‘’Τραγουδώ στην ελευθερία, που είναι τόσο αγαπημένη
Όπως ξέρει, αυτός που για χάρι της πεθαίνει!’’

Δάντης

Πλατεία 1866: Το 1866 εξελίχθηκε η μεγαλλίτερη και πιο αιματηρή επανάσταση των Κρητών απέναντι στους κατακτητές Τούρκους. Δέκα χρόνια, εκ των οποίων τα 3 χρόνια ήταν συνεχόμενα χωρίς διακοπή. Ελάχιστος φόρος τιμής στο αίμα που χύθηκε τότε για την λευτεριά μας τους αφιερώθηκαν αυτά τα τετραγωνικά της από τη γη που ελευθέρωσαν και έδωσαν την ονομασία της επανάστασης. Πλατεία 1866.

Την κόσμησαν με τα αγάλματα και τις προτομές των ηρώων που ελευθέρωσαν αυτήν την γη. Την γέμισαν με λουλούδια και την περιφρούρησαν με μια διακριτική περίφραξη. Τώρα και κάποια χρόνια είναι τσιμεντωμένη, χωρίς περίφραξη, κέντρο διακίνησης ναρκωτικών. Πριν κάποια χρόνια είδα με τα μάτια μου αρκετές φορές, καθώς περνούσα απ’ τον δρόμο ν’ ανταλλάσσουν διάφοροι τύποι που κατοικοεδρεύουν στην ευρύχωρη τώρα, χωρίς λουλούδια πλατεία, φακελάκια. Τι περιείχαν τα φακελάκια; Δεν ξέρω! Πάντως, όχι σιμιγδάλι. Ούτε κακουλέ. Και αναρωτιόμουν, αφού μπορεί και το βλέπει ο κάθε πολίτης, φόρα παρτίδα, οι αρμόδιοι δεν το βλέπουν; Πριν πέντε – έξι χρόνια. Τώρα δεν περνώ περπατώντας. Δεν ξέρω τι γίνεται στο ‘’μπάτε σκύλοι αλέστε και αλεστικά μη δώσετε’’ όπως λέει και ο λαός μας.

Οδός Βάσσου: Συνταγματάρχης Τιμολέων Βάσσος με τον υπολοχαγό γυιό του. Το εκστρατευτικό σώμα του Συνταγματάρχη αποτελείτο από 1500 άνδρες. Μετά τις σφαγές των Χριστιανών στα Χανιά το 1897 έστειλε τον Συνταγματάρχη με 1500 άνδρες για να καταλάβει η Ελλάδα την Κρήτη, να την αποσπάσει απ’ τους κατακτητές Τούρκους και να κηρύξουν την Ένωση με την Ελλάδα.

Οδός Ηγουμένου Γαβριήλ: Γαβριήλ Μαρινάκης ηγούμενος της Μονής Αρκαδίου. Μαζί με τον Κων/νο Γιαμπουδάκη ανατίναξαν την πυριτιδαποθήκη της Μονής. Μια μάζα από φλεγόμενα κορμιά πολιορκημένων από τους Τούρκους, Ελλήνων, συγκλονίζει ολόκληρη την Ευρώπη. Στις 9 Νοεμβρίου 1866, για να μην παραδοθούν στους Τούρκους οι Κρήτες, άνδρες, γυναίκες, παιδιά, ηλικιωμένοι, ανατίναξαν την μπαρουταποθήκη και μαζί της και αυτοί.