Εκπρόσωποι φορέων της Κρήτης εντοπίζουν ασάφειες και ελλείψεις στο πολυσέλιδο κείμενο – Ενστάσεις για την κρατική συμμετοχή και την έναρξη είσπραξης διοδίων πριν την ολοκλήρωση του έργου

Μόλις λίγα 24ωρα μετά τη δημοσιοποίηση της σύμβασης παραχώρησης για τον Βόρειο Οδικό Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), φορείς και τεχνικοί σύλλογοι του νησιού έχουν ήδη καταγράψει σειρά κρίσιμων παραλείψεων, ασάφειες και ζητήματα που απαιτούν διευκρινίσεις. Παρότι το βασικό σώμα της σύμβασης ανέρχεται στις 318 σελίδες, απουσιάζουν από το δημόσιο διάλογο 17 ουσιώδη παραρτήματα που περιλαμβάνουν τεχνικά και οικονομικά δεδομένα καίριας σημασίας.

Χρονικός περιορισμός και έλλειψη ουσιαστικής διαβούλευσης

Όπως δηλώνει στο Cretalive ο πρόεδρος του ΤΕΕ/ΤΑΚ, Γιώργος Ταβερναράκης, η δημοσιοποίηση της σύμβασης ήρθε με καθυστέρηση, στερώντας από την κοινωνία και τους αρμόδιους φορείς τη δυνατότητα να μελετήσουν και να τοποθετηθούν ουσιαστικά. «Η σύμβαση θα γίνει νόμος του κράτους σε λίγες μέρες. Οι νόμοι δεν τροποποιούνται εύκολα», προειδοποιεί ο Φώτης Καζάσης, πρόεδρος της Αντιπροσωπείας του ΤΕΕ/ΤΔΚ, ζητώντας δεσμευτικές εγγυήσεις για το πώς και πότε θα ενσωματωθούν τροποποιήσεις, ειδικά για τις εκκρεμότητες που αφορούν στους δήμους Ηρακλείου και Μαλεβιζίου.

Σύμβαση χωρίς πλήρη εικόνα κόστους – Η κρατική συμμετοχή υπερβαίνει κατά πέντε φορές την ιδιωτική

Κεντρικό σημείο κριτικής αποτελεί η χρηματοδοτική κατανομή. Παρότι η σύμβαση αναφέρει ρητά τη συμβολή του Ελληνικού Δημοσίου με 693 εκατ. ευρώ (εκ των οποίων τα 200 εκατ. από το Ταμείο Ανάκαμψης), καθώς και επιπλέον 99 εκατ. ευρώ για ενδεχόμενες επεκτάσεις, η υποχρεωτική συμμετοχή του παραχωρησιούχου περιορίζεται στα 243 εκατ. ευρώ. Αν συνυπολογιστούν και τα έσοδα από τα λεγόμενα «σκιώδη διόδια», το συνολικό ποσό κρατικής συμβολής αγγίζει τα 1,05 δισεκατομμύρια ευρώ — σχεδόν πενταπλάσιο της επένδυσης του ιδιώτη.

Κι όμως, η εταιρεία «Δικταίον Παραχωρήσεις Α.Ε.», που δημιουργείται για την υλοποίηση του έργου, προβλέπεται να είναι μονομετοχική, με αποκλειστικό μέτοχο τον ιδιώτη παραχωρησιούχο. «Θα ήταν εύλογο και δίκαιο το Ελληνικό Δημόσιο να συμμετέχει με ποσοστό, ιδίως δεδομένης της οικονομικής του συμβολής», τονίζει ο κ. Καζάσης, υπενθυμίζοντας ότι στο αντίστοιχο μοντέλο του νέου αεροδρομίου στο Καστέλλι, το Δημόσιο κατέχει 45% και ο ιδιώτης 55%.

Αρχικά διόδια χωρίς δρόμο; Έντονες αντιδράσεις για τη δοκιμαστική λειτουργία

Ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία προκαλεί η πρόβλεψη εγκατάστασης προσωρινών σταθμών διοδίων ήδη από την έναρξη του έργου. «Δεν διαχωρίζεται ξεκάθαρα το ύψος των διοδίων μεταξύ δοκιμαστικής και πλήρους λειτουργίας», σημειώνει ο κ. Ταβερναράκης, επισημαίνοντας τον κίνδυνο να κληθούν οι πολίτες να πληρώνουν διόδια για 8-10 χρόνια χωρίς καν να έχουν ολοκληρωμένο δρόμο.

Ο Φώτης Καζάσης το διατυπώνει πιο κατηγορηματικά: «Είναι προκλητικό απέναντι σε κάθε οδηγό να πληρώνει για κάτι που δεν υπάρχει ακόμη». Επίσης, εκφράζονται σοβαρές επιφυλάξεις για την επάρκεια των κόμβων που θα εισπράττουν τα διόδια, με τεχνικές ελλείψεις που ενδέχεται να προκαλέσουν δραματική επιδείνωση του κυκλοφοριακού προβλήματος και σημαντικές καθυστερήσεις.

Ανοιχτά ερωτήματα που ζητούν απαντήσεις

Παρά τον όγκο της σύμβασης, πολλά κρίσιμα ζητήματα παραμένουν θολά:

• Ποιο είναι το συνολικό κόστος κατασκευής, συντήρησης και λειτουργίας;

• Ποια είναι τα οικονομικά οφέλη και ρίσκα για το Δημόσιο;

• Γιατί δεν προβλέπεται συμμετοχή του Δημοσίου στην εταιρεία;

• Πώς θα αποτραπεί η είσπραξη διοδίων χωρίς ολοκληρωμένο έργο;

• Ποια η διαδικασία τροποποιήσεων εάν προκύψουν σοβαρές κοινωνικές ή τεχνικές ενστάσεις;

Το έργο του ΒΟΑΚ αποτελεί αναμφίβολα μία από τις σημαντικότερες υποδομές για την Κρήτη. Ωστόσο, όπως υπογραμμίζουν οι φορείς, η διαφάνεια, η ισονομία και η κοινωνική αποδοχή είναι προϋποθέσεις για την επιτυχία του, όχι δευτερεύουσες λεπτομέρειες.

Η κυβέρνηση και οι εμπλεκόμενοι οφείλουν να απαντήσουν στα ερωτήματα που έχουν τεθεί και —αν χρειαστεί— να αναθεωρήσουν τις επίμαχες διατάξεις πριν η σύμβαση μετατραπεί σε αμετάκλητο νόμο του κράτους.