Του Μιχάλη Κατσανεβάκη *
Ο Μεχμέτακας αρχηγός των γενιτσάρων της περιοχής Χανδρά, Ετιάς, Αρμένων, κλπ, γνωστός ως και Σεραγιανός, (κατοικών εις σεράγιον – βίλλα Ντε Μέτζο) είχε διακορεύσει πάνω από 100 παρθένες στην περιοχή, ίσως και πολύ περισσότερες.
Μια από τις τελευταίες ήταν η πανέμορφη κόρη – καλλονή, μιας χήρας, στο χωριό Περιβολάκια, από την οικογένεια των Κονίδιδων. Η κόρη μετά την ατίμωση ερρίφθη στο φρέαρ και επνίγη.
Η χήρα κατ’ αρχήν μετέβη στον αρχιτύραννο Αφεντακάκη, όστις αφού κώφευσε η χήρα μετέβη εις τον πασά του Ηρακλείου, αλλά και αυτός εφοβήθει τους γενιτσάρους.
Ευφυής και θαρραλέα η χήρα μετέβει εις Κωνσταντινούπολη και επαρουσιάσθη εις την πρώτη ευνοούμενη του χαρεμίου.
Όταν επέστρεψε εις το Ηράκλειο, κρατούσε προς τον πασά, φιρμάνι διαταγής θανάτωσης του κακούργου.
Στο Ηράκλειο ο Μεχμέτακας εκλήθη κατ’ αρχήν από απεσταλμένους του πασά, στους οποίους απάντησε ότι δεν έχει δουλειά να πάει πουθενά, πιθανόν κάτι υποπτευόμενος. Στην συνέχει τον ειδοποίησε ξανά ο πασάς ότι δήθεν τον θέλει δια να την ανάθεση στρατιωτικής αποστολής λόγω στάσεως στην δυτική Κρήτη, καθ’ όσον δεν είχε εμπιστοσύνη σε κανένα άλλο.
Ολοχαρούμενος ο Μεχμέτακας πριν πάει στο Ηράκλειο κάλεσε στον Χανδρά που ήταν η έδρα του, τις νέες γυναίκες και τις κόρες των χωριών Αρμένων και Χανδρά, προς διασκέδασή του. Τις υποχρέωσε να χορεύουν όλη νύχτα……
Εκείνες τον συνόδευσαν τραγουδώντας του τις μαντινάδες:
Όλοι να πάν’ και νάρθουνε κι Αγάς να μην γιαγύρει,
να μάθω το χαμπέρι του, να κάμω πανηγύρι.
Θέ μου και να ‘ρθει ένας παχιάς, ……..
Αυτός βέβαια από το μεθύσι του δεν καταλάβαινε τίποτα και τους φώναζε : «λέτετο μωρέ, ούλες λέτετο».
Την επομένη το πρωί πολλοί χριστιανοί τον συνόδευσαν μέχρι τη «Σελλάδα» και όταν έφυγε από εκεί για Ιεράπετρα, ο καθένας απ’ αυτούς πέταξε μια πέτρα ………………….η τοποθεσία λέγεται «το ανάθεμα του Μεχμέτακα»……………..
Στο Ηράκλειο το Μεχμέτακα υποδέχτηκαν με καφέ και περιποιήσεις. Ξαφνικά………………………….., μέχρι που εστραγγαλίσθει. Η εκτέλεση του συγκλόνισε τους Τούρκους του Ηρακλείου, αλλά δεν αντέδρασαν, καθ’ όσον το πτώμα του εκρεμάσθει εις την πλατεία της πόλεως επί τρείς ημέρες, με το Σουλτανικό φιρμάνι στο στήθος προς παραδειγματισμό.
Το περιστατικό ………το εδιηγήθει εις τον δικηγόρο Εμμ. Αγγελάκη η γραία …………………η οποία έλαβε μέρος, νεανίς ούσα ……..
Ο ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΙΗΤΗΣ, ΔΙ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΕΙΠΕ :
Γραφές-γραφές του μπέμπανε του ουστατσελεπάκι*1
κι απήτης τσ’ αποδιάβασε εγέλασε λιγάκι.
Να ζήσης μπρε Μεχμεταγά, τι γράφει το τεφτέρι;
παράδες θέλει ο Τορνατζής*2, ή πούρη σένα θέλει;
Εμένα μου μυνήσανε …………………..
……………………………………………………………..
Κι οντέν εκαβαλίκεψε ήσπασε το κολάνι*3,
κακό σημάδι το χω ΄γω να δω που θα με βγάλει.΄
…………………………………………………………..
Στα Πιλαλήματα*4 περνά και διπλοπαραγγέρνει,
Ετότε σας το λόγιασε πως δε ξαναγιαγιέρνει.
Στου Ποσελέμη*5 το νερό τ’ απάντηξε ‘να γράμμα,
ας έρθει ο Μεχμέτ αγάς, και δεν του κάνουν πράμα.
……………………………………………………
Κλιτά κλιτά την έβγενε του Τουρνατζή τη σκάλα,
κι εις την απάνω τση μεριά του ‘δωκε λιγωμάρα.
……………………………………………….
Για το Θεό κι αφήστεμε να πάρω τρία ζάλα,
κι ύστερα με σκοτώνεται, με τρία δράμια μπάλα.
Ανε σ’ αφήσομε εμείς, και πάρεις τρία ζάλα,
ούτε σπαθί σε κόβγει μπλιό, μουδ’ η παντέρμη μπάλα…….
……………………………………………………
Τα’ αρσενικό του το παιδί να βγάλετε Μεμέτη,
να μη χαθεί το όνομα από το βιλαέτι.
Σημείωση : ο υιός του Μεχμέτακα ………πανδρεύτηκε εκ Παπαγιαννάδων, εκ της οικογένειας των χριστιανών …….και απέκτησε δύο θυγατέρας και ένα υιό.
*1 ο πασάς από το Ηράκλειο
Ούστα τσελεπάκης= ταγματάρχης – ευγενής χαϊδεμένος
*2 Τουρνατζής ο πασάς του Ηρακλείου
(κακό σημάδι, έσπασε ακόμη λέγει η παράδοση και ο αναβατήρας της σέλλας του αλόγου όταν πήγε να ανέβει)
*5 (Α) Ποσελέμης ποταμός
*3 Κολάνι χρυσό περιλαίμιο (collana-ενετικό)
*4 Πιλαλήματα : χωριό πριν το Μακρύ Γιαλό Ιεράπετρας, καθ’ όσο από εκεί ήταν ο δρόμος προς Ηράκλειο.
Οι τελευταίοι στοίχοι είναι ειρωνικοί.
Αποσπάσματα από το βιβλίο μου
«ΚΡΗΤΕΣ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ-ΙΧΧΝΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΣ»
* ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ – ΙΣΤ. ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ
