Μετά την αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στο Αιγαίο και τις απειλές για γεωτρήσεις στην Κύπρο, η Τουρκία απειλεί με νέα εστία έντασης νοτίως της Κρήτης, μετά την υπογραφή της νέας ενεργειακής συμφωνίας με τη Λιβύη.
Μία συμφωνία που αποτελεί το επόμενο βήμα μετά το τουρκολιβυκο μνημόνιο του 2019 και αφορά σε συνεργασία των δύο χωρών για την έρευνα, παραγωγή, μεταφορά διύλιση, διανομή και εμπορία υδρογονανθράκων (φυσικού αερίου και πετρελαίου) με τη χρήση σκαφών έρευνας και γεώτρησης της Turkish Pipeline Corporation.
Τη συμφωνία όμως, που οποία υπέγραψε ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου με τον πρωθυπουργό της κυβέρνησης εθνικής ενότητας της Λιβύης Αμπντουλχαμίντ Ντμπεϊμπά, εν τω μεταξύ απέρριψε ως παράνομη το Κοινοβούλιο της Λιβύης, αφού στη χώρα η πολιτική κατάσταση παραμένει νεφελώδης.
Και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών χαρακτήρισε παράνομο το νέο μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ της κυβέρνησης εθνικής ενότητας (GNU) της Λιβύης και της Τουρκίας, όπως έχει χαρακτηρίσει ως παράνομο και ανυπόστατο το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019.
Ακόμη και η κυβέρνηση εθνικής ενότητας της Λιβύης θεωρεί βέβαια ότι το μνημόνιο του 2019 δεν έχει τεθεί σε ισχύ, κάτι με το οποίο διαφώνησε ευθαρσώς όμως μετά την υπογραφή ο κ.Τσαβούσογλου, υποστηρίζοντας ότι ο ΟΗΕ δεν έχει κανένα δικαίωμα να εγκρίνει ή να απορρίψει μία διακρατική συμφωνία.
Ο κίνδυνος τώρα είναι η Τουρκία να επιχειρήσει έρευνες με δικά της σκάφη νοτίως της Κρήτης σε περιοχές που σύμφωνα με το τουρκολιβυκό μνημόνιο του 2019 ανήκουν στη Λιβύη, στην πραγματικότητα όμως περιλαμβάνονται στην περιοχή κυριαρχίας της Κρήτης.
Για αυτό και το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών διαμήνυσε ότι: “Η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή, τα οποία προτίθεται να υπερασπιστεί με όλα τα νόμιμα μέσα, με πλήρη σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας”.
Υπενθύμισε επίσης ότι: “Η Ελλάδα έχει προβεί σε οριοθέτηση της ΑΟΖ της με την Αίγυπτο, συμφωνία, η οποία έχει συναφθεί με σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας”, αλλά και ότι η χώρα μας “διατηρεί, όπως ορίζει η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας, δικαίωμα ipso facto et ad initio σε υφαλοκρηπίδα, η οποία, ελλείψει διμερούς συμφωνίας ορίζεται με τη μέση γραμμή.”
Καθώς λοιπόν το νέο deal Άγκυρας- Λιβύης “αγνοεί” και τη συμφωνία Ελλάδας- Αιγύπτου για την ΑΟΖ, Αθήνα και Κάιρο συμμαχούν ξανά κατά της Τουρκίας και αμφισβητούν τη νομιμότητα της λιβυκής κυβέρνησης εθνικής ενότητας να υπογράψει το εν λόγω μνημόνιο κατανόησης. Για το θέμα συζήτησε ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας σε τηλεφωνική συνομιλία με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Σάμεχ Σούκρι. Συμφωνήθηκε επίσης όπως ο Έλληνας ΥΠΕΞ μεταβεί στο Κάιρο για διαβουλεύσεις την προσεχή Κυριακή.
Ο κ. Δένδιας συναντήθηκε χθες και με τον πρέσβη των ΗΠΑ στην Αθήνα, Τζορτζ Τσούνη. Σημειωτέον πάντως ότι καχυποψία έχει προκαλέσει στην Αθήνα το γεγονός ότι η τουρκική αποστολή υπό τον Τσαβούσογλου αναχώρησε για Λιβύη αμέσως μετά την επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη του συμβούλου εθνικής ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζέικ Σάλιβαν, ο οποίος συναντήθηκε με το δεξί χέρι του Ερντογάν, τον εκπρόσωπο της τουρκικής προεδρίας Ιμπραήμ Καλίν. Στη συνάντηση η τουρκική πλευρά έκανε “παζάρια” για τα μαχητικά F-16, το Αιγαίο, την Κύπρο και τη Ρωσία, δεν έχει γίνει γνωστό όμως εάν συζητήθηκε και η υπογραφή νέου μνημονίου με τη Λιβύη.
Με τα νέα δεδομένα φαντάζει δύσκολη μία συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Πράγα, στο περιθώριο της συνεδρίασης της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας.
Η Αθήνα πάντως έχει πετάξει το μπαλάκι για ένα ραντεβού στην Άγκυρα, διαμηνύοντας ότι εάν ο Τούρκος πρόεδρος ζητήσει συνάντηση, θα υπάρξει θετική ανταπόκριση. Σε κάθε περίπτωση ο πρωθυπουργός θα θέσει για άλλη μία φορά στους Ευρωπαίους εταίρους το θέμα της τουρκικής επιθετικότητας και αναθεωρητισμού.