Ξυλοδαρμοί, εξαναγκαστική πείνα, στέρηση ύπνου, σεξουαλική βία είναι μόνο μερικές από τις μορφές κακοποίησης που υφίστανται οι Παλαιστίνιοι κρατούμενοι στις φυλακές του Ισραήλ, σύμφωνα με έρευνα διεθνών οργανισμών και μέσων ενημέρωσης.
Συγκεκριμένα, ύστερα από πολύμηνη έρευνα και 55 συνεντεύξεις με Παλαιστίνιους πρώην κρατούμενους στις ισραηλινές φυλακές, η οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων B’Tselem δημοσίευσε την έκθεσή της, με τίτλο “Καλώς ήρθατε στην Κόλαση”, η οποία μεταξύ άλλων αποκαλύπτει τις απάνθρωπες συνθήκες κράτησης των κρατουμένων και κάνει λόγο για “θεσμοθετημένη κακοποίηση”.
Οι κρατούμενοι σε 16 φυλακές και κέντρα κράτησης του ισραηλινού σωφρονιστικού συστήματος και του ισραηλινού στρατού (IDF) έκαναν λόγο για σωματική και σεξουαλική βία, ταπεινωτικές και εξευτελιστικές συμπεριφορές, άρνηση ιατρικής περίθαλψης, στέρηση νερού, φυσικού φωτός και υγιεινής, εξαναγκαστική πείνα, στέρηση ύπνου και άλλα.
Η βρετανική εφημερίδα TheGuardian συνομίλησε επίσης με αρκετούς Παλαιστίνιους κρατούμενους μετά την απελευθέρωσή τους και επιβεβαίωσε το καθεστώς συστηματικής κακομεταχείρισης που επικρατεί, ιδιαίτερα μετά την έναρξη του πολέμου Ισραήλ-Χαμάς, στις 7 Οκτωβρίου 2023.
“Όταν ξεκινήσαμε την έρευνα νομίζαμε ότι θα βρούμε περιστασιακά στοιχεία και ακραίες περιπτώσεις κακοποίησης εδώ κι εκεί, αλλά η εικόνα που προέκυψε είναι εντελώς διαφορετική” δήλωσε η Γιούλι Νοβάκ, εκτελεστική διευθύντρια της οργάνωσης B’Tselem. “Μείναμε σοκαρισμένοι από την έκταση αυτών που ακούσαμε. Είναι κάπως άβολο ως ισραηλο-παλαιστινιακή οργάνωση να λέμε ότι το Ισραήλ διοικεί στρατόπεδα βασανιστηρίων. Αλλά συνειδητοποιήσαμε ότι αυτό συμβαίνει”, πρόσθεσε.
Η μαρτυρία των κρατουμένων και η έκθεση του B’Tselem υποδηλώνουν ότι οι περιπτώσεις κακοποίησης δεν είναι μεμονωμένες πράξεις βίας, αντιθέτως γίνονται υπό την καθοδήγηση του ακροδεξιού υπουργού εθνικής ασφάλειας, Ιταμάρ Μπεν-Γκβιρ.
Η κακομεταχείριση έχει γίνει αναπόσπαστο μέρος του συστήματος κράτησης του Ισραήλ, όπως επισημαίνεται χαρακτηριστικά.
Συνθήκες ακραίας βίας οδηγούν τους κρατούμενους στον θάνατο
Σύμφωνα με την έκθεση και τη βρετανική εφημερίδα TheGuardian, τουλάχιστον 60 άτομα έχουν πεθάνει υπό ισραηλινή κράτηση, από την έναρξη του πολέμου στη Γάζα.
Η Guardian πραγματοποίησε ξεχωριστές συνεντεύξεις με οκτώ κρατούμενους, οι περισσότεροι εκ των οποίων συνελήφθησαν χωρίς κατηγορίες και αφέθηκαν ελεύθεροι χωρίς δίκη. Όλοι τους περιέγραψαν μοτίβα κακοποίησης που αντιστοιχούν σε αυτά που κατέγραψε η οργάνωση B’Tselem.
