Στοχευμένες απολύσεις στο Δημόσιο, νέες περικοπές κοινωνικών επιδομάτων και παράταση ορισμένων μέτρων για τη διετία 2015 – 2016 δείχνει μεταξύ άλλων η έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου που δόθηκε σήμερα στη Δημοσιότητα. Παράλληλα, το ΔΝΤ επισημαίνει τη λήψη μέτρων ύψους 2 έως 4 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη διετία 2015-16, έπειτα από τη δέσμη των 13,5 δισ. που θα εφαρμοσθεί έως τη λήξη του 2014. Το ΔΝΤ επιπλέον αναδεικνύει σε νούμερο ένα κίνδυνο για την επιτυχία του προγράμματος την φοροδιαφυγή αλλά και την φθίνουσα υποστήριξη των μεταρρυθμίσεων που έρχεται μαζί με την αύξηση της υποστήριξης στο ΣΥΡΙΖΑ.
Σύμφωνα με την έκθεση, οι ελληνικές Αρχές έχουν πετύχειπρόοδο στην εφαρμογή του προγράμματος, ωστόσο η έγκαιρη επίτευξη των συμφωνημένων μεταρρυθμιστικών και δημοσιονομικών στόχων παραμένει μία «σταθερή πρόκληση» που απαιτεί περαιτέρω προσπάθειες. Η έκθεση έρχεται μόλις δυο ημέρες αφού το ΔΝΤ ολοκλήρωσε τη δεύτερη επισκόπηση – αξιολόγηση των επιδόσεων της χώρας μας και ενέκρινε την αποδέσμευση δόσης3,24 δισ. ευρώ προς την Αθήνα.
Σε γενικές γραμμές το ΔΝΤ προβλέπει πρωτογενές αποτέλεσμα 0% το 2013 (έναντι πλεονάσματος 0,4% που αναμένει η κυβέρνηση). Για το 2014 προβλέπει πρωτογενές πλεόνασμα 1,5% του ΑΕΠ, 3% για το 2015, 4,5% για την περίοδο 2016-2017 και 4,1% του ΑΕΠ για την τριετία 2018-2020.
Ωστόσο, αναφορικά με το ενδεχόμενο νέων μέτρων αυτά δεν θα είναι «τα τελευταία», εάν δεν παταχθεί η φοροδιαφυγή, προειδοποιεί στην έκθεση του το ΔΝΤ την κυβερνηση και απειλεί με νέες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις. Προειδοποιεί όμως και τους ευρωπαίους εταίρους πως αν δεν βοηθήσουν με νέες διευκολύνσεις την χώρα μας, για να μη ληφθούν πιο σκληρά μετρα, τότε θα υποστούν νέο κούρεμα κατά 25% τα δάνεια των κρατών.
Πρόγραμμα και πολιτική
Στην εισαγωγή της, η έκθεση του ΔΝΤ επισημαίνει ότι η επιθεώρηση του προγράμματος καθυστέρησε λόγω της διπλής εκλογικής διαδικασίας η οποία αποκάλυψε μια σαφής μεταστροφή προς την υποστήριξη του προγράμματος.
Σχολιάζει δε ότι οι εκλογές ανέδειξαν «μια σημαντική πολιτική μεταβολή με τοριζοσπαστικό αριστερό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ να έρχεται δεύτερο έχοντας βασίσει με έμφαση την προεκλογική του εκστρατεία εναντίον του προγράμματος σταθεροποίησης» και τονίζει ότι η «περίοδος στασιμότητας κατά τη διάρκεια της εκλογικής περιόδου και οι κλιμακούμενες κοινωνικές εντάσεις είχαν βαθύτερη επίπτωση στην εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων».
«Οι τελευταίες μετρήσεις κοινής γνώμης δείχνουν μειούμενη υποστήριξη για τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού και αυξανόμενη υποστήριξη για τον ΣΥΡΙΖΑ καθώς και για άλλα κόμματα που είναι εναντίον του προγράμματος. Αυτό θα μπορούσε να επιτείνει την αργοπορία στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων και να οδηγήσει σε πολιτική κρίση, προκαλώντας χρεοκοπία ή έξοδο από το ευρώ».
Μεταξύ άλλων οι συντάκτες του κειμένου ουσιαστικά παραδέχονται τη εκτός ορίων ύφεση του προγράμματος προσαρμογής ενώ αναγνωρίζουν ότι οι μειώσεις μισθών έγιναν με πολύ ταχύτερο ρυθμό του προσδοκωμένου.
Χρηματοδοτικό κενό, μέτρα και κούρεμα
Οι εμπειρογνώμονες του ΔΝΤ διαπιστώνουν χρηματοδοτικό κενό ύψους 5,5 έως 9,5 δισεκατομμυρίων ευρώ για την περίοδο 2015-16, υπογραμμίζοντας πως η περαιτέρω «έγκαιρη» παροχή βοήθειας από τη Γηραιά Ήπειρο για τη χρηματοδότηση της Ελλάδας και την αντιμετώπιση του χρέους είναι «κρίσιμα» μεγέθη στην «επιτυχία του προγράμματος».
Επιπλέον, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αφήνει εκ νέου ανοιχτό το ενδεχόμενο «κουρέματος» των διακρατικών δανείων (GLF) που έχουν προσφέρει στη χώρα μας τα υπόλοιπα μέλη της ευρωζώνης.
