Για πρώτη φορά, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ευρεία πλειοψηφία, υπερψήφισε την αυστηρή επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία υιοθετώντας την τροπολογία που κατέθεσε η Ελληνική και Κυπριακή Αντιπροσωπεία, με πρωτοβουλία των Βαγγέλη Μεϊμαράκη, Λευτέρη Χριστοφόρου και Λουκά Φουρλά. Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας ήταν 440 ψήφοι υπέρ, 193 κατά και 53 αποχή.
Όπως αναφέρει η Κ.Ο. της ΝΔ στο ΕΚ στην ανακοίνωσή της:
«Πρόκειται για μια σημαντική απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που στέλνει ένα καθαρό μήνυμα στους ηγέτες της ΕΕ, οι οποίοι στο προσεχές Συμβούλιο της 11ης Δεκεμβρίου αναμένεται να λάβουν αποφάσεις εναντίον της Τουρκικής προκλητικότητας.
Με την τροπολογία αυτή, η οποία στηρίχθηκε από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, φάνηκε να εισακούστηκε η φωνή των Ελλήνων και Κυπρίων Ευρωβουλευτών του ΕΛΚ. Από την πρώτη στιγμή, ο Πρόεδρος της Κ.Ο του ΕΛΚ, Μάνφρεντ Βέμπερ έχει ταχθεί στο πλευρό της Ελλάδας και της Κύπρου, οι οποίες σθεναρά υπερασπίζονται τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, ζητώντας κατ’ επανάληψη συγκεκριμένες αποφάσεις και έμπρακτη αλληλεγγύη στα δύο κράτη μέλη της ΕΕ».
Το συγκεκριμένο μη δεσμευτικό ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου “σχετικά με την κλιμάκωση των εντάσεων στα Βαρώσια μετά τις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας και την επείγουσα ανάγκη επανάληψης των συνομιλιών” “καταδικάζει τις παράνομες δραστηριότητες της Τουρκίας στο Βαρώσι”, ζητά από την Κυβέρνηση της Τουρκίας “να αντιστρέψει την απόφαση αυτή και να αποφύγει μονομερείς ενέργειες”, καλεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο “να διατηρήσει την ενοποιημένη του θέση έναντι των μονομερών και παράνομων ενεργειών της Τουρκίας, να αναλάβει δράση και να επιβάλει αυστηρές κυρώσεις ως απάντηση στις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας”, υπενθυμίζει ότι περαιτέρω κυρώσεις “μπορούν να αποφευχθούν μόνο μέσω διαλόγου, ειλικρινούς συνεργασίας και συγκεκριμένης προόδου επί του εδάφους” και ζητεί “να ξεκινήσουν το συντομότερο δυνατόν οι διαπραγματεύσεις για την επανένωση της Κύπρου υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών”.
Αναλυτικά, το ψήφισμα καταδικάζει τις παράνομες δραστηριότητες της Τουρκίας στο Βαρώσι, ιδίως το μερικό «άνοιγμα». Τονίζει ότι η δημιουργία ενός νέου τετελεσμένου γεγονότος υπονομεύει την αμοιβαία εμπιστοσύνη και τις προοπτικές για μια ολοκληρωμένη λύση του κυπριακού προβλήματος, τροποποιώντας αρνητικά την κατάσταση επί τόπου, επιδεινώνοντας τη διαίρεση και ενσωματώνοντας τη μόνιμη διχοτόμηση της Κύπρου. Προειδοποιεί για οποιαδήποτε αλλαγή του στάτους κβο στο Βαρώσι κατά παράβαση των προαναφερθέντων ψηφισμάτων του ΣΑΗΕ.
