Τη Δευτέρα 25 Φεβρουαρίου 2013 στην κατάμεστη αίθουσα της Κρητικής Εστίας (Στράβωνος 12 Παγκράτι – Αθήνα) έγινε παρουσίαση του νέου βιβλίου «ΤΑ ΚΡΙΝΑΚΙΑ ΤΗΣ ΑΜΜΟΥ» από τα έμμετρα του γνωστού κρητικού εκδότη, ζωγράφου και λογοτέχνη Δημήτρη Ποθουλάκη
Η παρουσία έγινε από τους: Δημήτρη Αετουδάκη, λογοτέχνη – συγγραφέα, Αδαμάντιο (Μάκη) Κρασανάκη, συγγραφέα και Διευθυντή του Υπ. Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού και Γιάννη Γρυντάκη, διδάκτορα ιστορίας. Την εκδήλωση συντόνισε ο πρόεδρος της Παγκρητίου Ενώσεως κ. Γιώργος Μαριδάκης και ποιήματα απήγγειλε η ηθοποιός και τηλεοπτικός παραγωγός κ. Μαρία Σπαντιδακη.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ – ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ: ΑΠΟ ΤΟΝ Α. ΚΡΑΣΑΝΑΚΗ
Κύριε Υπουργέ, κ. Πρόεδρε της Παγκρητίου Ενώσεως,
κ. Πρόεδρε της Κρητικής Εστίας
Αγαπητοί συμπατριώτες και συμπατριώτισσες
Φίλες και φίλοι
Καταρχήν επιτρέψτε μου να πω ότι τον πολυτάλαντο: αθλητή, ζωγράφο, συγγραφέα, αρθρογράφο και εκδότη, αλλά και άριστο συμπατριώτη και φίλο κ. Δημήτρη Ποθουλάκη τον γνώρισα τον Αύγουστο του 2001, ως Γραμματέας τότε της Παγκρητίου Ενώσεως και έκτοτε μείναμε πολύ καλοί φίλοι.Τότε το Δ.Σ. της Παγκρητίου Ενώσεως, με Πρόεδρο τον επίσης εξαίρετο φίλο Κώστα Ξυλούρη, πήρε ομόφωνη απόφαση να διοργανώσει έκθεση ζωγραφικής, στο Πολεμικό Μουσείο, με πίνακες αποκλειστικά και μόνο του κ. Ποθουλάκη επ΄ ευκαιρία του εορτασμού που έκανε η Παγκρήτιος Ένωσις για την 60η Επέτειο της Μάχης της Κρήτης και για το λόγο ότι οι πίνακες αυτοί αφενός σχετίζονταν με το περιεχόμενο της εκδήλωσης και αφετέρου κατά γενική ομολογία είχαν μεγάλη καλλιτεχνική αξία.
Ως τότε τον κ. Ποθουλάκη τον άκουγα μόνο ως ένα πάρα πολύ καλό Κρητικό αθλητή, δηλ. ως παγκρήτιο πρωταθλητή στα 100 μ., ως ποδοσφαιριστή σε Ρεθεμνιώτικα Σωματεία κ.α.
Μετά, ως Δ/ντης του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού, γνώρισα τον κ. Ποθουλάκη και ως ένα στυλοβάτη του κρητικού πολιτιστικού κινήματος, δηλαδή ως εκδότη του γνωστού κρητικού περιοδικού «Κρι-Κρί», ως Πρόεδρο της Πανελλήνιας Ένωσης Κρητών κ.α., καθώς και ως συγγραφέα. Γνώρισα τα αριστουργηματικά του βιβλία, με τους τίτλους: ΤΑ ΡΙΖΙΤΙΚΑ και ΤΟ ΡΕΘΕΜΝΟΣ ΠΟΥ ΕΦΥΓΕ. Δυο βιβλία που σαφώς θα μείνουν στην ιστορία λόγω του πολύτιμου λαογραφικού και ιστορικού τους περιεχομένου.
