«Γιατί οι αγορές δεν πανικοβάλλονται με τις εξελίξεις στην Ελλάδα;», αναρωτιέται ο οικονομικός συντάκτης του BBC Ρόμπερτ Πέστον. Ο βρετανός δημοσιογράφος αναζητεί επίσης την απάντηση στο ερώτημα «γιατί ο ελληνικός λαός δεν μοιάζει πολύ ευγνώμων για τα 240 δισ. ευρώ που έλαβε από την Ευρωζώνη και το ΔΝΤ για να σωθεί από την χρεοκοπία».
Η οικονομική κρίση της Ελλάδας οφείλεται εν πολλοίς στα υπερβολικά χρέη που ανέλαβαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις της. Ως προϋπόθεση για να διασωθεί από τους εταίρους και δανειστές της, η χώρα έπρεπε να υ9ιοθετήσει σημαντικές περικοπές στις δημόσιες δαπάνες και εν γένει μέτρα λιτότητας που είχαν μεγάλη επίπτωση στην οικονομική δραστηριότητα.
Η ελληνική οικονομία βρισκόταν ήδη σε ύφεση στα τέλη του 2008 εξαιτίας της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης. Αλλά από το 2010 έως σήμερα, εξαιτίας της λιτότητας που επέβαλαν στη χώρα οι Βρυξέλλες, το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 19%.
Επίσης, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των Ελλήνων συρρικνώθηκε κατά 22%. Είναι προφανές ότι η λιτότητα πόνεσε τους Έλληνες. Αλλά το χειρότερο είναι ότι δεν λειτούργησε υπέρ της μείωσης των ελληνικών χρεών.
Το αντίθετο συνέβη. Ενώ στα τέλη του 2001 το χρέος ήταν στο 127% του ΑΕΠ και στα τέλη του επόμενου χρόνου είχε εκτιναχθεί στο 146%, το Σεπτέμβριο του 2014 είχε εκτιναχθεί, παρά το κούρεμά του, στο 176% του ΑΕΠ.
Σε απόλυτες τιμές το χρέος έχει απομειωθεί ελαφρώς. Από τα 265 δισ. ευρώ, που ήταν το 2008, και τα 330 δισ. ευρώ που ήταν το 2010, τον περασμένο Σεπτέμβριο είχε περιοριστεί στα 316 δισ. ευρώ.
Αλλά η βιωσιμότητα του χρέους έχει να κάνει με το ποσοστό του ως προς το ΑΕΠ. Θα μπορούσε δηλαδή να πει κανείς ότι σήμερα το πρόβλημα της χώρας με το χρέος είναι οξύτερο από όσο ήταν όταν τη διέσωσαν οι εταίροι της.
Είναι προφανές ότι είναι η κατάρρευση της οικονομίας που δημιούργησε τη μεγάλη ζημιά. Και αν η ελληνική οικονομία άρχισε πάλι να αναπτύσσεται στα τέλη της περασμένης χρονιάς με ρυθμό 1,6% σε ετήσια βάση (κάτι που ίσως να μη διατηρηθεί), θα χρειαστεί να γεράσει μια ολόκληρη γενιά για να περιοριστεί το χρέος της χώρας σε βιώσιμα επίπεδα.
Μετά από όλα αυτά δεν είναι να απορεί κανείς γιατί ένα κόμμα – ο ΣΥΡΙΖΑ – που διακήρυσσε τον τερματισμό της λιτότητας και τη διαγραφή των χρεών, κατέκτησε μια τόσο μεγάλη νίκη στις γενικές εκλογές.
«Αν και λείπουν δύο έδρες για να κυβερνήσει ο ΣΥΡΙΖΑ αυτοδύναμα, το μήνυμα που έστειλε ο ελληνικός λαός προς τις Βρυξέλλες είναι σαφές. Και είναι ίσως πιο σωστό να μιλά κανείς για το μήνυμα που έστειλε στο Βερολίνο», γράφει ο βρετανός αρθρογράφος. Διότι, εξηγεί, η Γερμανία υπήρξε η χώρα της Ευρωζώνης που κατεξοχήν επένδυσε στο δόγμα της οικονομικής ορθοδοξίας ότι «δεν υπάρχει όφελος αν δεν πονέσει κάποιος από τη λιτότητα».
