Του Πάνου Παναγιώτου
Η αιτία πίσω από την αρχή της δραματικής κατάστασης ήταν η ξαφνική ανακοίνωση της τράπεζας, τον περασμένο Οκτώβριο, ότι ανέμενε απώλειες μεγαλύτερες των 6 δισ. ευρώ στο Γ′ τρίμηνο του έτους, όταν οι προβλέψεις έκαναν λόγο για κέρδη της τάξης του 1 δισ
Η είδηση είναι πως η μετοχή της Deutsche Bank καταρρέει, συμπαρασύροντας τον ευρωπαϊκό τραπεζικό κλάδο και τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια χαμηλότερα. Το ερώτημα είναι «γιατί» και παραδόξως η απάντηση θυμίζει πολύ τη χρηματοοικονομική διαδρομή μέσω της οποίας ξεκίνησε η ελληνική κρίση: από μία ανακοίνωση για την οικονομική κατάσταση της τράπεζας που εξέπληξε και τρόμαξε τις αγορές, μία δεύτερη ανακοίνωση που επιβεβαίωσε ότι το μέγεθος του προβλήματος ήταν μεγάλο και στη συνέχεια το ξεπούλημα των μετοχών και των ομολόγων της, την εκτίναξη των επιτοκίων δανεισμού και των CDS της και την ανακάλυψη από τους επενδυτές μία πελώριας μαύρης τρύπας χρέους η οποία θα είναι πολύ δύσκολο να χρηματοδοτηθεί.
Έτσι, σε μία ειρωνεία της τύχης, η γερμανική κυβέρνηση βιώνει ημέρες Ελλάδας 2010 μέσω της Deutsche Bank και είναι τώρα η ναυαρχίδα του γερμανικού τραπεζικού κλάδου, η οποία τρομοκρατεί την Ευρώπη. Να, λοιπόν, τη συνέβη, αναλυτικότερα.
Το ιστορικό της κρίσης πτώχευσης της Deutsche Bank
Η αλήθεια είναι πως το πρόσφατο κύμα μαζικών πωλήσεων της μετοχής της μεγαλύτερης γερμανικής τράπεζας διέφυγε του φακού των ΜΜΕ για αρκετούς μήνες, καθώς στην πράξη ξεκίνησε από τον Οκτώβριο του 2015. Μέχρι τότε, η μετοχή ακολουθούσε πιστά την πορεία του δείκτη βαρόμετρου του χρηματιστηρίου της Φρανκφούρτης, DAX. Έκτοτε, οι δρόμοι τους χώρισαν με τη Deutsche Bank να παίρνει την κατιούσα και τελικά να οδηγεί την πτώση στο γερμανικό χρηματιστήριο, με αποτέλεσμα στους τελευταίους έξι μήνες να καταγράφει απώλειες μεγαλύτερες του 50%, υπερδιπλάσιες αυτών του DAX που στο ίδιο διάστημα χάνει, περίπου, 21% (διάγραμμα 1).
Διάγραμμα 1
Στην πραγματικότητα η άσχημη οικονομική κατάσταση της τράπεζας δεν ήταν ποτέ μυστικό για τις αγορές, οι οποίες γνώριζαν ότι η Deutsche Bank δε συνήλθε ποτέ από το κραχ του 2008 και την μεγάλη εμπλοκή της στη φούσκα τιτλοποιημένων ομολόγων της αμερικανικής αγοράς ακινήτων. Αυτό αποτυπώνεται με σαφήνεια στη σύγκριση της πορείας των τιμών της έναντι αυτών του γερμανικού δείκτη DAX τόσο στα τελευταία 20 χρόνια, όπου φαίνεται ότι το 2008 ήταν η καθοριστικήστιγμή στην ιστορία της τράπεζας. Τόσο καθοριστική, που την οδήγησε στην καταγραφή απωλειών της τάξης του 53,74% από το 1996, όταν ο DAX ενισχύεται στο ίδιο διάστημα κατά 265,71% (διάγραμμα 3).Διάγραμμα 3
Ωστόσο, μετά τη βουτιά των διεθνών χρηματιστηρίων που ακολούθησε την πρώτη αύξηση των επιτοκίων από την αμερικανική κεντρική τράπεζα σε 8 χρόνια και υπό τη σκιά της αύξησης των διεθνών χρηματοοικονομικών και γεωπολιτικών κινδύνων, συμπεριλαμβανομένης της κατάρρευσης των τιμών πετρελαίου, της επιβράδυνσης ρεκόρ στην Κίνα, της απώλειας της εμπιστοσύνης των αγορών στην ικανότητα των κεντρικών τραπεζών να στηρίξουν τη διεθνή οικονομία, της προσφυγικής κρίσης, του κλιμακούμενου πολέμου στη Συρία αλλά και της μείωσης της ρευστότητας σε δολάριο, εξαιτίας της μεγάλη ανόδου της τιμής του, σε μία στιγμή που αυτή είναι απολύτως απαραίτητη, οι επενδυτές άρχισαν να φοβούνται, για πρώτη φορά, ότι τα προβλήματα της Deutsche Bank θα επιδεινωθούν και θα παραταθούν. Και δυστυχώς αυτό συνέβη στη χειρότερη δυνατή χρονική στιγμή για την τράπεζα και το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα, καθώς από φέτος και στα επόμενα πέντε χρόνια λήγουν και πρέπει να αποπληρωθούν ομόλογα της ύψους 500 δισ. ευρώ, δηλαδή υπερδιπλάσια ολόκληρου του ελληνικού χρέους (διάγραμμα 4).Διάγραμμα 4
