Χιλιάδες καταγγελίες για αυθαίρετες χρεώσεις από τον ΔΕΔΔΗΕ – Η περίπτωση καταναλώτριας που χρειάστηκε εννέα χρόνια αγώνα για να αποδείξει πως δεν είναι «ελέφαντας».
Διαστάσεις χιονοστιβάδας λαμβάνει το φαινόμενο των καταγγελιών από καταναλωτές εις βάρος του Διαχειριστή Ελληνικού Δικτύου Διανομής Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΔΕΔΔΗΕ), σχετικά με την επιβολή υπέρογκων προστίμων για υποτιθέμενες ρευματοκλοπές. Το ζήτημα έχει προκαλέσει την έντονη αντίδραση της κοινής γνώμης, ενώ έχει δημιουργηθεί διαδικτυακή κοινότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η οποία αριθμεί πλέον περισσότερα από 3.000 μέλη, όπου καθημερινά αναρτώνται περιστατικά αυθαιρεσίας.
Χαρακτηριστική η υπόθεση της κυρίας Γιούλας Μωυσίδου. Η περιπέτειά της, που ξεκίνησε το 2016 και έφτασε μέχρι τον Άρειο Πάγο, αποτυπώνει γλαφυρά τις παθογένειες του συστήματος, την γραφειοκρατική ακαμψία και τον άνισο αγώνα του πολίτη απέναντι στους μηχανισμούς των εταιρειών ενέργειας.
Το χρονικό ενός αιφνιδιαστικού ελέγχου
Όλα ξεκίνησαν τον Ιανουάριο του 2016, όταν συνεργείο του ΔΕΔΔΗΕ προχώρησε σε αιφνιδιαστική διακοπή ρεύματος στην επαγγελματική στέγη της καταγγέλλουσας. Σύμφωνα με την ίδια, οι τεχνικοί αρχικά επικαλέστηκαν ύπαρξη ληξιπρόθεσμης οφειλής, ισχυρισμός που κατέπεσε άμεσα μετά από τηλεφωνική επικοινωνία με την υπηρεσία, η οποία επιβεβαίωσε πως δεν υπήρχε χρέος.
Αμέσως μετά, το συνεργείο προέβαλε ως αιτιολογία την απουσία σφραγίδας στο κιβώτιο του μετρητή, προχωρώντας σε αποξήλωσή του με την υπόνοια ρευματοκλοπής. Παρά τις διαμαρτυρίες της καταναλώτριας και τη φωτογράφιση του παλαιού μετρητή, η διαδικασία προχώρησε, οδηγώντας την υπόθεση σε εργαστηριακό έλεγχο.
Η αντίφαση των πορισμάτων και το πρόστιμο των 12.900€
Τον Απρίλιο του ίδιου έτους, κατά τον τεχνικό έλεγχο του μετρητή στις εγκαταστάσεις στο Ρουφ, παρουσία της οικογένειας, το αρχικό πόρισμα φάνηκε να δικαιώνει την καταναλώτρια. Σύμφωνα με την καταγγελία, ο έλεγχος έδειξε ότι «ο μετρητής λειτουργεί εντός ορίων σφαλμάτων χωρίς ενδείξεις παραβίασης».
Ωστόσο, τον Ιούνιο του 2016, ο ΔΕΔΔΗΕ επανήλθε με επιστολή, χρεώνοντας αναδρομικά την καταναλώτρια για κλοπή 55.000+ κιλοβατωρών (kWh), απαιτώντας το ποσό των 12.900 ευρώ. Η χρέωση βασίστηκε σε «ιστορικότητα κατανάλωσης», ανατρέχοντας μάλιστα στο 2010, παρόλο που η νομοθεσία ορίζει πενταετή αναδρομική ισχύ. Η πλευρά της καταγγέλλουσας αντέτεινε ότι η μείωση της κατανάλωσης οφειλόταν σε εκτεταμένες παρεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας (αλλαγή φωτισμού, αποσύνδεση συσκευών), προσκομίζοντας τα σχετικά τιμολόγια και τεχνικές εκθέσεις.
