Του Γιώργου Τσιάρα
H Deutsche Bank είναι ο ορισμός της «too-big-to-fail» τράπεζας, δηλαδή της τράπεζας που «είναι υπερβολικά μεγάλη για να αποτύχει», θα αφεθεί έτσι απλά να καταρρεύσει -όπως θα συνέβαινε με μια «κανονική» τράπεζα, αν ίσχυαν οι υποτιθέμενοι κανόνες του «υγιούς» καπιταλισμού. Οσοι έχουν μελετήσει άλλωστε, έστω και στοιχειωδώς, την αμαρτωλή ιστορία της DB, αναγνωρίζουν πως το συγκεκριμένο ίδρυμα υπήρξε από την πρώτη μέρα της λειτουργίας του ένα κορυφαίο εργαλείο του γερμανικού ιμπεριαλισμού.
Για την ακρίβεια, ιδρύθηκε με απόφαση του Πρώσου, τότε καγκελάριου, Μπίσμαρκ το 1870,παραμονές του γαλλο-γερμανικού πολέμου του ‘70-71, προκειμένου να σπάσει το ολιγοπώλιο των μεγάλων βρετανικών και γαλλικών τραπεζών, που εκείνη την εποχή κυριαρχούσαν στην παγκόσμια επενδυτική «σκακιέρα», πριμοδοτώντας φυσικά τις δικές τους αυτοκρατορικές φιλοδοξίες και «θάβοντας» αυτές των αναδυόμενων ανταγωνιστών, όπως η Γερμανία και οι ΗΠΑ: από την πρώτη στιγμή η DB εξειδικεύτηκε στο εξωτερικό εμπόριο –την «προώθηση και διευκόλυνση» (sic) των γερμανικών εμπορικών σχέσεων, επενδύσεων και εξαγωγών σε ξένες χώρες, και άρα εμμέσως την παγίωση της γερμανικής οικονομικής ηγεμονίας σε μια σειρά από ευρωπαϊκές αλλά και πιο μακρινές σφαίρες επιρροής –με εντυπωσιακή αποτελεσματικότητα.
Γι’ αυτό άλλωστε άνοιξε τα πρώτα της ξένα υποκαταστήματα στη Σανγκάη, το Λονδίνο και τη Νότια Αμερική και χρηματοδότησε, μεταξύ άλλων, μεγάλα έργα υποδομών στις ΗΠΑ και την τότε οθωμανική αυτοκρατορία, ενώ ταυτόχρονα συμμετείχε στη δημιουργία και γιγάντωση των γερμανικών βιομηχανικών κολοσσών–εξαγωγικών «αιχμών του δόρατος», όπως η χαλυβουργία Krupp και η χημική-φαρμακευτική Bayer, και αργότερα η Daimler-Benz, η Volkswagen- Audi κ.ά.
Οπως και οι παραπάνω γιγαντιαίοι πελάτες της, όμως, έτσι και η DB έγραψε τις μελανότερες σελίδες της πρωταγωνιστώντας με ενθουσιασμό στο τερατώδες «Πρότζεκτ Χίτλερ» και το αιματοκύλισμα της Ευρώπης και ολόκληρου του κόσμου, στις δεκαετίες του ‘30 και ‘40.
Η κύρια δραστηριότητά της ήταν η «αρειοποίηση» (aryanization) και ενθυλάκωση τουλάχιστον 370 γερμανο-εβραϊκών επιχειρήσεων και η ενσωμάτωση τουλάχιστον άλλων 40 εμπορικών τραπεζών από όλη την Ευρώπη, παράλληλα με την κατάκτηση των κρατών-εδρών τους.
Με δικά της δάνεια χρηματοδοτήθηκαν, μεταξύ άλλων, το κολαστήριο του Αουσβιτς και τα τεράστια στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας της IG Farben και άλλων γερμανικών πολεμικών βιομηχανιών, όπου δούλεψαν μέχρι θανάτου εκατοντάδες χιλιάδες αιχμάλωτοι-σκλάβοι.
Ο τότε «ισχυρός ανήρ» του διοικητικού της συμβουλίου, ο πάντα καλοντυμένος και αριστοκρατικός στους τρόπους Χέρμαν Αμπς, υπήρξε ένα από τα «πολιτισμένα τέρατα» που έχτισαν το Τρίτο Ράιχ.
Το 1942, ο συγκεκριμένος τραπεζίτης συμμετείχε ως εκπρόσωπος της DB στα Δ.Σ. 40 «κατακτημένων» τραπεζών και βιομηχανιών, η πλειονότητα των οποίων χρησιμοποιούσαν αιχμαλώτους εργάτες: όταν οι σκλάβοι «εξαντλούνταν» (verbraucht, στην ψυχρή γερμανική ορολογία), απλά μεταφέρονταν στα κοντινότερα στρατόπεδα θανάτου, όπως το Μπιρκενάου.
Τι του συνέβη μετά τον πόλεμο; Εκτελέστηκε ως εγκληματίας; Πήγε φυλακή; Οχι βέβαια! Οπως και οι περισσότεροι άλλοι εκατομμυριούχοι «σπόνσορες» των ναζί, ο Αμπς έμεινε για ελάχιστο χρόνο στο περιθώριο και στη συνέχεια η… τεχνογνωσία του «αξιοποιήθηκε» ξανά στο πλαίσιο του μεταπολεμικού γερμανικού «οικονομικού θαύματος».
Για την ακρίβεια, παρέμεινε στην Deutsche μέχρι την «τιμωρητική» διάσπασή της σε δέκα μικρότερες τράπεζες από τους Συμμάχους το 1948, και αμέσως τοποθετήθηκε στο κρατικό Kreditanstalt für Wiederaufbau (Πιστωτικό Ινστιτούτο Ανασυγκρότησης), που επιφορτίστηκε με τη μοιρασιά των δισεκατομμυρίων του Σχεδίου Μάρσαλ στις επιχειρήσεις-επιγόνους των παλιών πελατών του.
Και, βέβαια, το 1951-53 αυτός ο στυλοβάτης των ναζί ανέλαβε επικεφαλής της δυτικογερμανικής αντιπροσωπείας που έπειτα από δύο χρόνια διαβουλεύσεων πέτυχε το κούρεμα του γερμανικού πολεμικού χρέους κατά 70%! Και, σαν επιβράβευση για τις υπηρεσίες του, όταν το 1957 η Deutsche Bank ξανάνοιξε στη Φρανκφούρτη, ο Αμπς επέστρεψε ως πρόεδρος του Δ.Σ.
Και ουσιαστικός διευθυντής της, θέση που κράτησε ουσιαστικά ώς το 1976! Πέθανε τελικά στο κρεβάτι του το 1994, σε ηλικία 93 ετών…