Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζει τη μαθησιακή εμπειρία, γονείς και φοιτητές επαναξιολογούν την αξία του παραδοσιακού πανεπιστημίου. Είναι η τεχνική εκπαίδευση το πραγματικό εισιτήριο για οικονομική ασφάλεια;

Σε μια εποχή όπου η τεχνητή νοημοσύνη επαναπροσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο οι μαθητές μελετούν και επιτυγχάνουν, ο δημοσιογράφος Michael Smerconish και το CNN εξετάζουν αν η επένδυση σε ένα πανεπιστημιακό πτυχίο εξακολουθεί να έχει αξία — ή αν τα επαγγέλματα μέσω τεχνικής κατάρτισης είναι η έξυπνη επιλογή στη σημερινή οικονομία.

75.000 δολάρια στα 18 – χωρίς πανεπιστήμιο

Ο Aidan Holland, απόφοιτος του καθολικού λυκείου Father Judge στη Φιλαδέλφεια, εξασφάλισε δουλειά ως συγκολλητής πυρηνικών υποβρυχίων σε αμερικανικό αμυντικό εργολάβο με ετήσιες απολαβές 75.000 δολαρίων — χωρίς να πατήσει ποτέ σε πανεπιστημιακή αίθουσα. Και δεν είναι ο μόνος: και οι 24 τελειόφοιτοι του σχολείου στο πρόγραμμα συγκόλλησης έχουν ήδη στα χέρια τους προσφορές εργασίας με αμοιβές από 50.000 δολάρια και πάνω.

Η περίπτωση του Holland έρχεται να αποτυπώσει τη μεταβολή στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε την επαγγελματική επιτυχία και τον ρόλο της ανώτατης εκπαίδευσης. Η Randi Weingarten, πρόεδρος της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εκπαιδευτικών, κάνει λόγο για «αποδόμηση της προκατάληψης» που συνέδεε παλαιότερα την τεχνική εκπαίδευση με χαμηλά αμειβόμενες και υποβαθμισμένες εργασίες.

Η τεχνητή νοημοσύνη θέτει υπό αμφισβήτηση την πανεπιστημιακή εμπειρία

Σύμφωνα με έρευνες, σχεδόν το 90% των φοιτητών στις ΗΠΑ χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη, όπως το ChatGPT, για την εκπόνηση εργασιών. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του ChunGin Roy Lee, φοιτητή Πληροφορικής στο Columbia, που δήλωσε πως «το 80% των εργασιών του ήταν γραμμένες από AI». Ο ίδιος απέδωσε την πρακτική του στην αίσθηση πως «οι περισσότερες εργασίες στο πανεπιστήμιο δεν είναι ουσιαστικές, αλλά παραδίδονται εύκολα με τη βοήθεια του AI».

Η χρήση AI όχι μόνο μετασχηματίζει τη μελέτη, αλλά επηρεάζει και τον επαγγελματικό προσανατολισμό. Ο Lee δημιούργησε εργαλείο που βοηθά υποψηφίους να «ξεγελάσουν» συνεντεύξεις εργασίας με AI απαντήσεις. Παρά τις κυρώσεις από το πανεπιστήμιο, ο ίδιος πιστεύει πως «σύντομα η χρήση AI δεν θα θεωρείται απάτη».

Φοιτητές: «Γιατί να πληρώνω για να παρακολουθώ μάθημα που δεν με ενδιαφέρει;»

Η φοιτήτρια Sandhya Kumar, σε άρθρο της στο Harvard Crimson, αναρωτιέται πόσο αξίζει πραγματικά μια ώρα σε αίθουσα διδασκαλίας. Με δίδακτρα 56.550 δολαρίων τον χρόνο, κάθε μάθημα που χάνει «κοστίζει περίπου 118 δολάρια», όπως σημειώνει. Αν δεν αποκομίζει ουσιαστική γνώση, προτιμά να αξιοποιεί τον χρόνο της αλλού — προετοιμάζοντας εξετάσεις ή απλώς ξεκουραζόμενη.