Αξιοσημείωτο είναι το περιστατικό που περιγράφει η κ. Μωυσίδου, όπου συνεργείο του ΔΕΔΔΗΕ επανήλθε τον Μάιο για νέα αποξήλωση, για να διαπιστωθεί τελικά πως η εντολή αφορούσε παρακείμενη επιχείρηση εστίασης και όχι την ίδια, γεγονός που καταδεικνύει την προχειρότητα στη διαχείριση των εντολών. Μετά από ενστάσεις, το πρόστιμο μειώθηκε ελαφρώς στα 10.900 ευρώ, χωρίς όμως σαφή αιτιολόγηση του υπολογισμού.
Δικαστικός Μαραθώνιος μέχρι τον Άρειο Πάγο
Η άρνηση της καταναλώτριας να αποδεχθεί την κατηγορία οδήγησε σε έναν μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα. Αρχικά, κέρδισε τα ασφαλιστικά μέτρα, αποτρέποντας τη διακοπή ρεύματος, ενώ συνέχισε να πληρώνει κανονικά τους τρέχοντες λογαριασμούς.
Στο ποινικό σκέλος, η υπόθεση πέρασε από διακυμάνσεις: πρωτόδικη καταδίκη 12 μηνών με αναστολή, η οποία μειώθηκε σε 10 μήνες στο Εφετείο. Η καταναλώτρια, ωστόσο, δεν σταμάτησε εκεί. Προσέφυγε στον Άρειο Πάγο, ο οποίος έκανε δεκτούς τους λόγους αναίρεσης. Η υπόθεση εκδικάστηκε εκ νέου και τον Ιανουάριο του 2021 εκδόθηκε αμετάκλητη αθωωτική απόφαση, καθαρίζοντας το ποινικό της μητρώο.
Γραφειοκρατικός παραλογισμός και «κρυφά» χρέη
Παρά την αθώωση, η ταλαιπωρία δεν έλαβε τέλος. Η ΔΕΗ, σύμφωνα με την καταγγελία, είχε διαβιβάσει τα στοιχεία της οφειλής σε δικηγορικά γραφεία είσπραξης, τα οποία συνέχισαν τις οχλήσεις ακόμη και μετά την αθωωτική απόφαση του 2021.
Επιπλέον, αποκαλύφθηκε μια σοβαρή παρενέργεια: Η ΔΕΗ φέρεται να παρακρατούσε τα ποσά που κατέβαλε η καταναλώτρια για Δημοτικά Τέλη και ΕΡΤ, προκειμένου να τα συμψηφίσει με το αμφισβητούμενο πρόστιμο της ρευματοκλοπής. Το αποτέλεσμα ήταν η καταγγέλλουσα να βρεθεί χρεωμένη στον Δήμο και την ΕΡΤ, αναγκαζόμενη να πληρώσει διπλά τα εν λόγω τέλη για να αποφύγει νέες νομικές περιπέτειες.
Σήμερα, εννέα χρόνια μετά την αρχική καταγγελία, η υπόθεση παραμένει ανοιχτή σε αστικό επίπεδο, με την κ. Μωυσίδου να έχει προχωρήσει σε νέα αγωγή κατά της επιχείρησης, διεκδικώντας την ηθική και υλική της αποκατάσταση. Η υπόθεση αυτή αναδεικνύει το δυσβάσταχτο κόστος –ψυχικό και οικονομικό– που καλείται να επωμιστεί ο πολίτης για να αποδείξει την αθωότητά του απέναντι σε αυτοματοποιημένους μηχανισμούς χρέωσης.
«Ομηρία» επιχειρηματιών λόγω ρευματοκλοπών
Χαρακτηριστική είναι η καταγγελία και του κ. Χάρη Ζάβαλου, ιδιοκτήτη καταστήματος στην Αθήνα, ο οποίος εδώ και τρία περίπου χρόνια βρίσκεται εγκλωβισμένος σε μια ψυχοφθόρα νομική διαμάχη με τον διαχειριστή του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας.
