Λίγα μέτρα μακριά από την ακτή της Κρήτης, υπάρχει ένα νησάκι τόσο κοντά που μοιάζει πως μπορείς να το φτάσεις κολυμπώντας. Ονομάζεται Μόχλος. Σήμερα φαίνεται αποκομμένο, αλλά κάποτε ήταν ενωμένο με τη στεριά, μια φυσική χερσόνησος με δύο λιμανάκια – ένα για κάθε άνεμο. Κι εκεί, μέσα στο ήρεμο τοπίο και στα ρηχά νερά, κρύβονταν τάφοι που δεν μοιάζουν με τίποτα άλλο στον αιγαιακό χώρο.
Το 1908, ένας Αμερικανός αρχαιολόγος ξεκίνησε να σκάβει. Και βρήκε τάφους που ήταν κτισμένοι σαν κανονικά σπίτια: με δωμάτια, πόρτες, τοίχους. Μέσα τους βρέθηκαν χρυσά διαδήματα, περίτεχνα κοσμήματα και ένας μυστηριώδης ασημένιος κύλινδρος που είχε φτάσει εδώ από τη Μεσοποταμία, ίσως και από την εποχή του Σαργών των Ακκάδ. Όμως το πιο εντυπωσιακό ήταν ένα χρυσό δαχτυλίδι που έμοιαζε να λέει ιστορία από άλλο κόσμο.
Πάνω στο δαχτυλίδι απεικονίζεται μια θεότητα – γυμνή, καθισμένη σε ένα πλοίο που μόλις έφυγε από ένα μικρό σπιτάκι της ακτής. Το πλοίο έχει κεφαλή αλόγου στην πλώρη και ουρά ψαριού στην πρύμνη. Η θεά σηκώνει τα χέρια σαν να αποχαιρετά. Η σκηνή μοιάζει παραμυθένια ή μεταφυσική. Ίσως πρόκειται για μύηση, ίσως για αναχώρηση ψυχής. Αλλά ό,τι κι αν είναι, δείχνει μια φαντασία σχεδόν εξωγήινη – και μια τέχνη αδιανόητη για την εποχή.
Στην ίδια περιοχή, το 1971 και το 1986, ανακαλύφθηκαν και άλλοι ασύλητοι τάφοι. Ορισμένοι λαξευμένοι στο βράχο, άλλοι με ταφικούς πίθους, όλοι γεμάτοι με αντικείμενα. Ανάμεσά τους, μια πρωτομινωική ασημένια πυξίδα που έκρυβε χρυσό διάδημα με λεπτομέρειες ζώων χαραγμένων σε στιγμωτό σχέδιο. Τα κοσμήματα δεν μοιάζουν διακοσμητικά. Μοιάζουν τελετουργικά, σαν να κρατούσαν δύναμη.
Ο Μόχλος είχε οικισμό, τάφους, εργαστήρια και λιμάνια. Οι ανασκαφές έδειξαν ότι χρησιμοποιούσαν στεατίτη, μάρμαρο, αλάβαστρο και ασβεστόλιθο. Έφτιαχναν αγγεία σαν να επεξεργάζονταν όνυχα. Κάποια κομμάτια μοιάζουν σαν να μην είναι φτιαγμένα από ανθρώπινο χέρι. Είναι τόσο ακριβή, που μοιάζουν λες και κόπηκαν με μηχανή.
Στο βόρειο τμήμα του νησιού, βρέθηκαν ερείπια οχύρωσης ρωμαϊκού οικισμού που είχε συνέχεια ως τα Βυζαντινά χρόνια. Στην απέναντι ακτή, υπάρχουν ιχθυοδεξαμενές, απομεινάρια μιας καθημερινής ζωής που δεν έπαψε ποτέ. Ο Μόχλος δεν ήταν ποτέ μόνο ένα νησί. Ήταν σταυροδρόμι. Ήταν τόπος λατρείας, εξουσίας και ταφής.
Και τώρα, είναι ένα από τα πιο παράξενα και μαγνητικά μέρη της αρχαίας Κρήτης. Γιατί σε λίγα μέρη του κόσμου, οι τάφοι μοιάζουν με σπίτια. Και τα κοσμήματα, με κάτι που δεν φτιάχτηκε μόνο για να φορεθεί.
Το ξέρουμε…
Το να βλέπετε αυτά τα μηνύματα μπορεί να είναι κουραστικό. Και να είστε σίγουροί ότι ούτε κι εμείς βρίσκουμε κάποια ευχαρίστηση από το να τα γράφουμε... Όμως αυτό το μήνυμα δεν αφορά εμάς. Αφορά κάτι πολύ πιο σημαντικό: την επιβίωση της ανεξάρτητης, μαχητικής δημοσιογραφίας στην Kρήτη.
Η στήριξη σας είναι σημαντική γιατί μας επιτρέπει να:
- - Κάνουμε ρεπορτάζ χωρίς φόβο και εξαρτήσεις. Κανείς δεν μας υπαγορεύει τι να πούμε ή τι να αποσιωπήσουμε.
- - Κρατάμε τη δημοσιογραφία μας προσβάσιμη σε όλους, ακόμη και σε αυτούς που δεν έχουν την ικανότητα να πληρώσουν. Χωρίς paywall, χωρίς προνόμια μόνο για όσους έχουν την οικονομική δυνατότητα.
Η απλή αλήθεια είναι ότι τα έσοδα διαρκώς συρρικνώνονται. Αν πιστεύετε ότι μια πραγματικά ελεύθερη ενημέρωση είναι ζωτικής σημασίας για τη δημοκρατία και τον έλεγχο της εξουσίας, τότε δώστε μας τη δύναμη να συνεχίσουμε.
Σας ευχαριστούμε θερμά.