Η ίδια αμφισβητεί τη χρησιμότητα της φυσικής παρουσίας στην τάξη:

«Όταν μπορώ να διαβάσω το υλικό και να κάνω τη δουλειά μόνη μου, γιατί να αφιερώσω τέσσερα χρόνια και τόσα χρήματα για ένα πτυχίο;»

Ο Λευκός Οίκος βλέπει αλλιώς την εκπαίδευση

Η κυβέρνηση Τραμπ, μέσω εκτελεστικής εντολής, τόνισε την ανάγκη απομάκρυνσης από το μοντέλο του «πανεπιστήμιο για όλους», προωθώντας την τεχνική εκπαίδευση για καλοπληρωμένα επαγγέλματα με δεξιότητες υψηλής ζήτησης. Παράδοξα, η προσέγγιση αυτή συγκλίνει με εκείνη των εργατικών συνδικάτων.

Η πολιτική αυτή δεν είναι άσχετη με τα κοινωνικά και εκλογικά δεδομένα: στις τελευταίες εκλογές, οι Ρεπουμπλικάνοι κέρδισαν στις 14 από τις 15 πολιτείες με το χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο, ενώ οι Δημοκρατικοί κυριάρχησαν στις 14 από τις 15 πιο «μορφωμένες» πολιτείες.

Η τεχνική κατάρτιση οδηγεί σε επαγγελματική και οικονομική ανεξαρτησία

Η Angie Simon, ιδρύτρια του προγράμματος Heavy Metal Summer Experience, εξηγεί πως «η έλλειψη γνώσης για τις δυνατότητες της τεχνικής εκπαίδευσης είναι το βασικό πρόβλημα». Σήμερα, στις ΗΠΑ υπάρχει έλλειψη 400.000 εργαζομένων στον κατασκευαστικό κλάδο, ενώ το 40% των υπαρχόντων επαγγελματιών αναμένεται να αποχωρήσει μέσα στα επόμενα 5-7 χρόνια.

Το πρόγραμμα της Simon, με παρουσία σε πάνω από 50 πόλεις σε ΗΠΑ και Καναδά, προσφέρει δωρεάν κατάρτιση σε μαθητές λυκείου σε τομείς όπως η συγκόλληση, η υδραυλική, η σωληνουργία. Πολλοί απόφοιτοι, αφού αποκτήσουν τεχνογνωσία, δημιουργούν τις δικές τους επιχειρήσεις — με το 65% των μελών της Ένωσης Εργολάβων Μεταλλικών Κατασκευών (SMACNA) να είναι οικογενειακές επιχειρήσεις που ξεκίνησαν με αυτόν τον τρόπο.

Πανεπιστήμιο ή τεχνική κατάρτιση; Η απάντηση ίσως είναι… και τα δύο

Παρά τις παραπάνω διαπιστώσεις, τα δεδομένα δείχνουν ότι ένα πανεπιστημιακό πτυχίο εξακολουθεί να αποφέρει υψηλότερα έσοδα σε βάθος χρόνου. Με βάση έρευνα του Georgetown University, κάτοχοι πτυχίου αποφέρουν κατά μέσο όρο 2,8 εκατομμύρια δολάρια στη διάρκεια της ζωής τους, έναντι 1,6 εκατ. για αποφοίτους λυκείου.

Ωστόσο, ο παράγοντας «ποιότητα ζωής» και σταθερότητα παραμένουν κρίσιμοι. Το βιβλίο “The Millionaire Next Door” είχε καταδείξει ότι πολλοί αυτοδημιούργητοι εκατομμυριούχοι δεν ήταν γιατροί ή δικηγόροι, αλλά τεχνίτες — ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, εργολάβοι — που έζησαν λιτά, επένδυσαν συνετά και απέφυγαν χρέη.

Η τεχνητή νοημοσύνη, η αναθεώρηση των προτεραιοτήτων της εκπαίδευσης και η έλλειψη ειδικευμένων επαγγελματιών διαμορφώνουν ένα νέο τοπίο. Είτε κάποιος επιλέξει το πανεπιστήμιο είτε την τεχνική κατάρτιση, αυτό που μετράει τελικά είναι πώς αξιοποιεί τις ευκαιρίες του.