Η υπόθεση του κ. Ζάβαλου αναδεικνύει μια διαφορετική πτυχή του προβλήματος: την πίεση που ασκείται μέσω της απειλής για καθολική διακοπή ηλεκτροδότησης, όχι μόνο στην επίδικη παροχή, αλλά σε κάθε σύνδεση που βρίσκεται στο όνομα του φερόμενου οφειλέτη.
Το χρονικό της αμφισβήτησης και η νομική αντεπίθεση
Όπως περιγράφει ο ίδιος, η περιπέτεια ξεκίνησε όταν κατηγορήθηκε για ρευματοκλοπή στο κατάστημά του, με τον διαχειριστή να απαιτεί την καταβολή ενός «δυσβάσταχτου», όπως το χαρακτηρίζει, χρηματικού ποσού. Το διακύβευμα δεν ήταν μόνο το πρόστιμο, αλλά η απειλή διακοπής ρεύματος, η οποία θα οδηγούσε σε αναγκαστική παύση εργασιών της επιχείρησής του.
Αρνούμενος να αποδεχθεί την κατηγορία, ο κ. Ζάβαλος επέλεξε τη δικαστική οδό. Με τη νομική αρωγή του δικηγόρου κ. Γιώργου Κάλτσα, ξεκίνησε έναν μακρύ αγώνα που περιλάμβανε αλλεπάλληλες ακροαματικές διαδικασίες, ασφαλιστικά μέτρα και αγωγές. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει, η μέχρι τώρα πορεία τον δικαιώνει, καθώς έχει κερδίσει τις μάχες στα δικαστήρια. Ωστόσο, η υπόθεση δεν έχει τελεσιδικήσει οριστικά, καθώς ο διαχειριστής έχει προσφύγει στο στάδιο της έφεσης, παρατείνοντας την αβεβαιότητα.
Το οικονομικό αδιέξοδο: Πρόστιμο ή Δικηγόρος;
Μια από τις σημαντικότερες παραμέτρους που αναδεικνύει η συγκεκριμένη περίπτωση είναι η οικονομική εξίσωση που καλούνται να λύσουν οι πολίτες. Ο κ. Ζάβαλος επισημαίνει ότι τα ποσά που συνήθως απαιτεί ο διαχειριστής ως πρόστιμο είναι υπολογισμένα έτσι ώστε να είναι σχεδόν ισόποσα με τα αναμενόμενα δικαστικά έξοδα μιας μακροχρόνιας διαμάχης.
Αυτή η πρακτική δημιουργεί ένα ισχυρό δίλημμα για τους καταναλωτές: είτε να πληρώσουν το πρόστιμο –αποδεχόμενοι σιωπηρά μια πράξη που δεν τέλεσαν– για να «καθαρίσουν» άμεσα, είτε να επωμιστούν το ρίσκο και το κόστος μιας πολυετούς δικαστικής διαμάχης για να βρουν το δίκιο τους. Στην περίπτωση του κ. Ζάβαλου, αν και τα έξοδα έχουν ήδη ανέλθει σε σημαντικά επίπεδα, η επιλογή της σύγκρουσης ήταν μονόδρομος για λόγους αρχής και αξιοπρέπειας.
Έκκληση για συλλογική αντίδραση
Παρατηρώντας τη διόγκωση του φαινομένου, ο καταγγέλλων σημειώνει πως εκατοντάδες πολίτες βρίσκονται καθημερινά στην ίδια θέση, αδυνατώντας συχνά να αντιδράσουν λόγω έλλειψης χρόνου ή οικονομικών πόρων, υπό την πίεση ενός μηχανισμού που λειτουργεί με την «άνεση» που του παρέχει το θεσμικό πλαίσιο.
Ο ίδιος καταλήγει με μήνυμα προς τους θιγόμενους νοικοκυραίους και μικροεπιχειρηματίες, καλώντας τους να μην ενδίδουν στις πιέσεις. Προτρέπει σε ενημέρωση και αντίδραση απέναντι στις πρακτικές αυτές, τονίζοντας πως πλέον υπάρχει η εμπειρία και η γνώση για την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων, ώστε οι πολίτες να μην αισθάνονται μόνοι απέναντι στον κρατικό μηχανισμό διαχείρισης ενέργειας.
