Η περιβαλλοντική δημοσιογραφία είναι ουσιαστικός μοχλός παρέμβασης στα κέντρα λήψης των αποφάσεων που αφορούν στο περιβάλλον και τη ενίσχυση του ή τις όποιες σε αυτό παρεμβάσεις. Είναι αναγκαίο σήμερα πια να υπάρχουν οι δημοσιογράφοι εκείνοι που έχουν γνώση στο αντικείμενο της περιβαλλοντικής δημοσιογραφίας έχοντας παράλληλα επίδραση στα ΜΜΕ με στόχο την ορθή ενημέρωση της κοινωνίας.
Με αυτό το ζητούμενο ξεκίνησε σήμερα στο Ινστιτούτο επαρχιακού Τύπου στον Αποκόρωνα Χανίων, το 13ο Θερινό Σχολείο Περιβαλλοντικής Δημοσιογραφίας παρουσία του πρώην Γραμματέα Ενημέρωσης και Επικοινωνίας Δημήτρη Γαλαμάτη.
Δεκάδες δημοσιογράφοι και φοιτητές μεταπτυχιακοί και άλλοι, συμμετέχουν στο σχολείο όπου καθηγητές πανεπιστημίων, ειδικοί σε θέματα περιβάλλοντος και άνθρωποι της αυτοδιοίκησης, επικοινωνούν και εκπαιδεύουν τους συμμετέχοντες για θέματα όπως η Κλιματική Αλλαγή, Μεθοδολογίες Έρευνας για την περιβαλλοντική Δημοσιογραφία, για τη σύγκρουση ΑΠΕ και Βιοποικιλότητας, το Δικαίωμα Πρόσβασης στην περιβαλλοντική πληροφορία, την Κλιματική κρίση και την ανθεκτικότητα στον παράκτιο τουρισμό, την ψηφιακή δημόσια διπλωματία και ενεργειακή μετάβαση, τη σημασία των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και άλλα.
Την οργάνωση του 13ου Θερινού Σχολείου Περιβαλλοντικής Δημοσιογραφίας έχει το Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ και το Εργαστήριο Δημοσιογραφικών Σπουδών και Επικοινωνιακών Εφαρμογών Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ. Υπό την αιγίδα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Συντακτών το Θερινό Σχολείο έχει την υποστήριξη και τη συνεργασία της Περιφέρειας Κρήτης, των δήμων Αποκορώνου και Σφακίων, του ΕΒΕΧ και του European Joyrnalism Centre Maasticht. Θεσμός πλέον για την Κρήτη, το Θερινό Σχολείο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης συνεργάζεται με τη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, το Μουσείο Τυπογραφίας Γιάννη και Ελένης Γαρεδάκη, το Ινστιτούτο Επαρχιακού Τύπου, τη Μονή Αρκαδίου και την Εφημερίδα Χανιώτικα Νέα.
Όπως είπε ο Δημήτρης Γαλαμάτης, «Αν και απερχόμενος βρίσκομαι για ακόμα μία χρονιά στο Θερινό Σχολείο το αποτύπωμα του οποίου μου έχει επιβεβαιώσει πως οι προσπάθειες μας για την δημοσιογραφία, βρίσκονται σε πολύ καλό δρόμο. Μία από τις βασικές στοχεύσεις της γραμματείας και προσωπικά εμένα ήταν να προασπίσουμε την ακεραιότητα και την εγκυρότητα της είδησης, σε μία εποχή που γίνονταν παράλληλα, πολύ σημαντικά βήματα για την ασφάλεια των δημοσιογράφων. Για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσα από σχετική της Έκθεση της, αναγνωρίζει τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει και που γίνονται για την ασφάλεια των δημοσιογράφων και για πρώτη φορά η χώρες της Ε.Ε δείχνουν την Ελλάδα ως παράδειγμα για ζητήματα που αφορούν στη δημοσιογραφία».
