναμονή έκανε ακόμα πιο δυνατή τη μυθολογία του φιλμ, το οποίο είχε ήδη αποκτήσει cult status. Τελικά, το 1994, κυκλοφόρησε μια επιλογή του Βαγγέλη από τα βασικά θέματα της ταινίας.

Στο μεταξύ, η τεράστια καθυστέρηση της κυκλοφορία επίσημου σάουντρακ δημιούργησε την ανάγκη ανεπίσημων κυκλοφοριών, επειδή οι φαν δεν μπορούσαν να περιμένουν. Το 1982 μία bootleg κασέτα με τη μουσική της ταινίας που είχε διαρρεύσει από κάποιον τεχνικό είχε γίνει πολύ δημοφιλής στα συνέδρια επιστημονικής φαντασίας και το 1993 κυκλοφόρησε ένα bootleg CD από την Off World Music, Ltd. που ήταν πολύ πιο πλήρες από το επίσημο του CD Βαγγέλη. Το 2007 ο Βαγγέλης ξανακυκλοφόρησε το σάουντρακ σε ένα σετ τριών CD με έξτρα ακυκλοφόρητα κομμάτια και νέα κομμάτια εμπνευσμένα από την ταινία.

Το σάουντρακ όμως που είναι πιο πιστό στην αλληλουχία της μουσικής της ταινίας και πιο πλήρες από όλα είναι ένα bootleg που κυκλοφόρησε μια παρέα ορκισμένων οπαδών της ταινίας και του Βαγγέλη, το Esper Group το 2002 με τίτλο «The 2 CD Esper Edition», ξανακυκλοφόρησε σε μονό το Φεβρουάριο του 2003 ως Los Angeles, November 2019» σε ambient version . Στο «The 2 CD Esper Edition» έχουν κάνει εκπληκτική δουλειά, έχουν μαζέψει όλες τις ηχογραφήσεις που υπήρχουν, επίσημες κι ανεπίσημες, τις έχουν επεξεργαστεί ψηφιακά κι έχουν φτιάξει ένα αριστούργημα [το οποίο δεν είναι δικό τους φυσικά, αλλά του Βαγγέλη].

Ο Παπαθανασίου έχει γράψει μουσική σε αρκετές ταινίες μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές παραγωγές, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζουν οι:

• Vortex – Το πρόσωπο της μέδουσας (1967) του Νίκου Κούνδουρου,
• Ο αγνοούμενος (Missing, 1982) του Έλληνα σκηνοθέτη Κώστα Γαβρά,
• Blade Runner (Μπλέιντ Ράνερς: Ομάδες Εξόντωσης, 1982) ταινία επιστημονικής φαντασίας του Ρίντλεϊ Σκοτ,
• Η ανταρσία του Μπάουντυ (1984) του Ρότζερ Ντόναλτσον,
• Francesco (1989) της Liliana Cavani,
• 1492: Χριστόφορος Κολόμβος (1492 – Conquest of Paradise, 1992) για το οποίο απέσπασε το βραβείο Echo Awards αλλά και το βραβείο του Χρυσού Λέοντα,
• Τα μαύρα φεγγάρια του έρωτα (Bitter Moon, 1992) του Ρόμαν Πολάνσκι,
• Καβάφης (1996) του Γιάννη Σμαραγδή,
• Αλέξανδρος (Alexander, 2004) του Όλιβερ Στόουν,
• Ελ Γκρέκο (2007) του Γιάννη Σμαραγδή.

Μουσική για το διάστημα

Η εξερεύνηση του διαστήματος τον ενθουσίαζε από τα πρώτα του παιδικά χρόνια όπως είχε δηλώσει και ο ίδιος. Ένα μεγάλο μέρος από τα έργα του είναι αφιερωμένο σε αυτό, ενώ διαχρονικά οι κορυφαίοι διαστημικοί οργανισμοί τον εμπιστεύτηκαν για να μελοποιήσει τις επιτυχίες τους.

Το 1980 ξεκίνησε να προβάλλεται η αμερικανική τηλεοπτική σειρά Cosmos: A Personal Voyage του Καρλ Σαγκάν, που είχε ως κύριο θέμα τη θέση του ανθρώπου στο σύμπαν και την ύπαρξη εξωγήινης ζωής. Η μουσική επένδυση των επεισοδίων δημιουργήθηκε από τον Παπαθανασίου, ενώ η σειρά απέσπασε βραβείο Έμμυ και προβλήθηκε σε 69 χώρες και σε 500 εκατομμύρια τηλεθεατές.

