Από την εποχή που οι πολίτες κινητοποιούνταν μαζικά για να εκφράσουν την εναντίωσή τους σε ένα πλέγμα νεοφιλελεύθερων πολιτών και μέτρων λιτότητας στα πλαίσια των μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας δεν έχουν περάσει δα και τόσα πολλά χρόνια.
Οι πολίτες είχαν την ελπίδα ότι αυτή η ιστορική ανατροπή, όπου ένα μικρό κόμμα της Αριστεράς κατέκτησε την εξουσία ως το όχημα έκφρασης των αγώνων πολλών ετών ενός λαού που είχε υποστεί πολλά υπό το βάρος πολιτικών βάρβαρων, θα είχε ουσιαστικό και άμεσο αντίκτυπο.
Όμως, η ελπίδα διαψεύστηκε γρήγορα.
Η ματαίωση αποτυπώθηκε με τρόπο δραματικό μετά την ολική ανατροπή του ιστορικού δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου του 2015 όπου το “ΟΧΙ” των Ελλήνων πολιτών σε ποσοστό άνω του 60% και σε ποσοστό 73,69% στα Χανιά (το υψηλότερο ποσοστό στην Ελλάδα) έγινε μέσα σε μία νύχτα “ΝΑΙ” που οδήγησε τελικά σε υπερψήφιση του 3ου μνημονίου με διευρυμένη πλειοψηφία και τις ψήφους ΣΥΡΙΖΑ, ΝΔ, ΚΙΝΑΛ, Ποτάμι.
Η συλλογική ματαίωση που βίωσε ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού δεν αποτυπώθηκε στο εκλογικό αποτέλεσμα αφού μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα οι εκλογές έβγαλαν ξανά νικητή τον ΣΥΡΙΖΑ. Όμως αποτυπώθηκε στο πλαίσιο που επιτεύχθηκε η εκλογική νίκη. Αρχικά, στη διάσπαση του ΣΥΡΙΖΑ και μετά στο κυρίαρχο αφήγημα. Εκεί, όπου η “ελπίδα” των πολλών έπαιρνε πλέον τη μορφή μίας ανθρώπινης διαχείρισης του “αναπόφευκτου”, της – με σφραγίδα και Αριστεράς – “μη ύπαρξης εναλλακτικής”.
Το υπόλοιπο κείμενο που ακολουθεί είναι το κύριο άρθρο της εφημερίδας μας στις 27 Μαϊου του 2019, λίγο μετά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών. Δυστυχώς, όσα ίσχυαν τότε συνεχίζουν να ισχύουν και σήμερα. Γι’ αυτό ίσως και η διαφορά από τις 10 μονάδες υπέρ της ΝΔ πλέον βρίσκεται στις 20 μονάδες και ένας λαός στα Χανιά που ψήφισε με πάνω από 70% υπέρ του “ΟΧΙ” στο δημοψήφισμα έβγαλε για πρώτη φορά στην ιστορία του πρώτο κόμμα τη Νέα Δημοκρατία.
Ακολουθεί το κείμενο δίχως καμμία αλλαγή:
Αν παρακολουθούσε κάποιος την προεκλογική διαδικασία δίχως να γνωρίζει τίποτα απ’ όσα έχουν συμβεί στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια θα έμενε με την εντύπωση ότι ο Τσίπρας έρχεται από μία τετραετία θριαμβευτική. Αλλά η τετραετία που προηγήθηκε κάθε άλλο παρά θριαμβευτική ήταν.
Μέσα σε αυτά τα τέσσερα χρόνια ο ΣΥΡΙΖΑ εφάρμοσε προγράμματα ακραίας λιτότητας και νεοφιλελεύθερων μεταρρυθμίσεων που καμία κυβέρνηση της Δεξιάς δε θα μπορούσε να είχε εφαρμόσει δίχως να ξεσηκώσει επανάσταση από τις αντιδράσεις. Όμως, στην διακυβέρνηση της χώρας ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ. Και οι πολιτικές αυτές εφαρμόστηκαν με ελάχιστες αντιδράσεις.
Η έλλειψη αντιδράσεων εκ μέρους των πολιτών δημιούργησε την ψευδαίσθηση εντός του ΣΥΡΙΖΑ ότι οι πολίτες δείχνουν κατανόηση, όταν στην πραγματικότητα, ένα μερίδιο πολιτών ένοιωθε παγιδευμένο και αδύναμο να αντιδράσει.
Κάνοντας αυτή την λάθος ανάγνωση της πραγματικότητας (όπως και σε τόσα άλλα ζητήματα) τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ συνέχισαν να φέρονται σα να μην εφάρμοσαν ποτέ αυτά τα μέτρα.