Όπως επισήμανε ο κ. Γαλαμάτης, «Είναι σημαντικό επίσης η δημιουργία task force όπου συμμετέχουν δημοσιογραφικές ενώσεις, ακαδημαϊκά ιδρύματα, δημόσια μέσα ενημέρωσης, και 6 υπουργεία που με παρεμβάσεις ακόμα και νομοθετικές, βοήθησαν την εικόνα και την ουσία της δημοσιογραφίας και από κει που η χώρα μας ήταν σε πολύ χαμηλό επίπεδο, τώρα υποδεικνύεται από την ευρωπαϊκή ένωση να ακολουθήσουν και άλλες χώρες πρακτικές που ακολουθεί η Ελλάδα. Όπως πολύ σημαντικό είναι ότι αναδείξαμε το Αρχείο της Βιβλιοθήκης της γραμματείας ενημέρωσης προς την κοινωνία, με εκθέσεις που γίνανε σε όλη τη χώρα, αλλάζοντας όμως παράλληλα την προσβασιμότητα του κοινού στη βιβλιοθήκη. Ήδη επισκέπτες, ερευνητές, σχολεία, την έχουν επισκεφθεί έγιναν και δράσεις σε σχολεία της χώρας μας όπου καθηγητές και ειδικοί εκπαίδευσαν τα νέα παιδιά στο νέο ψηφιακό κόσμο και πώς θα κινούνται στο internet με ασφάλεια, πως θα έχουν δυνατότητα να διαχωρίζουν την είδηση από την παραπληροφόρηση… Έχουμε καταφέρει να φέρουμε κοντά την ακαδημαϊκή κοινότητα τους ανθρώπους της δημοσιογραφικής οικογένειας, τις ενώσεις δημοσιογράφων και άλλων επαγγελματιών του χώρου, την αυτοδιοίκηση και πολλά υπουργεία, προκειμένου τα ΜΜΕ και ο τύπος που είναι ο βασικός πυλώνας κάθε δημοκρατίας, να γίνει αντικείμενο προβληματισμού, συζήτησης, ανταλλαγής απόψεων και παραγωγής νέων πολιτικών». Ο στόχος του Θερινού Σχολείου, σύμφωνα με τον Δημήτρη Γαλαμάτη, «… που αφορά στην ανάδειξη περιβαλλοντικών ζητημάτων σε συνάρτηση με το ρόλο των δημοσιογράφων που κάνουν περιβαλλοντικό ρεπορτάζ οφείλουμε να τον ενισχύσουμε, διότι μεταξύ άλλων, το πως συνδέονται περιβάλλον πολιτισμός και ιστορία, αφορούν στην ταυτότητα μας ως χώρα και ως τοπικές κοινωνίες που δεν πρέπει να χαθεί».
Ο επιστημονικά υπεύθυνος του Θερινού Σχολείου περιβαλλοντικής Δημοσιογραφίας Αντώνης Σκαμνάκης Καθηγητής στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ στο ΑΠΘ μιλώντας στο ΑΠΕ ΜΠΕ ανέφερε πως η επιτυχία του Θερινού Σχολείου, μεταξύ άλλων, είναι η σύμπραξη πολλών ανθρώπων που προέρχονται από το χώρο της δημοσιογραφίας και της επικοινωνίας. Ρόλος εκπαιδευτικός με θεωρητικό και πρακτικό μέρος που αφορούν στην επίδραση των τεχνολογιών στο κομμάτι της δημοσιογραφίας και των μέσων ενημέρωσης». Το θερινό σχολείο αφήνει μία πολύ σημαντική εικόνα και στην τοπική κοινωνία, είπε ο κ. Σκαμνάκης η οποία απολαμβάνει τη σχέση με τους εκπαιδευόμενους που έρχονται κάθε χρόνο και καταλήγουν ως πρεσβευτές του Αποκόρωνα και της Κρήτης μετά την αποχώρησή τους, στην υπόλοιπη Ελλάδα. Και δεν πρέπει να ξεχνάμε πως το θερινό σχολείο περιβαλλοντικής δημοσιογραφίας είναι άμεσα συνδεδεμένο με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο και από κοινού, δίνουν τη δυνατότητα σε νέους δημοσιογράφους που επιδιώκουν να ασχοληθούν με το περιβαλλοντικό ρεπορτάζ, να αναπτύξουν τις δεξιότητες και να κατανοήσουν περισσότερο και τη σημασία του περιβάλλοντος αλλά και να προβάλλουν τις δεξιότητες τους».
