Όσο η κατάθλιψη βασανίζει όλο και περισσότερο κόσμο, τόσο οι ερευνητές θα την ψάχνουν εις βάθος για να ανακαλύψουν νέα θεραπευτικά μονοπάτια. Αυτή τη φορά επιστήμονες από τη Νότια Κορέα πρωτοστάτησαν σε μία πραγματικά ενδιαφέρουσα μελέτη που ανατρέπει τα όσα μέχρι στιγμής γνωρίζαμε για τον μηχανισμό της νόσου.
Πώς δημιουργείται η κατάθλιψη; Τα μέχρι σήμερα επιστημονικά δεδομένα αναφέρουν ότι προκαλείται από την ανισορροπία μιας χημικής ουσίας του εγκεφάλου που ονομάζεται σεροτονίνη.
Η θεωρία της σεροτονίνης παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τη δεκαετία του 1960 και πάνω σε αυτή στήριξε η φαρμακοβιομηχανία τις προσπάθειές της να διαθέσει στην αγορά μια σειρά αντικαταθλιπτικών, γνωστών ως εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI).
Η θεωρία υποστηρίχθηκε από επίσημους φορείς, όπως η Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση, η οποία αναφέρει στην ιστοσελίδα της ότι μεταβολές σε ορισμένες χημικές ουσίες στον εγκέφαλο μπορεί να συμβάλουν στην εμφάνιση συμπτωμάτων κατάθλιψης. Ενώ αυτό από μόνο του δεν είναι λάθος, τελικά δεν είναι ολόκληρη η αλήθεια.
Καθώς αρκετοί ασθενείς μένουν ακάλυπτοι από τη φαρμακευτική αγωγή, η οποία βασίζεται στη θεωρία της σεροτονίνης, αρκετοί επιστήμονες συνεχίζουν τις έρευνές τους για να φέρουν στο φως νέα δεδομένα που θα ανακουφίσουν τους πάσχοντες.
Πού οφείλεται η κατάθλιψη; Τι αποκάλυψε η μελέτη των Νοτιοκορεατών
Μια ερευνητική ομάδα από το KAIST (Korea Advanced Institute of Science & Technology) της Νότιας Κορέας αποκάλυψε ότι η κατάθλιψη δεν είναι απλώς ένα πρόβλημα του μυαλού ή της χημείας του εγκεφάλου, αλλά συνδέεται βαθιά με δυσλειτουργίες στη συνολική ανοσολογική απόκριση του σώματος.
Η ερευνητική ομάδα της καθηγήτριας Jinju Han από το Μεταπτυχιακό Τμήμα Ιατρικής Επιστήμης και Μηχανικής στο KAIST, σε συνεργασία με την ερευνητική ομάδα του καθηγητή Yangsik Kim από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Inhan, διαπίστωσαν ότι η ανισορροπία του Ανοσοποιητικού Νευρικού Άξονα επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου και είναι ο βασικός μηχανισμός της κατάθλιψης. Έτσι, ανοίγει ο δρόμος για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων.
Πώς πρωτοπορεί η μελέτη;
Η μελέτη επικεντρώθηκε σε γυναίκες ασθενείς με μείζονα κατάθλιψη που εμφάνισαν «άτυπα χαρακτηριστικά», όπως υπερυπνία και υπερφαγία, και «ψυχωτικά συμπτώματα», όπως ακουστικές ψευδαισθήσεις, υπερβολική ενοχή και αυτοκατηγορία, ενώ είχαν επίσης διαταραγμένη κρίση της πραγματικότητας.
Οι επιστήμονες εξέτασαν ταυτόχρονα γενετικές αλλαγές στα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στο αίμα και αλλαγές στις πρωτεΐνες που σχετίζονται με το νευρικό σύστημα. Για πρώτη φορά, χρησιμοποιήθηκαν τεχνολογίες υψηλής απόδοσης για την κατανόηση σύνθετων βιολογικών λειτουργιών, δομών και αλληλεπιδράσεων, με μέσα που προχωρούν πιο πέρα από τη μελέτη μεμονωμένων γονιδίων στην ανάλυση ολόκληρων μοριακών τοπίων.
ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ, ΤΟΣΟ Η ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΗ ΟΣΟ ΚΑΙ Η ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΧΑΝΟΥΝ ΤΗΝ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΤΟΥΣ.
Ουσιαστικά, εφαρμόστηκε η πρώτη προσέγγιση ιατρικής ακριβείας στον κόσμο σε μια μελέτη που συνδύασε αιματολογικά και απεικονιστικά ευρήματα. Τα αποτελέσματα επιβεβαίωσαν ότι οι ασθενείς με κατάθλιψη παρουσιάζουν μια κατάρρευση της ισορροπίας της ανοσονευρικής αλληλεπίδρασης. «Τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος και η λειτουργία του εγκεφάλου μεταβάλλονται μαζί», ανέφεραν οι συγγραφείς.
Η κατάθλιψη διαταράσσει την ανοσολογική απόκριση, όχι μόνο τον εγκέφαλο
Πιο συγκεκριμένα, οι πρωτεΐνες ζωτικής σημασίας για τη διανευρωνική σηματοδότηση (DCLK3 και CALY) ήταν σημαντικά αυξημένες σε σύγκριση με τα φυσιολογικά επίπεδα. Η πρωτεΐνη συμπληρώματος C5, η οποία ενισχύει την ανοσολογική απόκριση του οργανισμού, ήταν επίσης αυξημένη.
Unsplash Eastman Childs
Αυτό δείχνει ότι τόσο η εγκεφαλική όσο και η ανοσοποιητική λειτουργία ενεργοποιούνται υπερβολικά και είναι εκτός ισορροπίας στο σώμα.
Κατά την εξέταση των ανοσοκυττάρων ασθενών με κατάθλιψη, βρέθηκαν γενετικές αλλαγές που κάνουν τις φλεγμονώδεις αποκρίσεις στο σώμα να εμφανίζονται πιο εύκολα και έντονα από το συνηθισμένο.
Αυτό σημαίνει ότι ολόκληρο το ανοσοποιητικό σύστημα βρίσκεται σε κατάσταση υπερβολικής ενεργοποίησης και αυτή η ανοσοποιητική/φλεγμονώδης ανωμαλία μπορεί να πυροδοτήσει την ανάπτυξη κατάθλιψης.
Σε τι ελπίζει η επιστημονική κοινότητα
Η μελέτη δημσοιεύτηκε τον Νοέμβριο του 2025 στο περιοδικό Advanced Science. Τα ευρήματα επιβεβαιώνουν ότι η κατάθλιψη δεν είναι απλώς ζήτημα διάθεσης, αλλά συνδέεται με βιολογικές αλλαγές που συμβαίνουν σε ολόκληρο το σώμα.
«Παρουσιάσαμε ένα νέο μοντέλο ιατρικής ακριβείας στην ψυχιατρική έρευνα και αναμένουμε ότι θα οδηγήσει ενεργά στην ανακάλυψη βιοδεικτών και στην ανάπτυξη νέων φαρμάκων για τη θεραπεία της κατάθλιψης», δήλωσε η καθηγήτρια Jinju Han.