Επιπλέον, παροτρύνει την Κυβέρνηση της Τουρκίας να αντιστρέψει την απόφαση αυτή και να αποφύγει μονομερείς ενέργειες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν περαιτέρω εντάσεις στο νησί, σύμφωνα με την πρόσφατη έκκληση του ΣΑΗΕ, ενώ καλεί την Τουρκία να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο, να επιστρέψει την περιοχή των Βαρωσίων στους νόμιμους κατοίκους της υπό την προσωρινή διοίκηση του ΟΗΕ σύμφωνα με το ψήφισμα 550 (1984) του ΣΑΗΕ και να αποφύγει τυχόν ενέργειες που μεταβάλλουν τη δημογραφική ισορροπία στο νησί μέσω πολιτικής παράνομων εποικισμών. Τονίζει ακόμη την ανάγκη εφαρμογής του κεκτημένου της ΕΕ σε ολόκληρο το νησί, μετά την επίλυση του Κυπριακού.
Το ΕΚ δηλώνει πως “είναι πεπεισμένο ότι η βιώσιμη επίλυση συγκρούσεων μπορεί να βρεθεί μόνο μέσω διαλόγου, διπλωματίας και διαπραγματεύσεων με πνεύμα καλής θέλησης και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και επιβεβαιώνει την πεποίθησή του ότι μια βιώσιμη λύση του κυπριακού προβλήματος θα ωφελήσει κάθε χώρα της περιοχής, κυρίως την Κύπρο, την Ελλάδα και την Τουρκία”. Καλεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να διατηρήσει την ενοποιημένη του θέση έναντι των μονομερών και παράνομων ενεργειών της Τουρκίας, να αναλάβει δράση και να επιβάλει αυστηρές κυρώσεις ως απάντηση στις παράνομες ενέργειες της Τουρκίας και υπενθυμίζει ότι περαιτέρω κυρώσεις μπορούν να αποφευχθούν μόνο μέσω διαλόγου, ειλικρινής συνεργασίας και συγκεκριμένης προόδου επί του εδάφους.
Το ΕΚ “υπογραμμίζει την έκκληση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών για επανάληψη των διαπραγματεύσεων από το σημείο όπου είχαν σταματήσει στο Crans-Montana το 2017 και τονίζει ότι αυτό πρέπει να γίνει με βάση την Κοινή Διακήρυξη των δύο ηγετών της 11ης Φεβρουαρίου 2014, το γενικό πλαίσιο των έξι σημείων της 30ής Ιουνίου 2017 του ΓΓ του ΟΗΕ, και τις συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν έως το τέλος της διάσκεψη”. Εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι οι τουρκικές αρχές σε ανώτατο επίπεδο προκρίνουν τη λύση των δύο κρατών και προτρέπει την Τουρκία να δεσμευτεί συγκεκριμένα στην έκκληση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.
Επίσης, επαναλαμβάνει την υποστήριξή του για έναν δίκαιο, ολοκληρωμένο και βιώσιμο διακανονισμό με βάση μια δικοινοτική, διζωνική ομοσπονδία με μια διεθνή νομική προσωπικότητα, μια κυριαρχία και μια ιθαγένεια, και με πολιτική ισότητα μεταξύ των δύο κοινοτήτων, όπως ορίζεται από την σχετικά ψηφίσματα του ΣΑΗΕ, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και το κεκτημένο της ΕΕ, και βάσει του σεβασμού των αρχών στις οποίες βασίζεται η Ένωση.
“Εκφράζει την ανησυχία του ότι το παράνομο `άνοιγμα΄ των Βαρωσίων στοχεύει στην αλλαγή του καθεστώτος της ιδιοκτησίας στην περιοχή, υπονομεύοντας έτσι τις προοπτικές επιστροφής των Βαρωσίων, όπως ορίζεται από τα σχετικά ψηφίσματα του ΣΑΗΕ, ή μέσω της συνολικής λύσης του κυπριακού προβλήματος. Προτρέπει την Τουρκία να αποφύγει την παράνομη διευθέτηση στα Βαρώσια με άλλους ανθρώπους εκτός των νόμιμων κατοίκων ή να ζητήσει από τους νόμιμους κατοίκους να επιστρέψουν στις περιουσίες τους υπό συνθήκες στρατιωτικής κατοχής.
