«Άκυρο» στο Τουρκολιβυκό Μνημόνιο έδειξε, για πρώτη φορά μετά το 2019, δημοσίως ο πρόεδρος της Βουλής της Λιβύης, που εδρεύει στη Βεγγάζη, Ακίλα Σάλεχ, ο οποίος πριν λίγες ημέρες είχε επισκεφθεί την Αθήνα.

Ο Ακίλα Σάλεχ δηλώνει, σε συνέντευξή του στο Λιβυκό Πρακτορείο Ειδήσεων, ότι το Μνημόνιο είναι άκυρο και συγχρόνως ανοίγει τον δρόμο για διαπραγμάτευση, όπως λέει, με την Ελλάδα, την Αίγυπτο και την Τουρκία για τις οριοθετήσεις των θαλάσσιων ζωνών.

Είναι όμως σημαντικό ότι ο Σάλεχ, ο οποίος βεβαίως λειτουργεί σε πλήρη συνεννόηση με τον στρατάρχη Χάφταρ, επιμένει στην ακυρότητα του Μνημονίου, κάτι που κλείνει και την πόρτα στα σενάρια για την κύρωσή του από τη λιβυκή Βουλή. Πρόκειται για μια εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη καθώς η δήλωση Σαλεχ απονομιμοποιεί κάθε προσπαθεια εφαρμογής στην πράξη του Τουρκολυβικού Μνημονίου όπως επεδίωκε η Άγκυρα

Συγχρόνως, η δήλωσή του έρχεται ως αποτέλεσμα όχι μόνο της δικής του επίσκεψης στην Αθήνα και της συνάντησης με τον Γ. Γεραπετρίτη, αλλά και την επίσκεψη του Χάφταρ στο Κάϊρο, όπου συζήτησε και το θέμα των οριοθετήσεων με τον πρόεδρο Αλ Σίσι.

Ο Α. Σάλεχ, στη συνέντευξή του, τονίζει ότι «η Βουλή των Αντιπροσώπων είναι η μόνη αρμόδια αρχή που έχει την εξουσία να κυρώνει διεθνείς συμφωνίες», επαναβεβαιώνοντας ότι η «θαλάσσια συμφωνία που υπέγραψε η κυβέρνηση του Φαγιέζ αλ-Σάρατζ με την Τουρκία ούτε παρουσιάστηκε ούτε εγκρίθηκε από τη Βουλή των Αντιπροσώπων και, ως εκ τούτου, είναι νομικά άκυρη και μη δεσμευτική για το λιβυκό κράτος».

Σε συνέντευξή του στο Λιβυκό Πρακτορείο Ειδήσεων (LANA), ο Σάλεχ εξήγησε ότι διεθνείς συμφωνίες μπορούν να συναφθούν μόνο από μια νόμιμη κυβέρνηση που έχει λάβει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, σημειώνοντας ότι όσα υπεγράφησαν από την κυβέρνηση Αλ-Σάρατζ δεν εξέφραζαν τη βούληση του λιβυκού λαού, Πρόσθεσε ότι «ό,τι οικοδομείται πάνω στην παρανομία παραμένει παράνομο, ανεξάρτητα από το πόσος χρόνος κι αν περάσει».

Ευκαιρία της Λιβύης να επανακαθορίσει τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες της

Ο Πρόεδρος της Βουλής επεσήμανε ότι η Λιβύη διαθέτει πλέον μια νέα ευκαιρία να επανακαθορίσει τις θαλάσσιες δικαιοδοσίες της στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω διαπραγματεύσεων με τη συμμετοχή της Αιγύπτου, της Ελλάδας και της Τουρκίας, υπογραμμίζοντας ότι η επόμενη φάση θα πρέπει να είναι φάση συνεννοήσεων και όχι αντιπαραθέσεων και ότι η λιβυκή κυριαρχία στα χωρικά της ύδατα αποτελεί κόκκινη γραμμή που δεν μπορεί να παραβιαστεί.

