Σκηνοθεσία: Πάολο και Βιτόριο Ταβιάνι
Βραβείο Φεστιβάλ Κανών 1977
Βραβείο Κριτικών Κινηματογράφου
Κριτική: Μανούσος Γ. Δασκαλάκης
Την Κυριακή στον «σινέ κήπος» προβλήθηκε μια 35χρονη και από τις καλύτερες ταινίες του σύγχρονου Ιταλικού κινηματογράφου των Πάολο και Βιτόριο Ταβιάνι με τίτλο «ΠΑΤΕΡΑΣ ΑΦΕΝΤΗΣ»
Η αληθινή ιστορία του χωριατόπαιδου Γκαβίνο Λέντα, γιού ενός βοσκού της Σαρδηνίας, που καταφέρνει να ξεφύγει από την μιζέρια και την σκληρή πραγματικότητα μιας οπισθοδρομικής κοινωνίας, εκπαιδευόμενος σιγά-σιγά, παρά τις βίαιες αντιδράσεις του αυταρχικού πατέρα του.
Κριτικές
“Ο ‘Πατέρας Αφέντης’ απεικονίζει τη δυσλειτουργική σχέση πατέρα-γιου στα τραχιά, ακατέργαστα τοπία της Σαρδηνίας, όπου η φυσικότητα αντιπαρατίθεται στη βιαιότητα των συμπεριφορών. Η ταινία κοιτάζει με περίσσια διορατικότητα την εντυπωσιακά αυταρχική συμπεριφορά μιας κοινωνίας πατριαρχικής, και έναν πολιτισμό που ενθαρρύνει προς αυτή την κατεύθυνση.” – New York Times
“Οι αδελφοί Ταβιάνι συνθέτουν ένα μικρό έπος. Η πορεία του Γκάβινο από τον ‘εγκλεισμό’ στα 7 του μέχρι την ‘απελευθέρωση’ στα 20 του απέναντι στον δεσποτικό πατέρα του, και η επίδειξη δύναμεων ανάμεσα στους δυο άντρες αργότερα, όπου η παράδοση με την επανάσταση συγκρούονται, συνθέτουν ένα μακρόπνοο αφήγημα.” – Variety
“Ο θρίαμβος του αγοριού είναι άκρως συγκινητικός.” – Time Out London
“Με απλό ύφος, μια σπουδαία ταινία κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα.” – Chicago Reader
“Ένα ακατέργαστο οικογενειακό δράμα.” – Eye for Film
Ίσως η ταινία των αδελφών Ταβιάνι, να είναι ακραία ως προς την βιαιότητα του ξυλοδαρμού του βοσκού πατέρα προς τον εφτάχρονο γιο του, αλλά και αργότερα όπου έτρωγε ατελείωτο ξύλο, μεγαλώνοντας ο γιός, που είναι στα όρια του σαδισμού. Παρόλο που και στο σχολικό σύστημα διαπαιδαγώγησης στην Ιταλία, και στην Ελλάδα, υπήρχε ο ξυλοδαρμός ως σωφρονισμός των απείθαρχων, δεν νομίζω ότι όλοι οι αγροτοκτηνοτρόφοι Ιταλοί ήταν τόσο βίαιοι και σαδιστές σαν τον σκληρό πατέρα της ταινίας. Προσωπικά ανατρίχιασα με το βασανισμό και την ακατέργαστη αγριότητα του πατέρα προς το γιο του. Στους παλαιότερους Έλληνες το σκηνικό της ταινίας, θυμίζει την Ελλάδα πριν 50-60 χρόνια μένα πληθυσμό που ζούσε σε οπισθοδρόμηση, φτώχεια αγραμματοσύνη, και εξαθλίωση. Η Νότια Ιταλία που στην γεωγραφική της περιφέρεια βρίσκεται η Σαρδηνία και η Σικελία με την μαφία, έμοιαζε και μοιάζει με την Ελλάδα στο στάδιο ανάπτυξης και πολιτισμού.
Ο βοσκός πατέρας του Γκαβίνο Λέντα πήρε τον εφτάχρονο γιο του από το σχολείο διότι όπως είπε στην δασκάλα, θέλει το παιδί του να φυλάει τα πρόβατα, γιατί δεν έχει άλλο βοηθό. «Με τα πρόβατα και την μικρή αγροτική ιδιοκτησία του, είπε ότι δεν μπορεί να αγοράσει τίποτα.»Η μικρή ιδιοκτησία αυτοτροφοδοτεί την φαμίλια του. Τα παιδιά φεύγοντας ο Γκαμπίνο από την τάξη γέλασαν, και ο πατέρας χτύπησε δυνατά την βέργα του σένα πάγκο οργισμένος. «Μην κοροϊδεύτε τον Γκαμπίνο τους είπε γιατί θα έρθει και η σειρά σας.»Ο Γκαβίνο «φυλακίστηκε» βίαια από τον σαδιστή κτηνοτρόφο πατέρα του, στα άγρια βουνά της Σαρδηνίας βόσκοντας πρόβατα και τρώγοντας ξύλο, μέχρι που πήγε φαντάρος στα είκοσι του χρόνια. Σε μια λιτανεία προς τον Θεό για να βρέξει συναντήθηκαν οι νέοι του χωριού. Μιλούσαν για γυναίκες.
Κάποιος είπε ότι πήγε με πόρνες. «Πως ήταν; Τον ρωτούν;» «Το ίδιο ήταν αλλά χωρίς ουρά.» {Εννοούσε όπως στο σεξ δια κτηνοβασίας που έκανε στην ερημιά.}
Ο Γκαβίνο Λέντα απελευθερώθηκε από τον πατέρα του μόλις πήγε στο στρατό . Έμαθε γράμματα, γιατί δεν είχε πάει ούτε στην στοιχειώδη εκπαίδευση, τέλειωσε το λύκειο και σπούδασε γλωσσολογία. Γύρισε στο σπίτι για να σπουδάσει στον τόπο του για να μην έχει έξοδα. Ο δεσποτικός πατέρας, του απαγόρευσε να σπουδάσει διότι¨ «στο χωριό κανείς δεν σπουδάζει και θα γίνω περίγελως του χωριού.» Ο Γκαβίνο αντιστάθηκε και αναγκάστηκε να παλέψει μαζί του. Έφυγε από το χωριό σπούδασε και πήρε το πτυχίο του με σπουδές στις τοπικές διαλέκτους της Σαρδηνίας. Γυρνούσε στα χωριά της περιοχής λέγοντας στους νέους να αντιστέκονται και να ακολουθούν τα όνειρα τους.Η ταινία μου θύμισε το βιβλίο του «Βίλχεμ Ράιχ «η μαζική ψυχολογία του φασισμού» όπου έγραφε ότι η αυταρχική οικογένεια την Γερμανίας έκρυβε στα σπλάχνα της ένα μικρό Αδόλφο Χίτλερ, γιαυτό ο Χίτλερ έγινε εύκολα αποδεκτός από τους Γερμανούς.
Η ταινία βασίστηκε στην πραγματική ιστορία του Γκαβίνο Λέντα όπου την έγραψε σε βιβλίο.