Του Μάριου Διονέλλη
Θύματα απίστευτης κοροϊδίας από την κυβέρνηση πέφτουν ιδιοκτήτες ακινήτων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα φιλοξενίας προσφύγων ESTIA, καθώς, όχι μόνο παραμένουν απλήρωτοι για μήνες, αλλά βλέπουν με κάθε ευκαιρία τα σπίτια τους να χρησιμοποιούνται επικοινωνιακά από το κυβερνητικό επιτελείο που κάνει σπέκουλα στο ιδιαίτερα ευαίσθητο ζήτημα της στέγασης.
Το πρόγραμμα ESTIA ξεκίνησε το 2015 από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και προέβλεπε αρχικά 25.000 έως 27.000 θέσεις φιλοξενίας σε 21 πόλεις της Ελλάδας. Μέχρι το 2020 είχαν ωφεληθεί περισσότεροι από 70.000 πρόσφυγες ή αιτούντες άσυλο που φιλοξενούνταν σε ιδιωτικές κατοικίες, το ενοίκιο των οποίων κάλυπτε η Ύπατη Αρμοστεία. Το πρόγραμμα λειτούργησε υποδειγματικά με ομαλή ένταξη των προσφύγων στον κοινωνικό ιστό για όσο διάστημα παρέμεναν στην Ελλάδα, ενώ και οι ιδιοκτήτες των σπιτιών πληρώνονταν στην ώρα τους το συμφωνημένο μίσθωμα.
Όλα άλλαξαν το 2020, όταν το πρόγραμμα άρχισε να φθίνει καθώς η Ύπατη Αρμοστεία αποχώρησε λόγω των τεράστιων εμποδίων που έθετε η πολιτική της νέας κυβέρνησης στο μεταναστευτικό. Η διαχείριση του προγράμματος πέρασε στην ευθύνη του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου και από τότε ξεκίνησε ένα πραγματικό μπάχαλο. Μεγάλες καθυστερήσεις στις πληρωμές αλλά και στοχευμένη μείωση των θέσεων που επισήμως αποδιδόταν στη «βελτιωμένη διαχείριση του Μεταναστευτικού» (σ.σ. βλέπε επαναπροωθήσεις). Έτσι, τον περασμένο Απρίλιο ανακοινώθηκε πως οι διαθέσιμες θέσεις θα περιοριστούν σε 10.000 (την ώρα που τα camps είναι ασφυκτικά γεμάτα), ενώ ήδη έχει προβλεφθεί το οριστικό τέλος του προγράμματος στο τέλος του 2022.
Ωστόσο, μεγάλο μέρος των ιδιοκτητών ακινήτων παραμένει απλήρωτο επί μήνες, γεγονός που έχει αναδείξει και στο παρελθόν η «Εφ.Συν.», αλλά πλέον προκαλεί και την αντίδραση της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ιδιοκτητών Ακινήτων, ειδικά εν όψει ενός δύσκολου χειμώνα. Σε επιστολή της προς τον υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου, Νότη Μηταράκη, η ΠΟΜΙΔΑ τονίζει πως γίνεται συνεχώς δέκτης έντονων διαμαρτυριών ιδιοκτητών από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο και αλλού, καθώς από τότε που το πρόγραμμα περιήλθε στην αρμοδιότητα του υπουργείου, έχει προκύψει συνεχής πολύμηνη καθυστέρηση στην καταβολή των μηνιαίων μισθωμάτων.
Σε κάποιες περιπτώσεις αναφέρεται πως ιδιοκτήτες παραμένουν απλήρωτοι ακόμα και από τον Απρίλιο (έξι μήνες), τη στιγμή που το κράτος τούς ζητά να είναι συνεπείς στις φορολογικές τους υποχρεώσεις (φόρος εισοδήματος, ΕΝΦΙΑ κ.λπ.). Η ΠΟΜΙΔΑ αναφέρει πως «οι μηνιαίες δόσεις των υποχρεώσεων των ιδιοκτητών στο Δημόσιο, τους δήμους και τις διάφορες ρυθμίσεις τρέχουν και με σημαντικές επιβαρύνσεις, ενώ για πολλούς ιδιοκτήτες η έγκαιρη είσπραξη των χρημάτων αυτών αποτελεί ζήτημα κυριολεκτικά επιβίωσής τους».