Ακόμη, τονίζει ότι οι άμεσες συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ σε συμφωνημένη βάση παραμένουν η μόνη επιλογή για την επίτευξη λύσης που θα ενώσει ξανά το νησί και τους ανθρώπους του, οδηγώντας, μεταξύ άλλων, στην ομαλοποίηση των σχέσεων μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας, βελτιωμένες προοπτικές για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας, και ενίσχυση των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. Ζητεί να ξεκινήσουν το συντομότερο δυνατόν οι διαπραγματεύσεις για την επανένωση της Κύπρου υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.
Επίσης “υποστηρίζει τόσο την τουρκοκυπριακή όσο και την ελληνοκυπριακή κοινότητα στην προσπάθειά τους για ειρήνη και σταθερότητα και καλεί την Κομισιόν να εφαρμόσει άμεσα το δεύτερο ετήσιο πρόγραμμα δράσης για βοήθεια στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, με στόχο την υποστήριξη έργων που προωθούν τη συμφιλίωση και βελτιώνουν τις υποδομές, το περιβάλλον προστασία και οικονομική ανάπτυξη”. Ζητεί, ειδικότερα, τη συνεχή και αυξημένη υποστήριξη της κοινωνίας των πολιτών τόσο στην τουρκοκυπριακή όσο και στην ελληνοκυπριακή κοινότητα, τόσο μέσω του προγράμματος βοήθειας της ΕΕ όσο και πιο διαρθρωτικά ως μέρος του νέου πολυετούς χρηματοδοτικού πλαισίου, ιδίως μέσω των πολιτών, της ισότητας, των δικαιωμάτων και πρόγραμμα αξιών.
Καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη της να διαδραματίσουν πιο ενεργό ρόλο στην επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένου του διορισμού εκπροσώπου στην αποστολή καλών υπηρεσιών του ΟΗΕ, και να συντονίσουν τις προσπάθειές τους με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για να πείσουν την Τουρκία να αντιστρέψει τις παράνομες δραστηριότητές της στο Βαρώσι.
Υπογραμμίζει εξάλλου την υποστήριξή του στην εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου και καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ να αντιταχθούν σε τυχόν απόπειρες τρίτων χωρών να αναγνωρίσουν ένα κράτος στο νησί της Κύπρου εκτός της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Το ΕΚ “εκφράζει τη λύπη του για τις δηλώσεις του Προέδρου της Τουρκίας κατά την επίσκεψή του στα Βαρώσια στις 15 Νοεμβρίου 2020, οι οποίες αποκάλυψαν απροκάλυπτα τον οδικό χάρτη της Άγκυρας για τον παράνομο διακανονισμό της περιφραγμένης πόλης και την υποστήριξή του στην μόνιμη διαίρεση της Κύπρου”.
“Καλεί την Τουρκία να μην προχωρήσει σε μονομερείς δραστηριότητες, όπως η παράνομη διερευνητική γεώτρηση, η οποία παραβιάζει περαιτέρω την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, απειλεί να δημιουργήσει νέα ατυχήματα κατά παράβαση του νόμου της θάλασσας, να υπονομεύσει την επανάληψη ουσιαστικών διαπραγματεύσεων και προοπτικών για μια ολοκληρωμένη λύση στη συμφωνημένη βάση, και δεν ευνοούν τις σχέσεις καλής γειτονίας στην περιοχή.”
Το Ευρωκοινοβούλιο καλεί την αποστολή του ΟΗΕ στην Κύπρο να εντείνει τις προσπάθειές της για την παρακολούθηση των εξελίξεων στο Βαρώσι, ενώ αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Κομισιόν, στον Αντιπρόεδρο της Επιτροπής και Ύπατο Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας, καθώς και στον Πρόεδρο, την Κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Τουρκίας.