Πρώτη μέρα των εργασιών του Θερινού Σχολείου και ο Πέτρος Λυμπεράκης ερευνητής στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, δήλωσε ότι «Η ενεργειακή μετάβαση φαίνεται ότι είναι ένα πρόβλημα στη χώρα μας, ενώ θα έπρεπε να το δούμε ως ανάγκη και ως τρόπο να προχωρήσουμε μπροστά. Πρόβλημα, κυρίως διότι βλέπουμε να έρχεται σε σύγκρουση με την βιοποικιλότητα δηλαδή την καταστροφή οικοσυστημάτων. Αυτό έχει γεννήσει μεγάλες κοινωνικές αντιδράσεις και όχι αδίκως. Ένθεν κακείθεν ακούγονται ανορθολογικά επιχειρήματα όμως προσωπικά υποστηρίζω την ενεργειακή μετάβαση και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. όμως υπάρχει τρόπος που αυτό μπορεί και πρέπει να γίνει, χωρίς να έχουμε το πρόβλημα. Χρειάζεται δηλαδή, να λύσουμε το θέμα της ενέργειας χωρίς να δημιουργήσουμε ένα άλλο σχετικά με την βιοποικιλότητα». Όπως είπε για παράδειγμα, «…όταν μπαίνει μία ανεμογεννήτρια στην κορφή ενός βουνού που είναι απείραχτο, για να πάει εκεί η ανεμογεννήτρια χρειάζεται να ανοιχτεί ένας γιγάντιος δρόμος σε πολύ μεγάλες διαστάσεις, πέρα και από αυτό που έχουμε στο μυαλό μας. Για να καταλάβουμε, πρέπει να αντιληφθούμε πως πλέον η φύση δεν δουλεύει με τον ίδιο τρόπο που δούλευε και όλες οι παρελκόμενες δραστηριότητες που ένας καινούργιος δρόμος φέρνει σε μία περιοχή που ήταν φυσική μέχρι εκείνη τη στιγμή, επιβαρύνει τα πάντα. Αναρωτιόμαστε γιατί να πρέπει να το κάνουμε αυτό, από τη στιγμή που το κέρδος ενεργειακά, είναι πάρα πολύ μικρό. Με επιστημονικές εργασίες να δείχνουν ότι το να πάμε στην κορφή του βουνού μέχρι και να πάμε σε περιοχές που οι συγκρούσεις η κοινωνικές περιβαλλοντικές είναι μικρότερες, κατά μέσο όρο, η διαφορά ενεργειακού δυναμικού είναι περίπου 4% . Δεν αξίζει για 4% να θυσιάσουμε τα βουνά, τις περιοχές natura την φύση που θεωρούμε ότι είναι και κεφάλαιο για τη χώρα μας».
Για τρελή πορεία προς τον γκρεμό μίλησε ο Γιάννης Φίλης, πρώην Πρύτανης, καθηγητής στο Πολυτεχνείο Κρήτης. «Τρελή πορεία προς τον γκρεμό λόγω του κλίματος κάτι που διαπιστώνουνε οι πάντες και αυτών που ασχολούνται με τη βιομηχανία πετρελαίου αλλά και εκείνων που δεν θέλουν να βλέπουν το πρόβλημα. Οι αριθμοί είναι απογοητευτικοί και κάθε χρόνο παρόλο που γίνονται αρκετές κινήσεις για το περιβάλλον όπως για παράδειγμα προς την ηλεκτροκίνηση και διάφορα άλλα ζητήματα, κάθε χρόνο οι εκπομπές που αλλάζουν το κλίμα ανεβαίνουν συνέχεια. Ενώ αν θα θέλαμε να φτάσουμε σε αυτούς τους στόχους που έχουν τεθεί από την πολιτική για το 2040 ή το 2050 για να κρατήσουμε τη θερμοκρασία στον ενάμιση βαθμό μόνο, αύξησης της, θα έπρεπε να είχαν ήδη αρχίσει η δράσεις και αντί να βλέπουμε άνοδο προς τα πάνω να βλέπουμε κάμψη των αρνητικών δεδομένων. Η πραγματικότητα δυστυχώς δεν είναι καλή και όταν ακούω πολιτικούς να λένε ότι είναι ευαίσθητοι για το περιβάλλον και την ίδια ώρα να αναφέρονται σε εξορύξεις, αυτό για μένα είναι ένα μεγάλο ψέμα και κάτι που δεν ισχύει». Σύμφωνα με τον κ. Φίλη οι υπάρχουσες πετρελαιοπηγές υπερκαλύπτουν για να φτάσουμε στο 2050 «…ενώ οι καινούργιες πετρελαιοπηγές, θα μας οδηγήσουν πέρα από το 2050. Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε τα μαθαίνουμε. Προχτές πνιγήκανε στο Τέξας, στην Νοτιοανατολική Ασία καίγονται, η Καλιφόρνια καίγεται, όπως και ο Καναδάς και η Σιβηρία. Τι άλλο πρέπει να δουν οι πολιτικοί για να καταλάβουν τι πρέπει ουσιαστικά πλέον να πράξουν».
