“Δεν θεωρούμαστε άνθρωποι, δεν έχουμε δικαιώματα. Είμαι γυναίκα και ζητάω να με υπολογίζουν σαν άνθρωπο”. Η Shukria Barakzai στέκεται μαζί με άλλες τρεις Αφγανές στην αίθουσα του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου στο Στρασβούργο και όσα περιγράφουν είναι τουλάχιστον εφιαλτικά. Μιλούν για γυναίκες που φυλακίζονται γιατί μίλησαν ή γέλασαν δημόσια, γυναίκες που βασανίζονται μέσα στις φυλακές, γυναίκες που τιμωρούνται βάναυσα γιατί κάποιο μέρος του σωματός τους – ακόμα και τα μάτια τους – ήταν ακάλυπτα. Η φρίκη για την οποία μιλά η Shukria εκτυλίσσεται και κλιμακώνεται εδώ και τρία χρόνια στο Αφγανιστάν, μπροστά στα μάτια της διεθνούς κοινότητας.
Από τότε που οι Ταλιμπάν ανέβηκαν στην εξουσία, το ισλαμιστικό κίνημα παραβιάζει κατάφωρα τα δικαιώματα των κοριτσιών και των γυναικών. Καθημερινά, οι Αφγανές αντιμετωπίζουν δρακόντειους περιορισμούς, στερούμενες το δικαίωμα στην εργασία, την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη. Η ψήφιση του νόμου για την “Προαγωγή της Αρετής και την Πρόληψη της Βίας” έχει αφαιρέσει από τις γυναίκες το δικαίωμα χρήσης της φωνής τους σε δημόσιους χώρους. Οι νόμοι που επιβάλλουν οι Ταλιμπάν στο όνομα της “ηθικής” ελέγχουν ακόμα και το βλέμμα των γυναικών καθώς δεν επιτρέπεται μία Αφγανή να κοιτάξει στα μάτια κάποιον άνδρα ο οποίος δεν είναι συγγενής της.
Η Shukria εξηγεί στο NEWS 24/7 πώς η μεταχείρισή τους από τους Ταλιμπάν ισοδυναμεί με έμφυλο απαρτχάιντ και κάνει λόγο για συστηματική εξάλειψη των γυναικών.
“Οι Αφγανές γυναίκες έχουν διαγραφεί πλήρως από την κοινωνία. Με τον νέο νόμο των Ταλιμπάν, το πρόσωπο και το σώμα των γυναικών απαγορεύεται να θεαθούν δημόσια. Ακόμα και αν γελάσουν λίγο πιο δυνατά, μπορεί να θεωρηθεί έγκλημα και να τιμωρηθούν γι’ αυτό. Με τον νέο νόμο που έθεσαν οι Ταλιμπάν, κατέστρεψαν όλους τους στόχους της διεθνούς κοινότητας. Όλες αυτές οι προσπάθειες εξωραϊσμού, που γίνονται με διάφορα ονόματα εμπλοκής ή πολιτικής συνεργασίας με τους Ταλιμπάν, έχουν καταστήσει πλέον απολύτως ξεκάθαρο το εξής: οι Ταλιμπάν είναι χειρότεροι από πριν και δεν δέχονται τις γυναίκες ως ανθρώπινα όντα. Πώς να περιγράψω την κατάσταση των γυναικών όταν τα κορίτσια άνω των 11 ετών δεν έχουν πρόσβαση στο σχολείο και στο πανεπιστήμιο;
Πώς να περιγράψω (την κατάσταση) όταν οι γυναίκες δεν επιτρέπεται να εργαστούν μόνο και μόνο λόγω του φύλου τους. Είναι πολύ δύσκολο να τιμωρείσαι μόνο και μόνο επειδή είσαι γυναίκα, όλη η διάκριση βαραίνει εσένα. Αυτή είναι η κατάσταση στο Αφγανιστάν. Φτώχεια, ανθρωπιστική κρίση, συστηματική διαγραφή των Αφγανών γυναικών, ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας μέσω του έμφυλου απαρτχάιντ, και επιπλέον, η έλλειψη υγειονομικής περίθαλψης, ακόμη και πρόσβασης σε καθαρό πόσιμο νερό, με περισσότερους από 20 εκατομμύρια ανθρώπους να ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας. Ποιος πληρώνει το τίμημα αυτής της φρικαλεότητας; Οι γυναίκες και ο λαός του Αφγανιστάν “.