Σε όλα αυτά προς το παρόν δεν έχει υπάρξει καμία επίσημη απάντηση από τον υπουργό κ. Μηταράκη (σ.σ. τον κανονικό, όχι αυτόν που υποδύεται τον υπουργό στα σίριαλ), ενώ οι ιδιοκτήτες οδηγούνται σε απόγνωση, γεγονός που οδηγεί και σε εντάσεις (σκόπιμες ίσως από την πλευρά της κυβέρνησης) απέναντι στους φιλοξενούμενους πρόσφυγες. Αρκετοί είναι οι ιδιοκτήτες που δηλώνουν ότι επιθυμούν να διακόψουν άρον άρον το πρόγραμμα, διώχνοντας τους πρόσφυγες και διαθέτοντας ξανά τα ακίνητά τους στην αγορά για μακροχρόνια ή βραχυχρόνια μίσθωση, ώστε να έχουν επιτέλους έσοδα.
Υπό αυτές τις συνθήκες, με τους περισσότερους ιδιοκτήτες επί μήνες απλήρωτους, η κυβέρνηση δίνει τα ρέστα της στην επικοινωνιακή πολιτική με όχημα τα ίδια αυτά σπίτια για τα οποία δεν έχει καταβάλει τα μισθώματα. Από το βήμα της ΔΕΘ, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και κατόπιν εξειδικεύοντας τα μέτρα ο Κωστής Χατζηδάκης, υποσχέθηκαν πως θα λύσουν το οξυμένο πρόβλημα της στέγασης στη χώρα με τα σπίτια του προγράμματος ESTIA. Αυτή τη φορά, η κυβέρνηση υπόσχεται στους ιδιοκτήτες «εξασφάλιση εγγυημένου μισθώματος από τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης» για να διαθέσει τα σπίτια σε ευάλωτες οικογένειες, πολύτεκνους, τρίτεκνους και μονογονεϊκές οικογένειες, όχι δωρεάν, όπως στο ESTIA, αλλά με πολύ χαμηλό ενοίκιο. Σε πρώτη φάση, σχεδιάζεται η μίσθωση 1.000 ακινήτων για τρία χρόνια, ενώ η δαπάνη που προβλέπεται είναι 21,5 εκατ. ευρώ (κατά μέσο όρο 600 ευρώ τον μήνα). Το προφανές ερώτημα όμως είναι πόσοι από τους ιδιοκτήτες ακινήτων θα «τσιμπήσουν» την ώρα που με το υπάρχον πρόγραμμα έχουν μείνει έως και έξι μήνες απλήρωτοι.
Ανεκπλήρωτες εξαγγελίες
Δεν είναι η πρώτη φορά που τα σπίτια του ESTIA χρησιμοποιούνται για επικοινωνιακούς σκοπούς. Την προσεχή Τρίτη συμπληρώνεται ένας χρόνος από τον καταστροφικό σεισμό στο Αρκαλοχώρι και όλοι θυμούνται τις πρώτες εξαγγελίες Μητσοτάκη μετά την επίσκεψη στην περιοχή, όπου είχε υποσχεθεί σπίτια από το ESTIA στο Ηράκλειο για τις ανάγκες στέγασης των σεισμοπλήκτων. Τελικά, σχεδόν κανένας από τους σεισμόπληκτους δε μεταφέρθηκε εκεί, ωστόσο επικοινωνιακά φάνηκε πως δίνεται λύση στο πρόβλημά τους.
Στο οικονομικό σκέλος, οι ιδιοκτήτες καλούνται σε μια κρίσιμη περίοδο να εμπιστευτούν ένα κράτος-κακοπληρωτή που, όπως λέει και η ΠΟΜΙΔΑ, θα έπρεπε «να δίνει πρώτο στους πολίτες το παράδειγμα της συνέπειας στην εκπλήρωση των οικονομικών υποχρεώσεων».
Αλλά και πολιτικά η κυβέρνηση παίζει για άλλη μία φορά το επικίνδυνο χαρτί του κοινωνικού αυτοματισμού, ικανοποιώντας το πιο συντηρητικό κομμάτι του ακροατηρίου της. Πέρσι το αφήγημα ήταν «σπίτια στους σεισμόπληκτους και όχι στους πρόσφυγες». Φέτος μετατρέπεται σε «σπίτια σε ευάλωτες οικογένειες (ελληνικές προφανώς) και όχι στους μετανάστες». Το θέμα είναι αν θα «τσιμπήσουν» τόσο οι ιδιοκτήτες όσο και η κοινωνία.