Κύριε Υπουργέ,
κ. Πρόεδρε της Παγκρητίου Ενώσεως
κ. Πρόεδρε της Κρητικής Εστίας
Αγαπητοί συμπατριώτες και συμπατριώτισσες
Φίλες και φίλοι
Ο λογοτέχνης κ. Δημητρης Ποθουλάκης με την ποιητική του συλλογή «ΤΑ ΚΡΙΝΑΚΙΑ ΤΗΣ ΑΜΜΟΥ» έρχεται σήμερα να προσθέσει ένα ακόμα σκαλοπάτι στο πλούσιο συγγραφικό του έργο. Απλά αυτή τη φορά θέλησε να εξωτερικέψει τον ψυχικό του κόσμο, τις σκέψεις, τα οράματα και τις αντιλήψεις του με μέτρο και ρυθμό.
Ο ίδιος αναρωτιέται, αν τα κατάφερε να εκφραστεί σωστά και πιστά στο συναίσθημα και να αποδώσει εύστοχα τις όποιες αναφορές και εξιστορήσεις του. Κι εγώ του λέω ότι «Δημήτρη, τα κατάφερες και μάλιστα θαυμάσια» και συνάμα του αφιερώνω μερικούς στίχους από το ποίημα, «Το πρώτο σκαλί» , του Κώστα Καβάφη:
«Κι αν είσαι στο σκαλί το πρώτο,
πρέπει να ‘σαι υπερήφανος κι ευτυχισμένος.
Εδώ που έφτασες, λίγο δεν είναι
τόσο που έκαμες, μεγάλη δόξα».
Σαφώς η πρώτη ποιητική συλλογή «Τα ΚΡΙΝΑΚΙΑ ΤΗΣ ΑΜΜΟΥ» του Δημήτρη Ποθουλάκη είναι ένα άρτιο, εξαιρετικό ποιητικό έργο και η γραφή του εντελώς άμεση, ειλικρινής, περιγραφική και συγκινητική.
Τα ποιήματά του αναβρύζουν μια δραματική συγκίνηση ατομικής και κοινωνικής αλήθειας. Οι εικόνες τους ποικίλες και αστραφτερές, εικόνες που θέλουν να φωτίσουν έναν κόσμο που πέρασε, αλλά και να πλάσουν ένα καινούργιο κόσμο με ιδανικά και χαριτωμένο.
Διαβάζοντας κάποιος προσεκτικά το εν λογω ποιητικό έργο του Δημήτρη βλέπει ότι είναι αρκετά πολύ μεγάλο σε έκταση και σημασία, καθώς και χωρισμένο από τον ίδιο σε έξι ενότητες.
Η πρώτη ενότητα των ποιημάτων, «Τα Ρεθεμνιακά φεγγαρογνέματα», αποτελεί ένα νοσταλγικό οδοιπορικό αναφοράς του λογισμού του ποιητή σε ανθρώπους, βιώματα , εμπειρίες, καταστάσεις και γεγονότα του χθες στο γενέθλιο τόπο του, το Ρέθυμνο, τα οποία του χάραξαν τη ζωή , αλλά τον ακολουθούν σε όλη του τη ζωή.
Η δεύτερη ενότητα των ποιημάτων, «Τα συναπαντήματα της καρδιάς», αποτελείται από σκιρτήματα του ποιητή από τα καθρεφτίσματα του ψυχικού του κόσμου στα εφηβικά βιώματα και εμπειρίες της ζωής του στο Ρεθεμνο,
Το ύφος των ποιημάτων και στις δυο ως άνω ενότητες είναι λυρικό και το διακρίνει μια κάποια νοσταλγία και μελαγχολική διάθεση, αποτέλεσμα της αναδρομής στα περασμένα και ευτυχισμένα παιδικά και εφηβικά του χρόνια, που τώρα μόνο με τα μάτια της ψυχής μπορούμε κάπως να τα ζωντανέψουμε μέσα μας, με τη μορφή των αναμνήσεων.
