Ένα σπουδαίο κείμενο του αντιστασιακού Χαράλαμπου Ρούπα για το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων. Περιέχεται στο βιβλίο του: “Πιστός στον μαύρο σκούφο μέχρι τέλους – Θραύσματα από το προσωπικό αρχείο του κρυπτογράφου του Άρη Βελουχιώτη στον Μωρηά”, ιστορική και φιλολογική επιμέλεια: Δημήτρης Δαμασκηνός, εκδόσεις Παρασκήνιο, Αθήνα 2025, σελ. 76-80:

«Ήταν απόλυτη στρατιωτική ανάγκη να νικηθεί η ομάδα επαναστατών στα Καλάβρυτα, να εξουδετερωθεί για πάντα και για τον σκοπό αυτό να καταστραφεί η βάση τους», ανέφερε στην κατάθεσή του στη δίκη της Νυρεμβέργης[1] ο Στρατηγός Βίντερ, αρχηγός της γερμανικής ομάδας στρατού Ε’ στην Ελλάδα.

Ομάδα GNAS Α.Α.116 Ποδηλατιστών 6 Δεκεμβρίου 1943 στα Λαγκάδια Αρκαδίας οδεύοντας προς Καλάβρυτα (πηγή: Ιστορικό Αρχείο Δημήτρη Κανελλόπουλου).

Το ’χαμε χιλιοπεί, μέχρι που μάλλιασε η γλώσσα μας:[2] Για την πυρπόληση των Καλαβρύτων και την ομαδική θανάτωση των κατοίκων είχε παρθεί απόφαση από τον Χίτλερ πριν εκτελεστούν οι αιχμάλωτοι Ναζί από τη μάχη της Κερπινής,[3] στην οποία θριάμβευσε ο Ε.Λ.Α.Σ. (με τα) τμήματα του 12^ου Συντάγματος.

Στις 06/10/1943 ο Κάιτελ, αρχηγός του Γενικού Επιτελείου της Γερμανίας, διαβιβάζει στον Μαξιμίλιαν φον Βάικς εντολή του Χίτλερ -τη γνωστή εξιλεωτική (εντολή)- για αφανισμό κάθε αντιδρώντος κατά της Βέρμαχτ, ιδιαίτερα στην περιοχή Αιγιαλείας και Καλαβρύτων, (όπως τεκμηριώνεται από το) Στρατιωτικό Αρχείο της Γ.Λ.Δ.[4] – MF 13.408.415.

Ομάδα Καλαβρυτινών ανταρτών του Ανεξαρτήτου Τάγματος ΕΛΑΣ Καλαβρύτων (πηγή: Ιστορικό Αρχείο Δημήτρη Κανελλόπουλου).

Στις 29/10/1943 υπογράφεται κατόπιν εντολής του ίδιου του Χίτλερ η διαταγή για το Ολοκαύτωμα ή πιο σωστά για την επιχείρηση Unternehmen “Kalavryta”. Την εκτέλεση της διαταγής ανέλαβε ο υποστράτηγος Καρλ φον Λεσουΐρ, διοικητής της 117^ης Μεραρχίας, ύστερα από την έκδοση της υπ’ αριθμ. 719/43 διαταγής του Γεν. Επιτελείου (Τ. 68 Α.Κ.).

Οι αιχμάλωτοι Γερμανοί εκτελούνται (από τους αντάρτες) στις 08/12/1943. Τα πτώματα των εκτελεσθέντων βρίσκονται από τα γερμανικά τμήματα με διοικητή τον Γκας στις 13/12/1943, όταν πλέον η επιχείρηση «Καλάβρυτα» ήταν στο αποκορύφωμά της.

Και (προκύπτει το ερώτημα): Γιατί (υπάρχει) τόση επιμονή στην εκτίμηση ότι, αν ο Ε.Λ.Α.Σ. δεν εκτελούσε τους αιχμαλώτους, το ολοκαύτωμα θα αποφεύγονταν;

Μήπως (κάποιες) προγονικές ενοχές επισκιάζουν την ορθή κρίση; (Μήπως δηλαδή) η επιμονή επιδιώκει να μεταθέσει τις ευθύνες στους αγωνιζόμενους πατριώτες και συγκεκριμένα στο Ε.Α.Μ.;

Μήπως, όμως, η αυθαίρετη κρίση πηγάζει από τη μη σωστή ερμηνεία των υπαρχόντων ντοκουμέντων ή (μήπως οφείλεται) σε άγνοια;

Οι Γερμανοί και οι ελληνόφωνοι σύμμαχοί τους πυρπόλησαν και δολοφόνησαν τους Καλαβρυτινούς, γιατί αυτό επέτασσε το στρατιωτικό τους συμφέρον σε συνδυασμό με τη ναζιστική νοοτροπία και πρακτική, ενόψει μάλιστα πιθανής αποβατικής επιχείρησης των συμμάχων στην Ηλεία.