«Και μόνο το γεγονός ότι είναι η 13η χρονιά που βρισκόμαστε στο Ινστιτούτο Επαρχιακού Τύπου και με τη σύμπραξη πολλών ανθρώπων που προέρχονται από το χώρο της δημοσιογραφίας και της επικοινωνίας, λέει πολλά», είπε η Ιωάννα Κωσταρέλλα αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ. « Το θερινό σχολείο περιβαλλοντικής δημοσιογραφίας έβαλε τα θέματα περιβαλλοντικής ανάπτυξης στο επίκεντρο, πολύ πριν η συζήτηση αυτή αποκτήσει τις διαστάσεις στο δημόσιο διάλογο και στο δημόσιο πεδίο, δείχνοντας πόσα σημαντικό είναι η ακαδημαϊκή κοινότητα να βλέπει μπροστά και να αναδεικνύει ζητήματα, να εκπαιδεύει ανθρώπους και δεξιότητες σε θέματα όπως της επικοινωνίας, της κλιματικής αλλαγής, της βιώσιμης ανάπτυξης, πολύ πριν αυτά βρεθούν στο προσκήνιο». Όπως είπε, ο ρόλος του ΑΠΘ αλλά και του επιστημονικού υπεύθυνου Αντώνη Σκαμνάκη και των ανθρώπων που έχουν πιστέψει στο σχολείο από την αρχή, είναι πολύ σημαντικός, διότι το πανεπιστήμιο ουσιαστικά αυτό πρέπει να κάνει, είναι να βάζει τα δύσκολα θέματα όπως συμβαίνει σήμερα, με ζητήματα που σχετίζονται με την κοινωνική δικαιοσύνη που δεν υπάρχει κοινωνική δικαιοσύνη, περιβαλλοντική δικαιοσύνη. Ο τρόπος με τον οποίο υπάρχουν θέματα όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, χωροταξικός σχεδιασμός των ΑΠΕ που έγινε χωρίς κανένα σχέδιο, όλα αυτά καλούν το πανεπιστήμιο να πάρει πολύ σοβαρά το ρόλο του σε αυτή την κατάσταση, να τα αναδείξει. Διότι το πανεπιστήμιο είναι ένας χώρος που μπορούν όλες οι απόψεις να τεθούν ελεύθερα, να αναπτυχθούν και χωρίς εξαρτήσεις από άλλα συμφέροντα. Εμείς θέλουμε ως πανεπιστήμιο να μας καλούν και να συζητάμε για τα ερευνητικά μας προγράμματα, τις μελέτες τα αποτελέσματα τους, που αφορούν σε αυτά τα ζητήματα. Βέβαια δεν είναι πάντοτε εύκολο με την έννοια ότι για να περάσουν στην κοινωνία πρέπει να έρθουν και να τα αγκαλιάσουν τόσο η κυβέρνηση όσο και η αυτοδιοίκηση και άλλοι φορείς. Πολλές φορές γίνεται αυτό, αλλά άλλες φορές χρειάζεται αρκετή δουλειά για να περάσουν αυτά προς τα έξω. Εδώ είναι και ο ρόλος των μέσων που είναι πολύ σημαντικός και σε αυτόν δεν έχουμε παράπονο κυρίως από τα τοπικά περιφερειακά ΜΜΕ».
Για το δίκαιο περιβάλλοντος που είναι ένας καινούργιος κλάδος δικαίου μίλησε η Μαρίνα Μανιαδάκη δικηγόρος. «Το δίκαιο Περιβάλλοντος ακολουθεί τις εξελίξεις της τεχνολογίας και των προβλημάτων στον τομέα του περιβάλλοντος και είναι ένα δικαίωμα σύγχρονο και συλλογικό δικαίωμα, περιβαλλοντικό και είναι το δικαίωμα στην πρόσβαση και στην περιβαλλοντική πληροφόρηση. Το κομμάτι αυτό αφορά άμεσα το δημοσιογραφικό κόσμο διότι ασχολείται με το κομμάτι της πληροφορίας. Σύμφωνα με πρόσφατες εκθέσεις τα αποτελέσματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στο κομμάτι της πρόσβασης στην περιβαλλοντική πληροφόρηση, είναι απογοητευτικά, με πολλά προβλήματα στην εφαρμογή συνθηκών που ρυθμίζουν την πρόσβαση στην περιβαλλοντική πληροφόρηση. Ενώ ταυτόχρονα τα τεχνολογικά επιτεύγματα μας επιτρέπουν μία ολοένα αυξανόμενη πρόσβαση στην περιβαλλοντική πληροφορία και ζούμε πραγματικά στην εποχή της έκρηξης των περιβαλλοντικών δεδομένων. Αυτά καλούμαστε να διαχειριστούμε. Υπάρχουν τεχνολογικά εργαλεία και από κει και πέρα αυτό που μένει, είναι η σωστή διαχείρισή τους για να επιτευχθεί η κατάλληλη διαφάνεια στα περιβαλλοντικά θέματα η οποία συμβάλλει αποφασιστικά στη συμμετοχή του κοινού στη λήψη των περιβαλλοντικών αποφάσεων».
ΑΠΕ-ΜΠΕ