Η αγωνία των επενδυτών
Οσο για τους επενδυτές, υπάρχουν δύο λόγοι για τους οποίους η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είναι σημαντική, αναφέρει ο Ρόμπερτ Πρέστον.
Πρώτον, όπως αναφέρθηκε, είναι η σαφής λαϊκή εντολή προς τον ηγέτη του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα να επαναδιαπραγματευθεί ώστε να χαλαρώσει η λιτότητα που έχουν επιβάλλει οι Βρυξέλλες και το ΔΝΤ και να διαγραφεί έστω και ένα μέρος από τα τεράστια χρέη του ελληνικού δημόσιου τομέα.
Δεδομένου ότι η Γερμανία αρνείται οποιαδήποτε λύση εκτός του προγράμματος χρηματοδότησης της Ελλάδας, το αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις μοιάζει μια πιθανή προοπτική και η έξοδος της χώρας από την Ευρωζώνη δεν φαντάζει απίθανη.
Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ είναι σημαντική είναι το γεγονός ότι νέα κόμματα που αντιτίθενται στη λιτότητα δημιουργούνται και κερδίζουν έδαφος σε ολόκληρη την Ευρώπη – δημοσκοπικά τα πηγαίνουν ιδιαίτερα καλά στη Γαλλία και στην Ισπανία.
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίσει τις διαπραγματεύσεις για την υπόλοιπη Ευρωζώνη αυτά τα κόμματα που αντιτίθενται στη λιτότητα θα αποκτήσουν πολύ μεγαλύτερη αξιοπιστία έναντι των ψηφοφόρων.
Αν ο ΣΥΡΙΖΑ χάσει τη μάχη των διαπραγματεύσεων με τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο και επέλθει εν τέλει ρήξη στις σχέσεις της Ελλάδας με την Ευρωζώνη, οι επενδυτές πιθανότατα θα αποσύρουν τις τοποθετήσεις τους από όλες τις χώρες της Ευρωζώνης όπου οι εθνικιστές και οι ευρωσκεπτικιστές βρίσκονται σε άνοδο.
Το στοίχημα της αγοράς
Γιατί λοιπόν οι επενδυτές δεν βρίσκονται σε φρενίτιδα πανικού; Γιατί το ευρώ και οι κεφαλαιαγορές ενισχύθηκαν έστω και λίγο τη Δευτέρα το πρωί;
Μια όχι τόσο πειστική εξήγηση είναι ότι οι επενδυτές πιστεύουν ότι η Ευρωζώνη θα είναι πράγματι ισχυρότερη δίχως την Ελλάδα, εφ’ όσον καμία άλλη χώρα δεν την ακολουθήσει έξω από το μπλοκ του ευρώ.
Μια πιο πειστική εξήγηση είναι ότι οι επενδυτές προϋποθέτουν ότι θα πρυτανεύσει η λογική και ότι το Βερολίνο θα αποφασίσει μια διαγραφή των υπερβολικών ελληνικών χρεών.
Εδώ ακριβώς βρίσκεται η ουσία: εκτός Γερμανίας είναι σχεδόν αδύνατο να βρεις έναν οικονομολόγο ή έναν κεντρικό τραπεζίτη που να πιστεύει ότι η προηγούμενη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους θα μπορούσε ποτέ να αποδώσει καρπούς.
Έτσι, ίσως επειδή οι Έλληνες έκαναν κολοσσιαίες και κατά πολλούς μάταιες οικονομικές θυσίες, οι αγορές πιστεύουν ότι η Γερμανία θα εγκρίνει ένα σχέδιο διάσωσης που θα δώσει στη χώρα αυτή την ευκαιρία να ξεφύγει από τον ασφυκτικό βρόχο των χρεών της.
tovima.gr