Το καλοκαίρι του 2001 ο Παπαθανασίου παρουσίασε το έργο Μυθωδία στους στύλους του Ολυμπίου Διός. Η μουσική του έργου δημιουργήθηκε ώστε να συνοδεύσει τη διαστημική αποστολή της ΝΑΣΑ 2001: Οδύσσεια στον Άρη. Ήταν μία φαντασμαγορική μουσική παράσταση, κατά τη διάρκεια της οποίας προβάλλονταν με ειδικά οπτικά εφέ απεικονίσεις κυρίως από θεούς της αρχαίας Ελλάδας και διαστημικές εικόνες της ΝΑΣΑ.

Τα σολιστικά μέρη του έργου ερμήνευσαν οι σοπράνο Τζέσι Νόρμαν και Κάθλιν Μπατλ. Επίσης συμμετείχε η Μητροπολιτική Ορχήστρα του Λονδίνου, 120μελής χορωδία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής ενώ ο ίδιος ο συνθέτης χειριζόταν τα πλήκτρα. Το έργο προβλήθηκε τηλεοπτικά σε όλο τον πλανήτη ενώ υπήρχαν γιγαντοοθόνες και στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Μετά το τέλος της μουσικής παράστασης η γαλλική κυβέρνηση, την οποία εκπροσώπησε ο υπουργός παιδείας Ζακ Λανγκ, απένειμε στον Παπαθανασίου τον τίτλο του Τάγματος της Λεγεώνας της Τιμής σε μία τελετή που έλαβε χώρα στο περιστύλιο του Ζαππείου.

Δύο χρόνια αργότερα η ΝΑΣΑ του απένειμε το μετάλλιο δημόσιας συνεισφοράς σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμα της. Το βραβείο αποτελεί την υψηλότερη τιμή από τον Αμερικανικό οργανισμό για μη κυβερνητικά πρόσωπα.

Το 2013, η ΝΑΣΑ υιοθέτησε για δεύτερη φορά τη μουσική του Παπαθανασίου με ένα πρωτότυπο μουσικό έργο που δημιουργήθηκε για να πλαισιώσει το βίντεο από την αποστολή Ήρα (Τζούνο), που απεικονίζει συγχρόνως την κίνηση της Γης και της σελήνης μαζί για πρώτη φορά. Το βίντεο απαθανατίστηκε κατά τη διάρκεια της αποστολής καθ’ οδόν για το σύστημα του πλανήτη Δία.

Τον Νοέμβριο του 2014 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) πρότεινε στον Παπαθανασίου να συνθέσει την μουσική για την πρώτη ιστορική προσεδάφιση σε κομήτη. Έτσι, συνέθεσε μια μουσική τριλογία (Άφιξη, Το ταξίδι του Philae και Το βαλς του Ροζέτα) η οποία παρουσιάστηκε από τον ESA μετά την επιτυχημένη προσεδάφιση του σκάφους Ροζέτα στον κομήτη 67P.

Το 1995, ως φόρο τιμής στην μουσική του προσφορά αλλά και στην αγάπη του για το διάστημα, το Minor Planet Center της Διεθνούς Αστρονομικής Ένωσης έδωσε το όνομα του συνθέτη στον Αστεροειδή της Κύριας Ζώνης 6354, που πλέον ονομάζεται 6354 Vangelis.

Διάφορες μουσικές δημιουργίες

• 1982: Δημιουργεί το ηχητικό σήμα των ειδήσεων της ΕΡΤ, το οποίο συνέχιζε να ακούγεται στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων μέχρι σήμερα, με εξαίρεση την περίοδο 2013-2015.
• 1991: Αναλαμβάνει τη μουσική για τα ντοκιμαντέρ του παγκοσμίου φήμης ωκεανογράφου Ζακ-Υβ Κουστώ.
• 1998: Γράφει το άλμπουμ Φόρος τιμής στον Γκρέκο, τα έσοδα του οποίου διατέθηκαν για την ενίσχυση της εκστρατείας της εθνικής πινακοθήκης για την απόκτηση του πίνακα του Ελ Γκρέκο Άγιος Πέτρος.
• 1999: Συνθέτει τη μουσική που συνόδευσε την παρουσίαση του επίσημου εμβλήματος των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, ενώ δημιουργεί και τη μουσική για την τελετή παράδοσης την ολυμπιακής φλόγας τόσο στο Σίδνεϊ όσο και από το Σύδνεϊ στην Αθήνα.
• 2002: Δημιουργεί την μουσική για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2002 που πραγματοποιήθηκε στις Ιαπωνία και Κορέα.