Τον Αύγουστο, ανήμερα τις επετείου των τριών χρόνων από την ανάληψη της εξουσίας στην Καμπούλ από τους Ταλιμπάν, είδε το φως της δημοσιότητας η έρευνα του Centre of Information Resilience για το πρότζεκτ Afghan Witness και τα στοιχεία της, αν και αποκαλύπτουν μονάχα την κορυφή του παγόβουνου, συνθέτουν μία ζοφερή εικόνα για την ζωή των γυναικών στο Αφγανιστάν. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την έρευνα, από την ανάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, έχουν καταγραφεί 332 γυναικοκτονίες ενώ σε περισσότερα από τα μισά περιστατικά έμφυλης βίας, εμπλέκονται αξιωματούχοι των Ταλιμπάν. Παράλληλα, η έρευνα αποκαλύπτει πως περισσότερο από το 50% των περιπτώσεων βίας συνδέονται άμεσα με τους Ταλιμπάν, με 115 καταγεγραμμένα περιστατικά σεξουαλικής βίας, όπως αναγκαστικοί γάμοι, σεξουαλική δουλεία, κακοποίηση και βιασμοί.
“Το Αφγανιστάν έχει γίνει ο παράδεισος των τρομοκρατών”
“(Στα τρία χρόνια της εξουσίας τους) Οι Ταλιμπάν έχουν κάνει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δυστυχώς από τότε παραβίασαν τα πάντα. Το Αφγανιστάν είχε σύμβαση κατά των βασανιστηρίων. Δεν την σεβάστηκαν. Έχουν συλλάβει άνθρωπους που διαμαρτύρονται και έχουν σκοτώσει ανθρώπους με βασανιστήρια στις φυλακές. Το Αφγανιστάν έχει γίνει ο παράδεισος των τρομοκρατών“, περιέγραψε Αφγανή γυναίκα στο ευρωκοινοβούλιο στο Στρασβούργο έπειτα από ειδική συνάντηση της Υποεπιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων με Αφγανούς πολιτικούς και ακτιβιστές για τα δικαιώματα των γυναικών.
“Αν αφήσουμε τα πράγματα να γίνουν κανονικότητα όλο αυτό θα χτυπήσει την πόρτα της Ευρώπης. Είναι κατάλυση της δημοκρατίας και άνθιση της δικτατορίας. Είναι ώρα η Ευρώπη να ξανασκεφτεί και να ξαναμετρήσει με ποιους στέκεται”, είπε η Shukria.
“Είναι καιρός να επαναφέρουμε την ισότητα. Να γίνουμε η φωνή εκείνων που δεν ακούγονται πουθενά. Να μην συμβιβαζόμαστε με όποιον υπονομεύει τα δικαιώματά μας.
Είμαι γυναίκα και ακόμα ζητάω να με υπολογίζουν σαν άνθρωπο, ζητάω δικαιοσύνη. Να ξυπνήσουμε όλοι και να σταματήσουμε τους εξτρεμιστές. Το αιμα μας δεν είναι λευκό, είναι κόκκινο, είμαστε άνθρωποι όπως εσείς. Έχουν περάσει τρία χρόνια και θελουμε να δούμε δράσεις από θεσμούς, οργανισμούς και οργανώσεις.
Ας μην πολιτικοποιούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα, ας σεβαστούμε τα ανθρώπινα δικαίωματα“, συμπλήρωσε.
Τι ζητούν από την Ευρώπη
Μιλώντας στην κάμερα του NEWS 24/7, η Αφγανή πολιτικός ανέφερε πως βρέθηκε στο ευρωκοινοβούλιο, στο πλαίσιο της Ολομέλειας του Σεπτεμβρίου, ζητώντας από την ΕΕ να σταθεί στο πλευρό των γυναικών του Αφγανιστάν και να επιστρατευθούν διεθνείς μηχανισμοί, συμβάσεις και όργανα προκειμένου οι Ταλιμπάν να μην μένουν ατιμώρητοι για τις θηριωδίες που διαπράττουν.
“Ζητώ από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να σταθεί στο πλευρό των γυναικών του Αφγανιστάν και να κατανοήσει καλύτερα την κατάσταση και να διαπιστώσει τι έχουμε περάσει. Ζητώ να θυμηθούν ότι κάποτε ήμασταν καλοί φίλοι, βασιζόμασταν ο ένας στον άλλο.
Είμαι εδώ για να τους υπενθυμίσω ότι οι κοινές αξίες εξακολουθούν να υπάρχουν. Είμαι εδώ για να τους θυμίσω ότι ο μισός πληθυσμός, χωρίς κανένα δικαίωμα είναι επίσης ανθρώπινα όντα και γυναίκες. Είμαι εδώ για να υπενθυμίσω σε κάθε χώρα-μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ότι κάποτε η σημαία σας κυμάτιζε στο Αφγανιστάν και σας υπηρέτησαν Αφγανοί. Οι Αφγανοί στάθηκαν δίπλα στη σημαία σας και σας σταθήκαμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Θέλω να περιγράψω πού βρίσκεται το Αφγανιστάν σήμερα: μία περιθωριοποιημένη χώρα όπου οκτώ εκατομμύρια άνθρωποι, το ένα τρίτο του πληθυσμού, εγκατέλειψαν τη χώρα τα τελευταία τρία χρόνια, και αυτό ήταν ένα πολύ ισχυρό μήνυμα προς τους Ταλιμπάν”.