Εν κατακλείδι, ο αφανισμός των Καλαβρύτων είχε προαποφασιστεί πριν από τη μάχη της Κερπινής και την εκτέλεση των αιχμαλώτων Ναζί.

Ερείπια μετά την «Επιχείρηση Καλάβρυτα».

Και οι επιμένοντες διαφορετικά, εφ’ όσον μερικοί απ’ αυτούς ισχυρίζονται ότι γνωρίζουν γερμανικά, ας διαβάσουν ολόκληρη την κατάθεση του στρατηγού August Winter στο δικαστήριο της Νυρεμβέργης. Την παραθέτουμε:

«Ο August Winter… Δηλώνω ενόρκως ότι η δήλωσή μου είναι αληθής και ότι έγινε για να παρουσιαστεί ως αποδεικτικό υλικό στο Στρατιωτικό Δικαστικό Μέγαρο της Νυρεμβέργης Γερμανίας…

Από το τέλος Αυγούστου 1943 μέχρι τα μέσα Μαρτίου 1944 ήμουν υποστράτηγος και διοικητής της Ομάδας Στρατού Ε’, η οποία υπαγόταν στο Στρατηγείο Ο.Β. Νοτιοανατολικής. Λόγω της αναχώρησης του Ιταλικού στρατού, η κατάσταση στη νοτιοανατολική περιοχή το φθινόπωρο του 1943 είχε γίνει πολύ κρίσιμη… Για την άμυνα των πολύ μακρών και πολλαπλά διαρθρωμένων ακτών της Πελοποννήσου ήταν πια διαθέσιμη μόνο η 117^η Μεραρχία Πεζικού… Η εξασφάλιση των μακρών και ασύνοπτων(;) γραμμών εφοδιασμού των ομάδων μάχης, που χρησιμοποιούνταν για την προστασία των ακτών, δεν ήταν πια πρακτικά δυνατή, εάν οι γραμμές αυτές θα απειλούνταν σοβαρά από εσωτερικές ταραχές στην περιοχή. Μια τέτοια απειλή ξεκίνησε, όταν το καμουφλαρισμένο σαν εθνικό κίνημα του Ε.Α.Μ. κατανόησε το φθινόπωρο του 1943 την αυξανόμενη αδυναμία των Γερμανικών στρατευμάτων. Μια πολύ ισχυρή κομμουνιστική επαναστατική ομάδα είχε εγκατασταθεί στην περιοχή των Καλαβρύτων και είχε οργανώσει εκεί, όπως διαπιστώθηκε, ένα οχυρωμένο κέντρο αντίστασης… Η επαναστατική ομάδα Καλαβρύτων απλώνει συνεχώς τις επιχειρησιακά σημαντικές γραμμές επικοινωνίας του παραλιακού δρόμου, της σιδηροδρομικής γραμμής Κορίνθου-Πάτρας και του δρόμου Τριπόλεως-Πύργου. Ήταν δηλαδή απόλυτη στρατιωτική ανάγκη να νικηθεί η ομάδα επαναστατών στα Καλάβρυτα, να εξουδετερωθεί για πάντα και για τον σκοπό αυτό να καταστραφεί η βάση τους. Ποια μέτρα έπρεπε να ληφθούν για τον σκοπό αυτό μπορούσε μόνο επί τόπου να αποφασίσει ο Διοικητής της Μεραρχίας. Εάν εκείνος είχε αποφασίσει να καταστρέψει τέσσερα χωριά και δύο μοναστήρια, τα οποία -σύμφωνα με αγγελίες του στρατεύματος- αποδεδειγμένα ήταν στρατιωτικά οχυρά του εχθρού και από τα οποία είχε εσχάτως προβληθεί αντίσταση, οι προϊστάμενοί του τότε μπορούσαν να το θεωρήσουν αυτό μόνο στρατιωτική ανάγκη και όχι “αντίποινα”.

Η απόφαση για μια στρατιωτική επιχείρηση κατά του κέντρου επαναστατών στα Καλάβρυτα ξεκίνησε εκείνον τον καιρό από τον Διοικητή της 117^ης Μεραρχίας Πεζικού, τον τότε ανθυποστράτηγο Von Le Suire, ο οποίος ήταν υπεύθυνος για την άμυνα της Πελοποννήσου από το εξωτερικό και την εσωτερική ασφάλεια κατά των επαναστατών. Ο γενικός σκοπός είχε αναγγελθεί από το Γενικό Επιτελείο Στρατού Ε’ και είχε εγκριθεί. Δεν θυμάμαι το κείμενο της αναγγελίας. Το αποτέλεσμα της τότε επιχείρησης, επίσης, αναγγέλθηκε στο Γενικό Επιτελείο της Ομάδας Στρατού Ε’. Όπως συνηθιζόταν στην αναγγελία, συμπεριλήφθηκε το αποτέλεσμα της μάχης και επίσης ο αριθμός των απωλειών του εχθρού στη μάχη και το γεγονός ότι είχαν καταστραφεί τα χωριά, στα οποία είχε επίμονα προβάλει άμυνα ο εχθρός και ήταν τα οχυρά των επαναστατών…

Υπογραφή August Winter

Ας ανιχνεύσουν πιο επισταμένα μερικοί ιστορικοί τα υπάρχοντα ντοκουμέντα, ώστε να αποφεύγουν τα μακροβούτια στην πλαστογράφηση της ιστορικής τραγωδίας των Καλαβρύτων.         