Και το έκαναν αυτό με το εξής σκεπτικό:
Αφού αποδέχτηκαν ότι τα μέτρα ήταν “αναπόφευκτα”, κι αποδέχτηκαν τη μη ύπαρξη κάποιας εναλλακτικής, αφού σύμφωνα με το σκεπτικό τους, ο οποιοσδήποτε και αν είναι στην κυβέρνηση θα πρέπει να εφαρμόσει το μνημόνιο, τότε σημασία δεν έχει η εφαρμογή των μέτρων (τα οποία ούτως ή άλλως είναι αναπόδραστα), αλλά η διαχείριση τους όσο πιο “ανθρώπινα” γίνεται. Εφόσον ήταν αναπόδραστη η πραγματικότητα των μνημονίων και έκαναν ότι μπορούσαν για να είναι “ανθρώπινα”, τότε, δε χρειάζεται να κάνουν και κάποια αυτοκριτική, γιατί ουδείς θα μπορούσε να κάνει κάτι καλύτερο.
Κι έτσι, ενώ στην ουσία των πραγμάτων είχαν αποδεχτεί πλήρως το αφήγημα της Μέρκελ περί “πικρού φαρμάκου”, την ίδια στιγμή δίχως ίχνος αυτοκριτικής και με περισσια αλαζονία ο Πολάκης συνέχιζε να έχει το “ΟΧΙ” στο προφίλ του στο facebook, λες και το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είχε τηρηθεί, κι ο Τσίπρας συνέχισε να αφήνει λουλούδια στην Καισαριανή. Σα να μην έχει γίνει τίποτα…
Όμως, τα λάθη δε σταμάτησαν εκεί.
Μην έχοντας αντιληφθεί στον ΣΥΡΙΖΑ την κρυφή οργή που είχε τμήμα του κόσμου το οποίο τον είχε ψηφίσει, αντί να προσπαθήσει να επικοινωνήσει με αυτούς τους πολίτες, επέλεξε μια στρατηγική διαρκούς πόλωσης με πολιορκητικό κριό τον Πολάκη, που έθετε αυτόματα πολλούς, ως πρόσφατα ψηφοφόρους τους, απέναντι. Ο ΣΥΡΙΖΑ με την τακτική του όξυνε το αντι-ΣΥΡΙΖΑ συναίσθημα αφού μετέτρεψε σε εχθρούς τους δυσαρεστημένους και απογοητευμένους ψηφοφόρους του τους οποίους ποτέ δεν προσπάθησε να ακούσει. Ίσως, γιατί δεν είχε τη δυνατότητα να ακούσει, επειδή δε μπορούσε να αλλάξει τις πολιτικές που είχε αποδεχτεί, ως κυβέρνηση είχε συνυπογράψει και εφάρμοζε;
Αυτό που δεν κατάλαβαν στο ΣΥΡΙΖΑ ήταν πως η πόλωση λειτούργησε όταν ο ΣΥΡΙΖΑ εξέφραζε λόγο ενάντια στα μνημόνια, όταν οι πολίτες ήταν στους δρόμους, τα κινήματα ήταν ενεργά και απέναντί του είχε τον Σαμαρά, αλλά δε μπορούσε να λειτουργήσει όταν ο ΣΥΡΙΖΑ εφάρμοσε τα μνημόνια και τις νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις δίχως να κάνει ίχνος αυτοκριτικής και έχοντας απέναντι του ένα Μητσοτάκη ο οποίος οσμιζόμενος το κοινωνικό κλίμα επέλεγε ένα λόγο μετριοπαθή θέτοντας στο περιθώριο ακραίες φωνές όπως αυτή του Άδωνι Γεωργιάδη.
Χαρακτηριστικό της αλαζονίας που διακατείχε πολλά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν αυτό που ακουγόταν συχνά στις συζητήσεις με πολίτες που τους ασκούσαν κριτική:
“Ε και τι θα κάνετε δηλαδή; Θα ψηφίσετε Μητσοτάκη;”
Λες και το γεγονός ότι απέναντι από τον ΣΥΡΙΖΑ βρισκόταν ο Μητσοτάκης αρκούσε για να συνεχίσουν να κυβερνούν…
Βεβαίως, όταν έχεις ζήσει 10 χρόνια μνημόνια, όταν το κόμμα που έχει εκλέξει ο λαός για να αντισταθεί στη συνέχιση μιας βαρβαρότητας καταλήγει να εφαρμόζει τις ίδιες πολιτικές, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ προχώρησε σε ιδιωτικοποιήσεις, σε ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας, αύξησε κατακόρυφα τους φόρους, αντιμετώπισε ως “μπαταξήδες” εκατοντάδες χιλιάδες συμπολίτες μας που βρίσκονται σε οικονομική αδυναμία, αθέτησε μία σειρά υποσχέσεων που ήταν στον πυρήνα της εκλογικής του επικράτησης, ο Μητσοτάκης δε μοιάζει πλέον και με ότι χειρότερο αλλά ως μια φυσική συνέχεια της “αναπόδραστης” πορείας των πραγμάτων.
Οι πολίτες δεν επικροτούν τις θέσεις Μητσοτάκη, αποδοκιμάζουν τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο ΣΥΡΙΖΑ διαμόρφωσε το περιβάλλον ώστε το πέρασμα σε μία διακυβέρνηση Μητσοτάκη να είναι περίπου “φυσική”.