“Ήρθα εδώ για να ρωτήσω πώς να πολεμήσουμε το απαρτχάιντ λόγω φύλου, γιατί με όλες τις διεθνείς συμβάσεις που υπάρχουν, με τη βοήθεια και τη στήριξη του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και του Διεθνούς Δικαστηρίου, μπορούμε να καταστήσουμε υπεύθυνους τους Ταλιμπάν και οποιαδήποτε άλλη εγκληματική ομάδα που εύκολα παραβιάζει και καταπατά τα ανθρώπινα δικαιώματα και τα δικαιώματα των γυναικών”, επισημαίνει στο NEWS 24/7.
Οποιαδήποτε γυναίκα από το Αφγανιστάν μπορεί να ζητήσει άσυλο στην Ευρώπη
Νωρίτερα αυτό τον μήνα, το Δικαστήριο της ΕΕ, απαντώντας σε αίτημα του Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου της Αυστρίας, έκρινε ότι “κατά την εξατομικευμένη αξιολόγηση της αίτησης ασύλου μιας γυναίκας αφγανικής ιθαγένειας, το κράτος μέλος μπορεί να λάβει υπόψη απλώς και μόνο το φύλο και την ιθαγένειά της” ενώ αποφάφισε πως τα μέτρα του καθεστώτος των Ταλιμπάν που εισάγουν διακρίσεις εις βάρος των γυναικών συνιστούν πράξεις δίωξης.
Η απόφαση του Δικαστηρίου της ΕΕ προέκυψε έπειτα από άρνηση των αυστριακών αρχών να χορηγήσουν σε 2 γυναίκες αφγανικής ιθαγένειας το καθεστώς πρόσφυγα. Οι δύο γυναίκες ισχυρίζονται ότι η κατάσταση των γυναικών στο Αφγανιστάν υπό το νέο καθεστώς των Ταλιμπάν δικαιολογεί, αφ’εαυτής, τη χορήγηση του καθεστώτος πρόσφυγα, αναφέρει το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Συγκεκριμένα, το Αυστριακό δικαστήριο ρώτησε το Δικαστήριο της ΕΕ αν τα μέτρα των Ταλιμπάν, εξεταζόμενα στο σύνολό τους, μπορούν να χαρακτηριστούν ως πράξεις δίωξης.
Το Δικαστήριο της ΕΕ απάντησε ότι ορισμένα από τα επίμαχα μέτρα των Ταλιμπάν πρέπει να χαρακτηριστούν αφ’εαυτών ως “πράξεις δίωξης”, δεδομένου ότι συνιστούν σοβαρή προσβολή θεμελιωδούς δικαιώματος. Αυτό ισχύει για τον καταναγκαστικό γάμο, ο οποίος μπορεί να εξομοιωθεί με μορφή δουλείας και για την έλλειψη προστασίας από την έμφυλη και την ενδοοικογενειακή βία, η οποία συνιστά μορφή απάνθρωπης και εξευτελιστικής μεταχείρισης.
Ακόμη και αν υποτεθεί ότι τα λοιπά μέτρα, εξεταζόμενα μεμονωμένα, δεν συνιστούν αρκούντως σοβαρή προσβολή θεμελιώδους δικαιώματος ώστε να μπορούν να χαρακτηριστούν ως πράξεις δίωξης, το Δικαστήριο κρίνει ότι εξεταζόμενα στο σύνολό τους, τα μέτρα αυτά συνιστούν τέτοιες πράξεις. Σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, λογω της σωρευτικής επίδρασής τους και της σκόπιμης και συστηματικής εφαρμογής τους, έχουν ως αποτέλεσμα την κατάφωρη άρνηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων που σχετίζονται με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.
Όσον αφορά την εξατομικευμένη εξέταση της αίτησης ασύλου μιας γυναίκας αφγανικής ιθαγένειας, το Δικαστήριο λαμβάνει υπόψη την κατάσταση των γυναικών υπό το ισχύον καθεστώς των Ταλιμπάν, όπως αυτή περιγράφεται ιδίως στις εκθέσεις του Οργανισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το ‘Ασυλο (EUAA) και της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες (UNHCR). Το Δικαστήριο κρίνει ότι οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών μπορούν να θεωρήσουν ότι δεν είναι αναγκαίο να αποδειχθεί ότι η αιτούσα διατρέχει πραγματικό και συγκεκριμένο κίνδυνο να υποστεί πράξεις δίωξης σε περίπτωση επιστροφής στη χώρα καταγωγής της. Αρκεί να ληφθεί υπόψη απλώς και μόνο η ιθαγένεια και το φύλο της.
