Το ντοκιμαντέρ του Γ. Αυγερόπουλου ΑGORΑ, σε συμπαραγωγή WDR και Αl Jazeera, προβλήθηκε την προηγούμενη Πέμπτη στη γερμανική τηλεόραση. Ένα χρονολόγιο της ελληνικής κρίσης.
«Ίσως ο Βαρουφάκης θα μπορούσε να προσκαλέσει τον Σόιμπλε να παρακολουθήσουν μαζί το ντοκιμαντέρ AGORA του Αυγερόπουλου» σχολίασε ένας χρήστης του twitter τη μέρα της συνάντησης των υπ. Οικονομικών Ελλάδας και Γερμανίας στο Βερολίνο, η οποία συνέπεσε με την πρώτη προβολή του στη Γερμανία. Το ΑGORA, ένα ντοκιμαντέρ διαρκούς παρατήρησης, φωτίζει πολύπλευρα την εξέλιξη της ελληνικής κρίσης την τελευταία τετραετία. Ο δημιουργός του έργου παίρνει σαφή θέση: Η εφαρμογή πολιτικών λιτότητας κατά τη διάρκεια της κρίσης οδηγεί στα αντίθετα από τα επιθυμητά αποτελέσματα, στη φτωχοποίηση και τον εκφασισμό της κοινωνίας.
Συνοδοιπόροι σε αυτή την προσπάθεια ως συμπαραγωγοί ήταν το αραβικό τηλεοπτικό δίκτυο Al Jazeera και η γερμανική δημόσια τηλεόραση, μέσω του WDR. Πώς όμως ένας γερμανικός τηλεοπτικός σταθμός και μάλιστα δημόσιος αποφάσισε να συμπράξει σε αυτό το εγχείρημα, το οποίο δεν ταυτίζεται με την κυρίαρχη άποψη στη Γερμανία;
«Με την προβολή του AGORA ελπίζουμε να συμβάλουμε στη διαφοροποιημένη και πολυδιάστατη κάλυψη του ελληνικού προβλήματος, δηλαδή να μεταφέρουμε μία εσωτερική οπτική, η δυναμική της οποίας έχει μεγάλη ιστορική διάσταση», δήλωσε στη Deutsche Welle η υπεύθυνη του τμήματος ντοκιμαντέρ του WDR, Γιούτα Κρουγκ. «Θέλαμε να δώσουμε μία εναλλακτική διάσταση σε μία ιδιαίτερα σύνθετη θεματική και ανταμειφθήκαμε. Αυτή είναι η δημόσια τηλεόραση σε όλη της τη σημασία. Το πώς φαίνεται αυτό στην κυβερνητική πολιτική είναι δευτερεύον ζήτημα.»
Η ελληνική κρίση καλύφθηκε κυρίως από τα λαϊκιστικά μέσα στη Γερμανία με κλισέ και στερεότυπα, σύμφωνα με την Γιούτα Κρουγκ, γεγονός στο οποίο η ίδια θέλησε να αντιταχθεί. «Είναι πολύ απλό να εμμένει κάποιος μόνο στις υπάρχουσες προκαταλήψεις και να επιτίθεται τους Έλληνες με το σύνθημα ‘Όποιος ζει πέρα από τις δυνατότητες του, είναι δική του υπαιτιότητα’. Στη διευρυμένη εικόνα περί ‘τεμπέληδων Ελλήνων’ που δημιουργήθηκε, (σσ: ο Γ. Αυγερόπουλος) έχει να μας παραθέσει αριθμούς: Στην Ελλάδα οι άνθρωποι εργάζονται όσο πουθενά στην Ευρώπη. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ για το 2012 οι Έλληνες εργάζονται περίπου 600 εργατοώρες περισσότερο απ’ ό,τι οι Γερμανοί. Αυτοί οι αριθμοί δυστυχώς δεν έχουν θεμελιωθεί στο δημόσιο λόγο.»«Δεν έχουν ολοκληρωμένη εικόνα του ελληνικού προβλήματος οι ευρωπαίοι πολίτες»
Ο Γιώργος Αυγερόπουλος θεωρεί από την πλευρά του ότι οι ευρωπαίοι πολίτες ενημερώνονται συνήθως από τα κυρίαρχα ΜΜΕ των χωρών τους και δεν έχουν ολοκληρωμένη εικόνα του ελληνικού προβλήματος. Σκοπός της προβολής του «AGORA» στη Γερμανία είναι για τον ίδιο ο εμπλουτισμός του δημόσιου διαλόγου στη Γερμανία, θέτοντας ερωτήματα ακόμη και για την κεντρική πολιτική της χώρας. Παρατηρεί όμως μια διαφορά σε σχέση με τα ελληνικά ΜΜΕ: «Στα γερμανικά μέσα υπάρχει ακόμη χώρος για τη στοιχειοθετημένη εναλλακτική άποψη, κάτι που έχει χαθεί στην Ελλάδα στα χρόνια της κρίσης», ανέφερε ο Γ. Αυγερόπουλος στη Deutsche Welle.