Αναφερόμενος στις διεθνείς αντιδράσεις απέναντι στο Μνημόνιο, ο Σάλεχ δήλωσε ότι ορισμένες χώρες αναγνωρίζουν την έλλειψη νομιμότητάς του, ενώ άλλες την αντιμετώπισαν ως τετελεσμένο γεγονός για πολιτικούς λόγους, προσθέτοντας ότι κάθε συμφωνία που δεν έχει κυρωθεί από τη Βουλή των Αντιπροσώπων δεν δεσμεύει το λιβυκό κράτος.

Ο Σάλεχ ανέφερε ότι η Ελλάδα αρχικά κράτησε σκληρή στάση λόγω της ζημίας που, κατά την άποψή της, προκαλούσε στα συμφέροντά της, αλλά αργότερα έδειξε ετοιμότητα για διάλογο, ενώ η Αίγυπτος ήταν εξαρχής σαφής στην απόρριψή της, λόγω της περιφερειακής αστάθειας που θα μπορούσε να προκαλέσει.

Ερωτήματα προκαλεί, βεβαίως, η αναφορά του Α. Σάλεχ σε ό,τι αφορά την Τουρκία, καθώς δήλωσε ότι η Άγκυρα έχει εκφράσει την ετοιμότητά της να εισέλθει σε συνολικές διαπραγματεύσεις με τη Λιβύη, ανοίγοντας τον δρόμο για έναν πολυμερή διάλογο με στόχο τη διασφάλιση των λιβυκών δικαιωμάτων.

Επιτροπή εμπειρογνωμόνων 

Βεβαίως, ο Α. Σάλεχ, με τις δηλώσεις αυτές, δεν σημαίνει ότι αποδέχεται τις ελληνικές θέσεις, τονίζοντας ότι η χώρα μας βασίζεται στο νησί της Κρήτης για να καθορίσει την επέκταση της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης, μια επέκταση που χαρακτήρισε παράλογη και υπερβολικά κοντινή στις λιβυκές ακτές και η οποία, όπως είπε, δεν υποστηρίζεται από το διεθνές δίκαιο.

Πρόσθεσε ακόμη ότι έχει ανατεθεί σε επιτροπή εμπειρογνωμόνων να εξετάσει διεξοδικά τον φάκελο και να υποβάλει ολοκληρωμένη έκθεση που θα καλύπτει όλες τις τεχνικές και γεωπολιτικές πτυχές με τις εμπλεκόμενες χώρες.

Αναφορικά με τις μελλοντικές διευθετήσεις, ο Σάλεχ τόνισε ότι η Λιβύη δεν είναι υποχρεωμένη να επιλέξει μεταξύ του άξονα Αιγύπτου–Ελλάδας ή του άξονα Τουρκίας, υπογραμμίζοντας ότι το κράτος είναι ανεξάρτητο και ότι τα εθνικά του συμφέροντα αποτελούν τη βάση κάθε διαπραγμάτευσης, με παράλληλη διασφάλιση ισορροπημένων σχέσεων με όλα τα μέρη.

Επανέλαβε επίσης ότι οποιαδήποτε παραχώρηση σχετικά με τα θαλάσσια όρια της Λιβύης είναι απολύτως απαράδεκτη και ότι οποιεσδήποτε τεχνικές ρυθμίσεις ή τροποποιήσεις πρωτοκόλλων είναι δυνατές μόνο στο πλαίσιο που προστατεύει την εθνική κυριαρχία.

Εξήγησε, δε, ότι ο διάλογος με τις τρεις χώρες θα διεξαχθεί σε τεχνικό επίπεδο για την οριοθέτηση των συνόρων, σε νομικό επίπεδο για την εξέταση των συμφωνιών και των διεθνών προτύπων και σε πολιτικό επίπεδο για τη διασφάλιση των συμφερόντων και των ισορροπιών μεταξύ των κρατών.