ΥΓ: Ο Γκας ήταν τότε υπολοχαγός της Βέρμαχτ. Ο βαθμός του δεν του επέτρεπε να εκδώσει διαταγή επιχειρήσεως για (ένα) τόσο σημαντικό εγχείρημα.

Ο υποστράτηγος Von Le Suire, ναι, ήταν ο μόνος αρμόδιος.

Προτείνεται να διαβαστούν -και από τους ερευνητές ακόμα- το βιβλίο (για τα) Καλάβρυτα του Περ. Ροδάκη και οι μελέτες του Δ. Κανελλόπουλου.

Λ. ΒΟΣΤΙΤΣΑΝΟΥ

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Η Δίκη της Νυρεμβέργης ήταν η δίκη των Γερμανών Ναζιστών εγκληματιών πολέμου που έγινε από το ομώνυμο Διεθνές Στρατιωτικό Δικαστήριο από τις 20 Νοεμβρίου του 1945 έως την 1^η Οκτωβρίου 1946, με κατηγορούμενους 24 μέλη του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος (NS.D.AP.) και οκτώ ναζιστικές οργανώσεις που κατηγορούνταν για Συνομωσία, Εγκλήματα κατά της Ειρήνης, Εγκλήματα Πολέμου και Εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας.

[2] (ΦΡ) μάλλιασε η γλώσσα μου: βαρέθηκα να μιλάω προσπαθώντας να πείσω κπ.

[3] «Με αυτό το όνομα είναι γνωστή η σύγκρουση μεταξύ Γερμανών Ναζί και ανταρτών που πραγματοποιείται στις 16-17/10/1943 έξω από τα Καλάβρυτα, μεταξύ των χωριών Κερπινής και Ρωγών. Ο Karl von Le Suire έχει απαιτήσει προφορικώς από τον ταγματάρχη Ebersberger, επικεφαλής του 1^ου τάγματος, να ανιχνευθούν οι δρόμοι προς τα Καλάβρυτα. Ορισμένοι λόχοι του 1^ου τάγματος μόλις έχουν φτάσει στο Αίγιο και μένει ακόμα να καταφτάσουν οι υπόλοιποι μαζί με βαρέα όπλα, οχήματα και υποζύγια. Ωστόσο, ο ταγματάρχης, σπεύδει να εκτελέσει τις εντολές του προϊσταμένου του και να συνθέσει έναν νέο ανομοιογενή λόχο αποτελούμενο από στρατιώτες του 5^ου, 3^ου και 1^ου λόχου του οποίου θα ηγούνταν ο λοχαγός Schober, επικεφαλής του 5^ου λόχου. Η επιχείρηση είναι διερευνητική και ιχνηλατική. Ο λόχος θα διερευνούσε την κατάσταση σχετικά με τους αντάρτες καθώς και την στάση του πληθυσμού στην περιοχή γύρω από τα Καλάβρυτα. Έπρεπε να καταγραφεί ο χρόνος πορείας, οι ασυνέπειες χαρτών και δρόμων. Ο λόχος, εντέλει, ξεκινά εξοπλισμένος μόνον με ελαφρά οπλοπολυβόλα, χωρίς ασύρματο. Οι αντάρτες (το Ανεξάρτητο Τάγμα Καλαβρύτων) πληροφορούμενοι το γερμανικό σχέδιο ανησυχούν μήπως οι Γερμανοί έχουν πρόθεση να καταλάβουν τα Καλάβρυτα. Για τούτο, στήνουν ενέδρα στον γερμανικό λόχο έξω από τα Καλάβρυτα, μεταξύ Κερπινής και Ρωγών. Η μάχη καταλήγει στις έξι το απόγευμα της 17^ης Οκτώβρη του ’43 με την παράδοση του γερμανικού λόχου. Ένδεκα (11) μέλη του λόχου κατορθώνουν να ξεφύγουν την μοίρα της αιχμαλωσίας και να διηγηθούν τα τεκταινόμενα. Συνολικά 81 μέλη του λόχου αιχμαλωτίζονται. Ακολουθεί μια περίοδος ομηρίας και διαπραγματεύσεων που θα αποβεί ατελέσφορη, για να καταλήξει στη θανάτωση των αιχμαλώτων» ([Ομάδα Σύνταξης], «Η Μάχη Ρωγών – Κερπινής», Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος).

[4] Γ.Λ.Δ.: Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία. Ανεπίσημα το σοσιαλιστικό αυτό κράτος που υπήρξε μεταξύ των ετών 1949 έως το 1990, ονομαζόταν Ανατολική Γερμανία.