Μερικοί τίτλοι ποιημάτων στις ενότητες αυτές, που σηματοδοτούν όχι μόνο το περιεχόμενο, αλλά και όλα αυτά που είπαμε πιο πριν: Το Ρέθεμνος, Μια πολιτεία αναζητώ, Το Ρέθεμνος που έφυγε, Η Φορτέτζα, Ο Κιουλούμπασης, Η Σοχώρα, Η Μ. Πλατεία των τεσσάρων μαρτύρων, Οι απόκριες, στου Παντελή, Ρεθεμνιωτάκια αθλητές, ο βασιλιάς Καρναβαλος στου Ρέθεμνου την πόλη, Στο Νίκο Μαμαγκάκη κ.α.
Χαρακτηριστικό απόσπασμα από το ποίημα «Παντέρμο Ρέθεμνος»:
«Λιτό, παντέρμο Ρέθυμνο, με του Θεού τα δώρα
και της τιμής το εύσημο, των ευπατρίδων Χώρα!
Εκεί στη μέση δυο νομών, ζεις μες στις συμπληγάδες,
στη λίστα των στείρων γραμμών, δεμένο με χαλκάδες»…
Από το ποίημα «Απρίλης. (στο Ρέθεμνος)»:
«Απρίλης και η Άνοιξη απλόχερα αγκαλιάζει
Του Ρέθεμνους τις εξοχές και μ’ άρωμα θυμιάζει
Μπαξέδες εις τον Πλατανιά, λουλούδια στα περβόλια,
έδεσε η αμυγδαλιά, λουλούδιασε η βιόλα.
Στο ακρογιάλι άνοιξαν , της άμμου τα κρινάκια,
Θεέ μου να τι χάρμα οφθαλμών, να ‘χα άλλο δυο ματάκια.
Μοσχοβολούν οι λεμονιές, χρυσοβολούν τα σκίνα,
στα πράσινα ο Ευληγιάς, παντού της φύσης κλίμα. …».
Στα ποιήματα της τρίτης ενότητας, «Της ζωής και της κοινωνίας», διαπιστώνει κανείς ότι εκφράζει με πολύ παραστατικό τρόπο τις εντυπώσεις του, τα βιώματά του και τις εμπειρίες του από τη ζωή και την κοινωνία.
Μερικοί τίτλοι ποιημάτων: Ζωή, Σιωπή, Η αλήθεια, Ορμηνιές, Κουράγιο, Μη φοβηθείς, Τι να προσμένω κ.α.
Χαρακτηριστικό απόσπασμα από το ποίημα «Μη φοβηθείς»:
«Την ανηφόρα τούτη μην τη φοβηθείς
σε σίγουρη απανεμιά θα φέρει
Και θα ‘ναι ο δρόμος σύντομος,
ευθύς σ’ απόκρυφα από τις έννοιες μέρη»
Επίσης από το ποίημα του Δημήτρη «Ορμηνιές»:
«Πρέπει πολύ να περπατάς
μέχρι να φτάσεις στην κορφή.
Σ’ ανηφοριές μην σταματάς,
νάχεις ελπίδα σου κρυφή,
σίγουρη θάχεις προκοπή.
Κι αν συναντήσεις τη βροχή,
τότε μπορεί κάποιος να πει,
μπράβο σου, βρήκες την αρχή.
Στα ποιήματα της 4ης ενότητας, «Του τόπου και της πατρίδας», φαίνεται το ισχυρό δέσιμο του ποιητή τον τόπο του, το Ρέθυμνο και γενικά την ιδιαίτερη πατρίδα του την Κρήτη. Πόσο έχει διαμορφωθεί η προσωπικότητά του από τις αξίες και τα ιδεώδη της φυλής του. Μεγάλη αγάπη και απέραντος σεβασμός στα όσια και ιερά, την παράδοση και την ιστορία. Ζωντανεύει με το δικό του ιδιαίτερο τρόπο τους αγώνες των Κρητών ενάντια στους εκάστοτε κατακτητές, τους Οθωμανούς, τους Βενετσιάνους και τους Γερμανούς.
Μερικοί τίτλοι ποιημάτων: Αρκάδι, Η μάχη των αδούλωτων – Στη Μάχη της Κρήτης, Ύμνος στον Ολυμπισμό, Εδώ Πολυτεχνείο, Φτωχέ λαέ αγανακτισμένε, Η Ευρώπη των Λαών
Είναι χαρακτηριστικές οι αναφορές του για το Αρκάδι:
«Φλόγες, κλάματα, αίμα, κοτρώνες,
Κόκαλα, σάρκες, σιγή του Άδη,
θεμελιώνουν το κάστρο σου Αρκάδι,
Προμαχώνα σ’ αρχές και αγώνες».