Αναπόφευκτα, οι αγορές έβαλαν στο στόχαστρο τα ομόλογα της τράπεζας, προεξφλώντας ότι η ήδη χαμηλή, ιδιαίτερα δεδομένου του μεγέθους της, βαθμολογία τους από τους οίκους αξιολόγησης (BBB+) θα υποβαθμίζονταν περαιτέρω, με αποτέλεσμα να αρχίσουν να τα πουλούν, εκτοξεύοντας το επιτόκιο δανεισμού της στα ύψη και έτσι και το κόστος αναχρηματοδότησης τους και τελικά το ρίσκο πτώχευσης της (διαγράμματα 5 και 6).Διάγραμμα 5
Διάγραμμα 6 (CDS Deutsche Bank)
Με την κατάσταση να ξεφεύγει από κάθε έλεγχο και τη μετοχή της τράπεζας να βουλιάζει σε χαμηλό 30 ετών, την Τετάρτη είδαν το φως της δημοσιότητας αναφορές σύμφωνα με τις οποίες η Deutsche Bank θα προωθήσει ένα έκακτο σχέδιο επαναγοράς των ομολόγων της που λήγουν προσεχώς. Μέχρι τη στιγμή που γράφεται αυτό το άρθρο η διοίκηση της τράπεζας δεν έχει επιβεβαιώσει τις συγκεκριμένες αναφορές αλλά και μόνο στη δημοσίευση τους η μετοχή της τράπεζας απογειώθηκε παραπάνω από 11%.Το πρόβλημα, ωστόσο, παραμένει και είτε η Deutsche Bank προχωρήσει στην επαναγορά ομολόγων της είτε όχι το πιθανότερο είναι πως θα συνεχίσει να βουλιάζει στη μαύρη τρύπα του χρέους της. Αυτό, γιατί αν προχωρήσει στην επαναγορά ομολόγων της θα κερδίσει, απλά λίγο χρόνο, ενώ αν δεν προχωρήσει στην επαναγορά των ομολόγων της τότε θα αναγκαστεί να πληρώσει πολύ μεγάλο αντίτιμο για την αναχρηματοδότηση του αδυνατώντας να σταματήσει την άνοδο του κόστους δανεισμού της και έτσι το ρίσκο πτώχευσης της.
Τί θα συμβεί, λοιπόν, με την Deutsche Bank και υπάρχει ρεαλιστικό κίνδυνος να πτωχεύσει; Η απάντηση είναι πως είναι υπερβολικά μεγάλη για να την αφήσει η γερμανική κυβέρνηση να μετατραπεί σε μία αποτυχημένη τράπεζα και πως αν ένα τέτοιο σενάριο επαληθευόταν τότε της κατάρρευσης της θα ακολοθούσαν και άλλες γερμανικές τράπεζες και τελικά μία διεθνής τραπεζική και χρηματοοικονομική κρίση. Αυτό, πόσο μάλλον που πέραν όλων των προαναφερθέντων η τράπεζα διατηρεί μία έκθεση σε παράγωγα προϊόντα που η ονομαστική χρηματιστηριακή της αξία ανέρχεται στα 54,6 τρις ευρώ και είναι η μεγαλύτερη διεθνώς (πίνακας 1)
Πίνακας 1
Έτσι, το πιθανότερο είναι πως η Deutsche Bank θα τύχει όσης στήριξης, άμεσης ή έμμεσης, χρειαστεί για να μην καταρρεύσει, τόσο από τη γερμανική κυβέρνηση όσο και από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Αυτό, όμως, ακούγεται πολύ ευκολότερο απ’ όσο είναι και η πρόσφατη βουτιά του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου και των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων είναι, μόλις, ένα δείγμα του τί έχει ήδη, πάει στραβά.
* Ο Πάνος Παναγιώτου είναι τεχνικός αναλυτής χρηματιστηριακών αγορών, εκδότης τουwww.analitis.gr , διευθυντής της Ελληνικής Κοινότητας Τεχνικών Αναλυτών στην Αγγλία (www.ekta.gr) και διευθυντής εκπαίδευσης και έρευνας της Enalos LTD στο Λονδίνο. Είναι δημιουργός λογισμικών αυτοματοποίησης της τεχνικής ανάλυσης (3F, DomiStock) και συγγραφέας χρηματιστηριακών και οικονομικών βιβλίων. Άρθρα και συνεντεύξεις του δημοσιεύονται για μιάμιση δεκαετία σε πληθώρα ΜΜΕ ενώ είναι συχνός καλεσμένος σε τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές.