Σε μια από τις καθοριστικές στιγμές του εν εξελίξει πολέμου του Ισραήλ κατά της Γάζας, μια φονική έκρηξη στο αραβικό νοσοκομείο Αλ Αχλί στις 17 Οκτωβρίου σκότωσε σχεδόν 500 ανθρώπους. Δύο ημέρες αργότερα, το Ισραήλ βομβάρδισε την εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου, την παλαιότερη στη Λωρίδα της Γάζας, σκοτώνοντας τουλάχιστον 18 ανθρώπους.
Οι πολύνεκρες επιθέσεις στο νοσοκομείο – ένα αγγλικανικό ίδρυμα – και στην εκκλησία έφεραν στο επίκεντρο της προσοχής την ταλαιπωρημένη χριστιανική μειονότητα του παλαιστινιακού θύλακα, η οποία, όπως και η υπόλοιπη Λωρίδα της Γάζας, δέχεται επίθεση από τους ανηλεείς ισραηλινούς βομβαρδισμούς. Το Ορθόδοξο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων χαρακτήρισε, σύμφωνα με το Al Jazeera, την επίθεση στην εκκλησία ως «έγκλημα πολέμου».
Υπό διωγμό οι Χριστιανοί στη Γάζα
Η χριστιανική κοινότητα αναστατώθηκε, αλλά οι περισσότεροι δεν εγκατέλειψαν την πολιορκημένη πόλη, η οποία φέρει μια πλούσια χριστιανική κληρονομιά που χρονολογείται εδώ και δύο χιλιετίες. Ο αριθμός των χριστιανών στη Γάζα έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια. Σήμερα έχουν απομείνει μόνο περίπου 1.000, μια απότομη πτώση από τις 3.000 που καταγράφηκαν το 2007, όταν η Χαμάς ανέλαβε τον πλήρη έλεγχο του παλαιστινιακού θύλακα.
Σύμφωνα με τον Καμέλ Αγιάντ, εκπρόσωπο της Εκκλησίας του Αγίου Πορφυρίου, η πλειονότητα του πληθυσμού προέρχεται από την ίδια τη Γάζα. Οι υπόλοιποι κατέφυγαν εδώ μετά τη δημιουργία του κράτους του Ισραήλ, το οποίο εκτόπισε περίπου 700.000 Παλαιστίνιους – ένα γεγονός το οποίο αναφέρεται ως «Νάκμπα», δηλαδή ως «Καταστροφή».
Η κυριαρχία της Χαμάς έφερε έναν αποκλεισμό της γης, του αέρα και της θάλασσας υπό την ηγεσία του Ισραήλ, επιταχύνοντας τη φυγή των Χριστιανών από τον φτωχό θύλακα. «Έχει γίνει πολύ δύσκολο για τους ανθρώπους να ζήσουν εδώ» είπε ο Καμέλ Αγιάντ, προσθέτοντας: «Πολλοί από τους Χριστιανούς έφυγαν για τη Δυτική Όχθη, για την Αμερική, τον Καναδά ή τον αραβικό κόσμο, αναζητώντας καλύτερη εκπαίδευση και υγεία».
Ενώ οι περισσότεροι Χριστιανοί της Γάζας είναι Ελληνορθόδοξοι, μικρότερος αριθμός είναι είτε Καθολικοί είτε ακολουθούν την Εκκλησία των Βαπτιστών της Γάζας. Η χριστιανική κοινότητα στη Γάζα είναι ρευστή, με πολλές οικογένειες να αποτελούνται από μέλη διαφορετικών δογμάτων. Ο Φαντί Σαλφίτι, η οικογένεια του οποίου διέφυγε από τη Ναμπλούς στη Γάζα το 1948, παρακολουθούσε όλες τις εκκλησίες. «Τα πρωινά της Κυριακής πηγαίναμε στην ορθόδοξη εκκλησία, τα απογεύματα πηγαίναμε στην καθολική εκκλησία και το βράδυ πηγαίναμε στην προτεσταντική εκκλησία», είπε ο ίδιος χαρακτηριστικά.
Επί χιλιετίες ζουν οι Χριστιανοί στην Παλαιστίνη
Στη Βίβλο, μετά τη Σταύρωση του Ιησού Χριστού, ο Απόστολος Φίλιππος ταξίδεψε στον δρόμο της ερήμου – από την Ιερουσαλήμ στη Γάζα – για να διαδώσει το μήνυμα. Σύμφωνα με τις Γραφές, ο Φίλιππος ήταν παρών στη γαμήλια γιορτή στην Κανά της Γαλιλαίας, όπου ο Ιησούς μετέτρεψε το νερό σε κρασί.
Η εκκλησία του Αγίου Πορφυρίου είναι η παλαιότερη στον παλαιστινιακό θύλακα, αφού ιδρύθηκε αρχικά τον 5ο αιώνα μετά τον θάνατο του ομώνυμου επισκόπου, ο οποίος προσηλύτισε τους ειδωλολάτρες της πόλης στον Χριστιανισμό. Μετά την περσική κατάκτηση του 7ου αιώνα, η εκκλησία μετατράπηκε σε τζαμί. Αργότερα, ξαναχτίστηκε από τους Σταυροφόρους τον 12ο αιώνα.