Το γεγονός όμως ότι η διαφορά ήταν μόλις 9 μονάδες οφείλεται στο ότι απέναντι από τον ΣΥΡΙΖΑ βρισκόταν ένας Μητσοτάκης. Σε άλλη περίπτωση, με έναν άλλο αντίπαλο, πιο κεντρώο, πιο επικοινωνιακό, η διαφορά, μην έχει κανείς αμφιβολία, θα ήταν πολύ μεγαλύτερη. Το γεγονός ότι απέναντι ήταν ένας Μητσοτάκης, συντέλεσε στο να συγκρατηθούν οι απώλειες.
Το ανησυχητικό βεβαίως είναι ότι με τις μέχρι τώρα δηλώσεις στελεχών αλλά και του ίδιου του πρωθυπουργού, στον ΣΥΡΙΖΑ δε θέλουν ή δε φαίνεται να έχουν πάρει χαμπάρι τι έχει συμβεί.
Στις αρχικές δηλώσεις κάποιων κορυφαίων στελεχών, όπως του Γιάννη Δραγασάκη, δόθηκε μάλιστα η εντύπωση ότι ήταν περίπου και χαρούμενοι.
Κάποιοι έφτασαν στο σημείο να εννοήσουν ότι, αν μη τι άλλο, το αποτελέσμα έχει και θετικά στοιχεία, αφού αποτυπώνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ παγιώνεται ως μεγάλη δύναμη.
Και σε προηγούμενες οδυνηρές στιγμής, ο ΣΥΡΙΖΑ έδειξε ικανότητα να βρίσκει νίκες, συμβολικές και πραγματικές, εκεί που δεν υπήρχαν.
Στη μη τήρηση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος, τα στελέχη του τότε έλεγαν ότι ακόμη και παρά τη μη εφαρμογή του, δόθηκε ένα ξεκάθαρο μήνυμα στην Ευρώπη ενάντια στις πολιτικές λιτότητας
Στις υπογραφές των μνημονίων έδωσαν έμφαση στις μικρές νίκες που πέτυχαν στη διαπραγμάτευσή και επιχειρηματολογούσαν για το πόσο καλύτερο είναι το δικό τους μνημόνιο από τα προηγούμενα
Επιχειρηματολόγησαν για την ανάγκη το μνημόνιο να εφαρμοστεί από αριστερή κυβέρνηση για να έχει “ανθρώπινο πρόσωπο”, λες και βάζοντας μια ανθρώπινη μάσκα σε ένα τέρας (σα ταινία θρίλερ μοιάζει…), αυτό κάνει καλύτερα τα πράγματα
Επανάλαμβαναν τις αυταπάτες τους ότι η Ευρώπη αλλάζει και σύντομα και άλλες χώρες θα στρίψουν “αριστερά”, σα πολιτικοί Κοέλιο που επειδή θέλουν κάτι πάρα πολύ, το σύμπαν ολόκληρο θα συνωμοτήσει για να το πετύχουν… Έπεσαν έξω σε όλες τις εκτιμήσεις τους.
Άραγε, θα αλλάξει κάτι τώρα;
Μπορούν να βγάλουν τα γυαλιά τα οποία τους προστατεύουν από την πραγματικότητα;
Είναι ικανοί να δουν την πραγματικότητα στα μάτια ή επιθυμούν να συνεχίσουν να ζουν σε ένα παράλληλο σύμπαν, σε μία φούσκα όπου περικλείονται μόνο με συμφωνούντες, χειροκροτητές και γλύφτες;
Θα αρχίσουν επιτέλους να ακούνε τις φωνές που τους ασκούνε κριτική; Θα αρχίσουν να ακούνε ακόμη και αυτούς που διαφωνούνε μαζί τους; Θα αρχίσουν επιτέλους να συναναστρέφονται με τον κόσμο εκεί κάτω και όχι μόνο με αυτούς που ξέρουν μόνο να τους λένε μπράβο;
Δυστυχώς η πρώτη εντύπωση είναι πως όχι.
Κορυφαία στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ήδη μιλούν για τον λαό που δεν πρόλαβε να καταλάβει την θετική αλλαγή που επέφερε το τέλος των μνημονίων, τον λαό που δεν αντιλήφθηκε τα θετικά μέτρα, τη Νέα Δημοκρατία που έσπρωξε τον έλληνα πολίτη προς την ακροδεξιά με αφορμή τη Συμφωνία των Πρεσπών. Άλλα στελέχη υποβαθμίζουν τη σημασία του αποτελέσματος λέγοντας ότι είναι ευρωεκλογές.
«Οταν τερματίζουμε δεύτεροι στις εκλογές, δεν μπορούμε να πούμε ότι κερδίσαμε», δήλωσε ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Εντουάρ Φιλίπ, δηλώνοντας ότι έλαβε το μήνυμα της ήττας «με ταπεινότητα» και ότι το αντιλαμβάνεται 100%… Όλα αυτά λίγο μετά από μία ήττα με μόλις 0,9%.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε με κοντά 10 μονάδες, όμως, δε φαίνεται να έχει ούτε ταπεινότητα, ούτε να αντιλαμβάνεται τι έχει συμβεί. Δε φαίνεται ούτε καν ότι θέλει να αντιληφθεί τι έχει συμβεί. Ίσως δε μπορεί.