Ερευνητές πεδίου στο Ισραήλ και την κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ, τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα συνέλεξαν επίσης δεκάδες μαρτυρίες, ιατρικές εκθέσεις, νεκροψίες και άλλα στοιχεία. Και αυτοί κατέγραψαν μαρτυρίες για σοβαρή και αυθαιρετη βία, σεξουαλικές επιθέσεις, ταπείνωση, πείνα, σκόπιμα ανθυγιεινές συνθήκες, ακραίο συνωστισμό, άρνηση ιατρικής περίθαλψης, απαγόρευση θρησκευτικής λατρείας, άρνηση νομικής βοήθειας και οικογενειακών επισκέψεων.
Αρκετοί μάρτυρες με τους οποίους μίλησε η Guardian αποκάλυψαν τρεις φόνους: τον Thaer Abu Asab και τον Abdul Rahman al-Maari, που φέρεται να ξυλοκοπήθηκαν μέχρι θανάτου από φύλακες, και τον Mohammad al-Sabbar, που πέθανε από ασθένεια από την οποία έπασχε, καθώς σύμφωνα με τους συγκρατούμενούς του, μετά την 7η Οκτωβρίου δεν του χορηγήθηκε το φάρμακο ή η ειδική διατροφή που χρειαζόταν.
Για τον θάνατο του Thaer Abu Asab, ένας μάρτυρας, ο 58χρονος Mousa Aasi από τη Ραμάλα, είπε στη Guardian ότι μετά τον ξυλοδαρμό του, τον έσυραν στην αυλή, για να τον δουν όλοι οι κρατούμενοι. “Είπαν ότι πέθανε αργότερα στο νοσοκομείο, αλλά νομίζω ότι ήταν ήδη νεκρός” τόνισε.
Οι Παλαιστίνιοι ισχυρίζονται εδώ και χρόνια ότι η φυλάκιση είναι βασικό στοιχείο της 57χρονης κατοχής του Ισραήλ, με διάφορες εκτιμήσεις να υπολογίζουν ότι έως και το 40% των Παλαιστίνιων ανδρών έχουν συλληφθεί τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους.
Ωστόσο, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί από την έναρξη του πολέμου Ισραήλ – Χαμάς.
Πριν από την έναρξη του πολέμου, 5.200 Παλαιστίνιοι κρατούνταν στις ισραηλινές φυλακές, συμπεριλαμβανομένων 1.200 σε διοικητική κράτηση, που επιτρέπει απεριόριστη κράτηση χωρίς κατηγορία ή δίκη. Μετά την 7η Οκτωβρίου, ο αριθμός των κρατουμένων αυξήθηκε σε 9.623 στις αρχές Ιουλίου.
Μεταξύ αυτών, 1.402 κρατούμενοι από τη Γάζα, οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως “παράνομοι μαχητές”, κάτι που επίσης επιτρέπει -βάσει ισραηλινών κανονισμών- την κράτηση χωρίς κατηγορία ή δίκη. Δυνάμεις του IDF ισχυρίζονται ότι το παρόν μέτρο συμμορφώνεται με το διεθνές δίκαιο.
“Σας δίνουμε αρκετά για να σας κρατήσουμε ζωντανούς”
Ο Φιράς Χασάν, 50χρονος εργαζόμενος του υπουργείου νεολαίας από τη Βηθλεέμ, συνελήφθη βάσει διαταγής διοικητικής κράτησης το 2022. Οι συνθήκες τότε ήταν καλύτερες, είπε στη Guardian. “Υπήρχαν ζεστά ντους, καλό φαγητό, χρόνος έξω στην αυλή και περίπου έξι κρατούμενοι σε ένα κελί, ο καθένας με το δικό του κρεβάτι”.