Οι Χριστιανοί της Παλαιστίνης, που ανέρχονται σε 50.000 σε όλα τα κατεχόμενα εδάφη, αναφέρονται μερικές φορές ως «ζωντανές πέτρες», μια μεταφορά που πρώτος επικαλέστηκε ο Απόστολος Πέτρος, ο άλλοτε ψαράς που έγινε μαθητής του Ιησού, για να περιγράψει τον ρόλο των πιστών στην οικοδόμηση του πνευματικού οίκου του Θεού. Σήμερα, ο όρος παραπέμπει στην ιδιαίτερη θέση τους ως θεματοφύλακες μιας πίστης που γεννήθηκε στη γη τους.
Πώς είναι οι σχέσεις Χριστιανών και Μουσουλμάνων στη Γάζα
Ζώντας υπό πολιορκία, οι Χριστιανοί στη Γάζα μαρτυρούν ένα πνεύμα αλληλεγγύης που έχει ενώσει τις θρησκείες στον αγώνα τους για επιβίωση και στο όνειρό τους για ελευθερία. «Είμαστε όλοι Παλαιστίνιοι, ζούμε στην ίδια πόλη, με τα ίδια βάσανα, είμαστε όλοι υπό πολιορκία και είμαστε όλοι ίδιοι», ανέφερε χαρακτηριστικά ο εκπρόσωπος της Εκκλησίας του Αγίου Πορφυρίου.
Σε γενικές γραμμές, η χριστιανική κοινότητα έχει εξέχουσα θέση στη ζωή των Παλαιστινίων, αναδεικνύοντας προσωπικότητες όπως ο Ισά Ελ Ισά, ιδρυτής της εφημερίδας «Falastin» με έδρα τη Γιάφα, βασικός μοχλός του παλαιστινιακού αραβικού εθνικισμού κατά τη διάρκεια της βρετανικής κυριαρχίας. Επίσης, στη Γάζα τα μέλη της μικρής χριστιανικής κοινότητας παίζουν έναν σημαντικό ρόλο.
«Τείνουν να είναι πολύ μορφωμένοι, με ισχυρή παρουσία στις επιχειρήσεις και στον εθελοντικό τομέα», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Φαντί Σαλφίτι.
Οι κοινότητες αντιστέκονται ενωμένες στον συλλογικό εγκλωβισμό τους σε αυτό που έχει χαρακτηριστεί ως «η μεγαλύτερη υπαίθρια φυλακή του κόσμου». Ακριβώς όπως οι Μουσουλμάνοι δεν έχουν λάβει άδεια να επισκεφθούν το τέμενος Αλ Άκσα της Ιερουσαλήμ, έτσι και οι Χριστιανοί δεν μπορούν να επισκεφθούν ιερούς τόπους, όπως η εκκλησία της Γέννησης της Βηθλεέμ, που τιμάται ως ο τόπος γέννησης του Ιησού. Πάντως, και οι δύο κοινότητες έχουν αποκοπεί από τα μέλη των οικογενειών τους στη Δυτική Όχθη.
Η ζωή των Χριστιανών στη Γάζα εν μέσω βομβαρδισμών
Κατά τη διάρκεια των ισραηλινών βομβαρδισμών, Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι αναζήτησαν καταφύγιο στον Άγιο Πορφύριο. Μετά τον βομβαρδισμό, όλοι μετακινήθηκαν στην κοντινή εκκλησία της Αγίας Οικογένειας, που βρίσκεται 400 μέτρα μακριά. Περίπου 560 άνθρωποι βρίσκουν τώρα καταφύγιο εκεί, λέει η Νισρίν Αντόν, γενική υπεύθυνη του έργου της εκκλησίας.
Ο ιερέας της ενορίας, Γκάμπριελ Ρομανέλι, έχει εγκλωβιστεί στη Βηθλεέμ από την έναρξη του πολέμου και παραμένει σε επαφή με το ποίμνιό του. Σε μήνυμα που ηχογραφήθηκε στις 24 Οκτωβρίου, ζήτησε να σταματήσουν οι βομβαρδισμοί και να ανοίξει ένας ανθρωπιστικός διάδρομος. «Παρακαλώ, ενημερώστε τους ότι η ενορία είναι γεμάτη με απλούς ανθρώπους και Μουσουλμάνους γείτονες. Πρόκειται για πολίτες που δεν αποτελούν κίνδυνο για κανέναν», είπε ο ίδιος.
Βέβαια, όπως και πολλοί άλλοι Παλαιστίνιοι στη Γάζα, η Νισρίν Αντόν είναι αποφασισμένη να παραμείνει στη θέση της. Στριμωγμένη στην εκκλησία με τις τρεις κόρες της, ηλικίας 8, 9 και 12 ετών, είπε ότι η κατάσταση χειροτερεύει κάθε ημέρα. «Οι Χριστιανοί υποφέρουν όπως όλοι οι άλλοι κάτοικοι της Γάζας», ανέφερε η ίδια χαρακτηριστικά, προσθέτοντας: «Αυτή είναι η γη μας και δεν θα φύγουμε. Μπορείτε να φανταστείτε ότι κάποιος σας κάλεσε και ανάγκασε εσάς και την οικογένειά σας να πάτε σε άλλο μέρος; Εμείς θα μείνουμε».