Ο Έλληνας κινηματογραφιστής αναζητεί τις αιτίες για την κρίση στο σύστημα διαφθοράς και στις σπατάλες, χωρίς όμως να αγνοεί και την ευθύνη των πολιτών: «Είχε καλλιεργηθεί η αντίληψη ότι ψηφίζουμε αυτόν που θα διορίσει το παιδί μας στο δημόσιο. Υπήρχαν οι βολεμένοι και αυτοί που ακόμα και τώρα προσπαθούν να τη βολέψουν. Υπάρχει η προσωπική ευθύνη καθενός από εμάς. Αυτός ο κύκλος πρέπει να σπάσει από τους ίδιους τους πολίτες»: Η κατάσταση του θυμίζει έντονα τις εικόνες που είχε συλλέξει γυρίζοντας τα ντοκιμαντέρ για την οικονομική κρίση στην Αργεντινή: «Η κοινωνία περνάει με τον σκληρό τρόπο ένα ‘πολιτικό σχολείο’», εκτιμά ο Γ. Αυγερόπουλος. Ο ίδιος σκέφτεται πολύ σοβαρά να γυρίσει το AGORA 2 και να συνεχίσει την έρευνα καταγράφοντας την πορεία της νέας εποχής, η οποία όπως χαρακτηριστικά αναφέρει «μπορεί να έχει happy end μπορεί και όχι».
Θετικά σχόλια από το κοινό στη Γερμανία
Η ταινία στην πρώτη της δημόσια προβολή στη Γερμανία έτυχε θερμότατης υποδοχής από το κοινό. Αν και προβλήθηκε σε προχωρημένη ώρα, η συντακτική ομάδα ντοκιμαντέρ του WDR και ο Γ. Αυγερόπουλος δέχθηκαν πλήθος επαινετικών μηνυμάτων, ενώ δεν έλειψαν θετικά αναρτήσεις και σχόλια στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Όλοι πλέον στη Γερμανία μπορούν να δουν την αλήθεια», «Μία πολύ σημαντική ταινία για όλους τους πολίτες παγκοσμίως», «Εύχομαι να ανοίξουν περισσότερα μάτια» ήταν μερικά από τα σχόλια, ενώ χαρακτηριστική ήταν η αντίδραση ενός Γερμανού τηλεθεατή: «Μπορώ να καταλάβω την αγανάκτηση… Είμαι τυχερός που ζω στη Γερμανία, όπου η οικονομία και η κοινωνική ασφάλιση λειτουργούν καλά, αλλά πιστέψτε με, μπορεί κάποιος ήδη να δει τα μαύρα σύννεφα στον ορίζοντα.»«Το πιο σημαντικό ντοκιμαντέρ της χρονιά» σύμφωνα με το γερμανικό Haus des Dokumetarfilms της Στουργκάρδης
Το Γερμανικό Κέντρο Ντοκιμαντέρ Haus des Dokumetarfilms από τη Στουτγκάρδη δημοσίευσε, από την πλευρά του, μια διθυραμβική κριτική για το ελληνικό πολιτικό ντοκιμαντέρ στην ηλεκτρονική του ιστοσελίδα. «Είναι ίσως το πιο σημαντικό ντοκιμαντέρ της χρονιάς» σύμφωνα με τον αρθρογράφο Τόμας Σνάιντερ, ο οποίος στιάζει στο μεγάλο αριθμό αυτοκτονιών κατά τη διάρκεια των τεσσάρων τελευταίων χρόνων της κρίσης και στην ανθρωπιστική κρίση που μαστίζει τη χώρα: «Η ταινία προσδίδει στους ‘χρεοκοπημένους Έλληνες’, τους ‘μεγαλύτερους οφειλέτες της Ευρώπης’ πρόσωπα. Για παράδειγμα το πρόσωπο ενός πατέρα που κυκλοφορεί άστεγος με την κόρη του ή εκείνο της απελπισμένης χήρας η οποία καταδιώκεται από τους πιστωτές για τα χρέη του άντρα της» καταλήγοντας στον εξής προβληματισμό: «Πρώτα πεθαίνει η ελεύθερη αγορά και μετά η δημοκρατία. Αυτό είχε γραφτεί και για τις αρχές του 20ου αιώνα, τι ακολούθησε;»
Για όσους δεν κατάφεραν να παρακολουθήσουν το AGORA ζωντανά στη γερμανική τηλεόραση, το ντοκιμαντέρ είναι διαθέσιμο και στην ιστοσελίδα του WDR, το οποίο έχει και τα δικαιώματα του ντοκιμαντέρ για τη γερμανική γλώσσα.
Διογένης Δημητρακόπουλος