Οι μικροί γιγαντώνουν και πάλι!
Δυνατοί σαν βρεθούν ενωμένοι,
μια ψυχή, σ’ ένα σώμα δεμένοι,
στης τιμής και του χρέους την πάλη.»
Όπως και για τη μάχη της Κρήτης:
«Δεν τα πατάτε Γερμανοί τα χώματα τσης Κρήτης,
γιατί τα βλέπει άγρυπνος ο γέρο Ψηλορείτης.
Κι άντρες τη βλέπουν Γερμανοί, την Κρητη απ΄άκρη σ’ άκρη
Που ‘χουν μ’ αγώνες ζυμωθεί, με αίμα και με δάκρυ».
Στα ποιήματα της 5ης ενότητας, «Κρητικές ρίμες», περιλαμβάνονται ριζίτικα τραγούδια και μαντινάδες που δημιούργησε ο Δημνήτρης, όπως ακριβώς εκφράζονταν με τη φιλοσοφία τους και με το δικό τους ποιητικό λόγο, στο γενέθλιο τόπο του, το Ρέθυμνο. Μερικοί τίτλοι ριζίτικων τραγουδιών δημιουργίας του Δημήτρη: Δροσουλίτες, Κρήτη τση αντρειάς, Το πεθυμιό, Τση λευθεριάς, Τση λύτρωσης κ.α.
Απόσπασμα από το ριζίτικο με τίτλο «Κρήτη τση αντρειάς»:
«Πότε θαρθεί μια ταχινή τση ξαστεριάς ημέρα,
Κι Κρητη η αρχόντισσα τση λεφτεριάς η κόρη,
Με το χρυσό κοντάρι τζη και τα’ αργυρό σκουτάρι,
Θα συγκαλέσει μάζωξη, στου ομαλού τον πόρο,
νάρθουνε γι αντρειωμένοι τζη, αθός τση λεβεντιάς τζη…
Μερικές από τις μαντινάδες του Δημήτρη:
Βροντά κι αστράφτει ο ουρανός, τον κρούβει η ομίχλη
και στο παντέρμο Ρεθεμνος, την κατσιφαρα ρίχνει.
Η λευθεριά και η αντρειά, τη γ-κρήτη έχουν πατρίδα
Και συντηρούν τση λύτρωσης, του γένους την ελπίδα.
Στα ποιήματα της 6ης ενότητας, «Τα αναγυριστικά», παρουσιάζεται η σατιρική ή και ακόμη αλληγορική αντίληψη του ποιητή Ποθουλάκη στα παράδοξα και τα παράλογα του κόσμου που ζούμε. Με μια διάθεση κριτικού πνεύματος και χιούμορ προσπαθεί να τα καταδείξει χωρίς να ξεφεύγει από τις αρχές της κοσμιότητας. Χαρακτηριστικοί τίτλοι ποιημάτων του Δημήτρη: Οι μνηστήρες της εξουσίας, Λίγο φιλότιμο, ο Νονός, Σε βιβλιοκριτικό, Είμαστε άνθρωποι καλοί, Το καφενείο η Ελλάς, Ελλάς το μεγαλείο σου , Εγώ θα γίνω βουλευτής. Πρόγραμμα πρωθυπουργικό κ.α.
Απόσπασμα από το σατιρικό ποίημα του Δημήτρη «Ελλάς το μεγαλείο σου»:
«Σαν να μην φτάνουν τα στραβά που κάθε μέρα ζούμε,
σε κοινωνία αλλόκοτη, σαθρή οδοιπορούμε.
Βγαίνουν στη φόρα συνεχώς πολιτικοί αστέρες,
μπλεγμένοι σε συναλλαγές, μ’ ύποπτες ταμπακέρες.
Λογαριασμοί κι ακίνητα που έχουν αποκτήσει!