Στις αρχές του 2023, ο Μπεν-Γκβιρ διορίστηκε υπουργός υπεύθυνος για τις φυλακές. Άμεσα ξεκίνησε να καταργεί αυτά που αποκάλεσε ως “προνόμια” για τους Παλαιστίνιους κρατουμένους, όπως το φρέσκο ψωμί, και να περιορίζει τον χρόνο στα ντους σε τέσσερα λεπτά.
Αλλά αυτές οι αλλαγές δεν ήταν τίποτα σε σύγκριση με αυτό που συνέβη μετά τις 7 Οκτωβρίου, τόνισε ο Χασάν. “Υπήρχε σεβασμός πριν. Αλλά μετά τις 7 Οκτωβρίου ήμουν σίγουρος ότι θα πεθάνω εκεί. Έχασα κάθε ελπίδα.”
Ο Χασάν περιέγραψε συνθήκες παρόμοιες με αυτές που περιέγραψαν και άλλοι κρατούμενοι. Είπε ότι αυτός και οι συγκρατούμενοί του – έως και 20 άτομα σε ένα κελί σχεδιασμένο για επτά – ξυλοκοπήθηκαν, ακόμα και αρκετές φορές την ημέρα. Είπε ακόμα ότι ένας τραυματισμένος συγκρατούμενός του ισχυρίστηκε με δάκρυα μετά από ένα ιδιαίτερα βίαιο περιστατικό τον Νοέμβριο ότι οι φύλακες τον βίασαν με ένα ρόπαλο.
Με λίγο νερό και καθόλου πλυντήρια ή καθαρά ρούχα, οι συνθήκες έγιναν γρήγορα εξαιρετικά ανθυγιεινές. Το φαγητό για ολόκληρο το δωμάτιο αποτελούνταν από ένα κομμάτι κρέας, ένα φλιτζάνι τυρί, μισή ντομάτα και μισό αγγούρι το πρωί, και περίπου πέντε κουταλιές ωμού ρυζιού ανά άτομο για δείπνο. Υπήρχε ένα μπουκάλι νερό 2 λίτρων για να το μοιραστεί ολόκληρο το δωμάτιο.
“Οι φύλακες μου είπαν, σας δίνουμε αρκετά για να σας κρατήσουμε ζωντανούς, αλλά αν ήταν στο χέρι μας θα σας αφήναμε να πεινάσετε” δήλωσε. Κατά την απελευθέρωσή του τον Απρίλιο, ο Χασάν είχε χάσει 22 κιλά.
Ο Χασάν άκουσε επίσης τις κραυγές του 38χρονου Thaer Abu Asab, που φέρεται να ξυλοκοπήθηκε μέχρι θανάτου στο διπλανό κελί αφού αρνήθηκε να υποκλιθεί στους φύλακες.
Tι απαντά το Ισραήλ
Η Ισραηλινή Υπηρεσία Φυλακών (IPS) δήλωσε ότι λειτουργεί σύμφωνα με το νόμο και υπό την επίβλεψη του κρατικού ελεγκτή. “Δεν γνωρίζουμε τις αξιώσεις που περιγράφετε και απ’ όσο γνωρίζουμε, δεν έχουν συμβεί τέτοια περιστατικά υπό την ευθύνη της IPS,” ανέφερε σε δήλωση. Η IPS υποστήριξε επίσης ότι αρκετές προσφυγές σχετικά με τις συνθήκες κράτησης που υποβλήθηκαν από οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων είχαν απορριφθεί από το ανώτατο δικαστήριο.
Ο IDF είπε ότι “απορρίπτει πλήρως τους ισχυρισμούς για συστηματική κακοποίηση κρατουμένων σε εγκαταστάσεις κράτησης” και δρα “σύμφωνα με τον ισραηλινό νόμο και το διεθνές δίκαιο”. Οι ισχυρισμοί για κακοποίηση εξετάζονται διεξοδικά, ανέφερε σε δήλωση. Οι συνθήκες για τους κρατούμενους έχουν βελτιωθεί σημαντικά κατά τη διάρκεια του πολέμου, πρόσθεσε.