Θέατρο

Αξιοσημείωτη είναι η προσφορά του Βαγγέλη Παπαθανασίου και στο θέατρο. Το 1983 δημιούργησε τη μουσική για τη παράσταση του Μιχάλη Κακογιάννη, Ηλέκτρα στο Αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, με πρωταγωνίστρια την Ειρήνη Παππά.

Επίσης έχει συνεργαστεί με τα Βασιλικά μπαλέτα, καθώς δημιούργησε την μουσική για τρία έργα, Το R B Sque (1980) που παρουσιάστηκε στο Βασιλικό Θέατρο Drury Lane, Το Φρανκενστάιν (1985) και το Η πεντάμορφη και το τέρας (1986).

Άλλα έργα

Το ενδιαφέρον του για τις τέχνες δεν περιοριζόταν μόνο στη σύνθεση μουσικής. Το 1997 έκανε την πρώτη του σκηνοθετική απόπειρα, καθώς σχεδίασε και διηύθυνε εξ ολοκλήρου την τελετή έναρξης του 6ου Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Ανοιχτού Στίβου της IAAF που πραγματοποιήθηκε στο Παναθηναϊκό της Αθήνας.

Το 2003 αποκάλυψε την ικανότητα του στη ζωγραφική παρουσιάζοντας 70 δικά του έργα ζωγραφικής στα πλαίσια της Βαλένσια Μπιενάλ στην Ισπανία. Μετά την επιτυχία της έκθεσης Vangelis Pintura, τα έργα του εκτίθενται σε σημαντικές γκαλερί σε όλο τον κόσμο.

Την ίδια χρονιά, ο Παπαθανασίου παρουσίασε επίσης ένα βιβλίο που περιέχει μερικά από τα ωραιότερα έργα του, με τίτλο Vangelis.

Βραβεία και διακρίσεις

• Όσκαρ Καλύτερου Πρωτότυπου Τραγουδιού 1982 Για την μουσική στη ταινία Δρόμοι της φωτιάς.
• Χρυσός Λέοντας στο Cannes Lions International Advertising Festival, για την μουσική Ask the Mountains σε τηλεοπτική διαφήμιση.
• Βραβείο Max Steiner Award το 1989, για σύνθεση και παρουσίαση διακεκριμένης κινηματογραφικής μουσικής.
• Βραβείο Echo (Γερμανία) για το διεθνή καλλιτέχνη της χρονιάς 1992.
• Βραβείο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Φλάνδρας (Βέλγιο) για καλύτερη μουσική επένδυση κινηματογραφικής ταινίας.
• Βραβείο του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βαλένθια για καλύτερη μουσική επένδυση κινηματογραφικής ταινίας.
• Βραβείο Κοινού για καλύτερη μουσική επένδυση κινηματογραφικής ταινίας από την Παγκόσμια Ακαδημία Μουσικής Επένδυσης στη Φλάνδρα, Βέλγιο.
• Βραβείο Απόλλων το 1993 για τη συνεισφορά του στη μουσική από την Εταιρεία των Φίλων της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.
• Ο τίτλος του Ιππότη του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων της Γαλλικής Δημοκρατίας το 1992. Η απονομή έγινε από τον Γάλλο υπουργό παιδείας.
• Δύο φορές το Παγκόσμιο Μουσικό Βραβείο του Μόντε Κάρλο, για τον Έλληνα καλλιτέχνη με τις μεγαλύτερες πωλήσεις.
• Ο τίτλος του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής της Γαλλικής Δημοκρατίας το 2001.
• Βραβείο RIAJ (Δισκογραφική Βιομηχανία της Ιαπωνίας) για διεθνές τραγούδι της χρονιάς 2002.
• Μετάλλιο Δημόσιας Συνεισφοράς της ΝΑΣΑ σε αναγνώριση εξαιρετικής συνεισφοράς στο όραμα της ΝΑΣΑ το 2003.
• Το 2013 τα Ελληνικά Ταχυδρομεία εξέδωσαν γραμματόσημα τα οποία τον απεικόνιζαν.
• Τιμητικό διδακτορικό δίπλωμα από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών το 2008, παραχωρώντας του το διακεκριμένο τίτλο του ομότιμου καθηγητή. Το διδακτορικό του δόθηκε για την εξαιρετική συμβολή του στη μουσική παιδεία του ελληνικού λαού, καθώς και για τη διάδοση του μηνύματος του
• Ελληνισμού σε όλο τον κόσμο.

ough.gr

in.gr