Άνθρωποι απ το πουθενά, με φούμαρα και σάλια,
βρέθηκαν, όλως ξαφνικά, μες τα χρυσά κουτάλια
Με βίλες στις πιο ακριβές περιοχές …….»…
Απόσπασμα από το σατιρικό ποίημα του Δημήτρη «Εγώ θα γίνω βουλευτής», που …ίσως το έγραψε για μένα και τον κ. Μαριδάκη, το πρόεδρο της Π.Ε., μια και παλιότερα ήμασταν υποψήφιοι (χιούμορ κάνω κι εγώ):
«Είπα και αποφάσισα, το λόγο μου σας δίνω,
θα αφήσω σπίτι και χωριό και βουλευτής θα γίνω.
Γεμίζω το βουργιάλι μου μ’ όλα τα χρειασίδια
Κι άφησα πίσω μου έρημα, ελιές, χωράφια, γίδια»….
Απόσπασμα από το σατιρικό ποίημα του Δημήτρη «Σε βιβλιοκριτικό», που ίσως το έγραψε και αυτό …. για μένα ή για όλους εμάς που τον κρίνουμε εδώ σήμερα (χιούμορ κάνω κι εγώ):
«Φίλε βιβλιοκριτικέ, σου γράφω αυτό το γράμμα,
μήπως προσθέσω κάτι τι, στη γνώσης σου τη γκάμα.
Εις το κουρμπέτι είσαι, κι η πένα σου αξίζει,
να ‘χεις ποιοτικά εφέ, που θα σε αναγνωρίζει..
κλπ κλπ………. Καταλήγοντας:
«Και συ διάβολο, διάολε, διάβολο ζαβολιάρη,
Ξεπέρασες τον πιο δεινό καλαμοκαβαλάρη!
Πες μου α ναι κατάλαβες τι έργο έχεις διαβάσει,
Όπως δεν το κατάλαβε κι αυτός που το ‘χει γράψει!»
Εγώ, επειδή διάβασα κι έκρινα το ως άνω έργο του κ. Ποθουλάκη, έχω να του πω, απαντώντας στην εν λογω ταπεινότητα και μετριοφροσύνη του, ότι κατάλαβα πως έχει γράψει ένα πολυδιάστατο ποιητικό έργο, διάχυτο από τρυφερότητα, ρομαντισμό και συγκίνηση, αλλά και ελπίδα.
Έχει γράψει ένα ποιητικό έργο ξεχωριστό και υπέροχο, που προσφέρει ένα νοσταλγικό οδοιπορικό στα περασμένα, αλλά και κριτική και προβληματισμό για το μέλλον.
Έχει γράψει ένα ποιητικό έργο, ύμνο για την πατρίδα του την Κρήτη και ιδιαίτερα το Ρέθυμνο.
Να τονίσω εδώ ότι το εν λόγω ποιητικό έργο του Δημήτρη είναι αφενός έργο πρωτότυπο, δηλαδή χωρίς να έχει κάνει αντιγραφές, αυτούσιες ή παραλλαγμένες, από έργα άλλων, όπως κάνουν πολλοί άλλοι νέοι ποιητές και αφετέρου έργο γεμάτο με ιστορικά και λαογραφικά στοιχεία, κάτι που οφείλεται στις πολλές γνώσεις, βιώματα και εμπειρίες του Δημήτρη ως στέλεχος επι χρόνια του αθλητισμού και του πολιτισμού, αλλά και ως άνθρωπος των γραμμάτων και των τεχνών.
Και τελειώνοντας να μου επιτραπεί να εκφράσω το θαυμασμό μου στο κ. Ποθουλάκη, στο φίλο Δημήτρη, για το πρώτο του ποιητικό έργο «Τα Κρινάκια της Άμμου», το οποίο, όπως προαναφέραμε, διακατέχεται από φιλοπατρία, ανθρωπιά και συναισθηματισμό και να προτρέψω όλους τους φίλους και συμπατριώτες μας να το απολαύσουν, αγοράζοντάς το.
Α. Γ. Κρασανάκης
Συγγραφέας, Δ/ντης Υπ. Παιδείας και Θρησκευμάτων,
Πολιτισμού και Αθλητισμού