«Ο χρόνος θα δείξει, αλλά το προσωπικό του ΔΝΤ αυτή τη στιγμή εκτιμά πως ένας συνδυασμός ‘κουρεμάτων’ των εκκρεμών δανείων του GLF, σχεδόν μηδενικά επιτόκια στα δάνεια του GLF, χαμηλότερα επιτόκια στα δάνεια του EFSF ή μακροπρόθεσμες χρηματοδοτήσεις θα είναι απαραίτητες».
Παράλληλα, το ΔΝΤ επισημαίνει την ανάγκη λήψης μέτρων ύψους 2 έως 4 δισεκατομμυρίων ευρώ για τη διετία 2015-16, έπειτα από τη δέσμη των 13,5 δισ. που θα εφαρμοσθεί έως τη λήξη του 2014.
Περικοπές και απολύσεις
Η έκθεση διαπιστώνει μεταξύ άλλων ότι η στρατηγική για τη δημοσιονομική στρατηγική του 2015-2016 «δεν έχει πλήρως καθοριστεί» και ότι για «να κλείσουν το εκτιμώμενο κενό των 4 δισ. ευρώ οι ελληνικές αρχές προτίθενται να εστιάσουν σε διατήρηση μέτρων που βρίσκονται στη λήξη τους, ή στη διεύρυνση της βάσης επιβολής των μέτρων καθώς και στα κέρδη που θα προκύψουν από τις μακροπρόθεσμες διαρθρωτικές αλλαγές.
Τα μεγαλύτερα κέρδη όμως θα προέλθουν από την παράταση μέτρων εισοδηματικού χαρακτήρα (π.χ. με την παράταση της εισφοράς αλληλεγγύης στον Φόρο Εισοδήματος), σημειώνει το ΔΝΤ, ενώ επισημαίνει ότι η τρόικα θεωρεί δυνατή τη συνέχιση των μεταρρυθμίσεων στο σύστημα των κοινωνικών επιδομάτων που, όπως επισημαίνεται, «παραμένουν περίπλοκα και αναποτελεσματικά.
Η 5η επιθεώρηση που συμπίπτει με την προετοιμασία του προϋπολογισμού του 2014 και την αναθεώρηση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος θα στοχεύσει στην οριστικοποίηση των μέτρων αυτών, τονίζεται στην έκθεση.
Η έκθεση του ΔΝΤ ζητά καθαρά στοχευμένες απολύσεις και θεωρεί δεδομένη τη συμφωνία των ελληνικών αρχών.
«Οι αρχές δεν έχουν ακόμη καταλήξει στα σχέδια για τη μείωση προσωπικού. Δεσμεύτηκαν να μεταφέρουν 27.000 προσωπικό στο νέο σύστημα της κινητικότητας, ένα διάδοχο σχήμα της ουσιαστικά ουδέποτε εφαρμοσθείσης εργασιακής εφεδρείας».
«Οι στοχευμένες απολύσεις είναι σημαντικές ώστε να κατανοήσουν οι αρχές τους στόχους εξοικονόμησης λειτουργικών εξόδων και θα βοηθήσουν στο να διασφαλιστεί ένα σωστό μείγμα ικανοτήτων στο μελλοντικό εργατικό δυναμικό του δημοσίου τομέα. (Από μόνες τους οι αποχωρήσεις δεν παρέχουν τέτοιες εγγυήσεις)» σημειώνεται μεταξύ άλλων.
Μέτρια αποτελέσματα στις μεταρρυθμίσεις
Η έκθεση διαπιστώνει μέτρια αποτελέσματα στον τομέα των διαρθρωτικών αλλαγών. «Ο διαρθρωτικός μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας εξακολουθεί να προχωρά με αργούς ρυθμούς. Και αυτό κάνει την προσαρμογή της Ελλάδας πιο δαπανηρή. Οι ελληνικές αρχές έχουν κάνει κάποια πρόοδο συμπεριλαμβανομένης της υιοθέτησης νομοθεσίας που απλοποίησε τις fast track επενδύσεις, τη μείωση της γραφειοκρατίας για τους εξαγωγείς ενώ ελήφθησαν μέτρα για να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα των δικαστηρίων» σημειώνεται μεταξύ άλλων.
Εσωτερική υποτίμηση
Η έκθεση επισημαίνει ακόμα ότι σε εξέλιξη βρίσκεται μια ισχυρότερη εσωτερική αποτίμηση ως συνδυαστικό της απελευθέρωσης της αγοράς εργασίας με μια ήδη πολύ αδύναμη αγορά. Διαπιστώνει δε ότι παρότι οι ονομαστικοί μισθοί μειώθηκαν κατά μέσο όρο 7,5% στο δεύτερο τρίμηνο, οι τιμές επίσης αποκλιμακώνονται πλην όμως όχι τόσο γρήγορα, όσο οι μισθοί.
Αναφέρει επίσης ότι η πίεση στο τραπεζικό σύστημα υπήρξε σοβαρή. «Η σχετική με τις εκλογές αβεβαιότητα επιτάχυνε την εκροή καταθέσεων των ιδιωτικού τομέα κατά 154,9 δισ. τον Μάιο και τον Ιούνιο του 2012. Και παρότι έκτοτε κατεγράφη αντιστροφή της τάσης αυτής, το σύνολο των καταθέσεων στα τέλη Νοεμβρίου εξακολουθεί είναι 10,6% χαμηλότερο από ό,τι στα τέλη του 2011.