Οκτώ ακτιβιστές Γερμανοί γιατροί είδαν ιδίοις όμμασι πώς η Αθήνα μετατρέπεται με ταχύτατους ρυθμούς σε τριτοκοσμική πόλη. «Πώς να εξηγήσουμε στους συμπολίτες μας ότι ένας στους τρεις Ελληνες δεν έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας γιατί είναι ανασφάλιστος;», αναρωτήθηκαν.«Συναντήσαμε μανάδες με ανήλικα παιδιά που ζουν σε σπίτια δίχως ρεύμα. Ανέργους που χάνουν το σπίτι τους γιατί δεν έχουν να πληρώσουν τα νοσήλιά τους. Μετανάστες που ζουν επί 18 μήνες σε τρισάθλια κρατητήρια. Καρκινοπαθείς που παρουσιάζουν μεταστάσεις γιατί δεν υποβάλλονται σε θεραπευτική αγωγή. Μέσα σε ενάμιση χρόνο είδα μια εντελώς διαφορετική Ελλάδα»
Της Ντίνας Δασκαλοπούλου
Ούτε οι ίδιοι είναι σε θέση να προσδιορίσουν ποια εικόνα τούς σόκαρε περισσότερο: Η νέα γυναίκα που κινδυνεύει να πεθάνει γιατί είναι ανασφάλιστη; Ο κόσμος που κοιμάται στους δρόμους; Οι ουρές στα συσσίτια; Για τους 8 Γερμανούς γιατρούς που περιόδευσαν την περασμένη βδομάδα σε νοσοκομεία, ιατρεία του ΕΟΠΥΥ, κοινωνικά ιατρεία, κρατητήρια και ΜΚΟ, το τετραήμερο ταξίδι στην Αθήνα ήταν κάτι παραπάνω από γεωγραφική μετατόπιση.
Ηταν ένα ταξίδι πίσω στον χρόνο, εκεί όπου ζωντανεύουν αρρώστιες που οι γιατροί γνωρίζουν μόνο από τα βιβλία. Ηταν ένα ταξίδι στην άγρια πλευρά του καπιταλισμού, εκεί όπου γυναίκες εγκαταλείπουν τα βρέφη τους, γιατί δεν έχουν να πληρώσουν τα νοσήλια. Γιατρέ μου, μήπως γίνεστε μελό;
«Ανήθικο»
«Μόνο κάποιος που διαβάζει “Μπιλντ” θα αρνούνταν τη σκληρή πραγματικότητα που ζουν οι Ελληνες αυτή την περίοδο», μας λέει ο Κρίστιαν Χάασεν. «Είναι σπαρακτικό αυτό που είδαμε στην Αθήνα: εικόνες μιας μέχρι χτες ευρωπαϊκής πρωτεύουσας που μετατρέπεται ταχύτατα σε τριτοκοσμική πόλη. Είδαμε ασθενείς με φυματίωση κι άλλους που ακρωτηριάζονται γιατί δεν θεραπεύτηκε έγκαιρα το διαβητικό τους πόδι. Ο υπουργός Υγείας κλείνει με το έτσι θέλω τα ιατρεία του ΕΟΠΥΥ κι αφήνει εκατομμύρια πολίτες ακάλυπτους τουλάχιστον για ένα μήνα. Την ίδια ώρα υποτίθεται ότι θα τους εξυπηρετούν τα νοσοκομεία τα οποία καταρρέουν λόγω των μέτρων λιτότητας. Σε καμία περίπτωση δεν ισχυρίζομαι ότι το δημόσιο σύστημα υγείας στην Ελλάδα δούλευε άψογα και δεν χρειαζόταν αλλαγές. Ομως εδώ οι πολιτικοί σας ενσυνείδητα το καταστρέφουν. Αυτό είναι ανήθικο, διαπράττουν λάθος κι ενώ το ξέρουν, προχωρούν».
Το ταξίδι των Γερμανών γιατρών στην Αθήνα σχεδιάζεται εδώ κι έναν χρόνο, από τότε δηλαδή που ο νεαρός ψυχίατρος Αγοραστός Αγοραστός εξέφρασε στους συναδέλφους του τη βαθιά αγωνία για τα όσα συμβαίνουν στην πατρίδα του και την αδήριτη ανάγκη του να κάνει κάτι για να βοηθήσει.
«Συζητήσαμε πολύ μεταξύ μας και καταλήξαμε ότι το πρώτο βήμα θα ήταν να έρθουμε και να αποκτήσουμε ιδία άποψη», μας λέει. «Οι στόχοι μας είναι πολλαπλοί: Κατ’ αρχάς να μεταφέρουμε την πραγματική εικόνα για το τι συμβαίνει στην Ελλάδα. Για τον σκοπό αυτό έχουμε ήδη κανονίσει δημόσιες συζητήσεις και δημοσίευση άρθρων σε επιστημονικά έντυπα στη Γερμανία. Δεύτερον, θέλουμε να δικτυώσουμε τους συναδέλφους μας στις δύο χώρες, ώστε να βοηθήσουμε με αποστολή ιατροφαρμακευτικού υλικού και μηχανημάτων. Τρίτον, θέλουμε να δικτυώσουμε τις πολλές αλλά σκόρπιες πρωτοβουλίες αλληλεγγύης που υπάρχουν σε ολόκληρη τη Γερμανία. Και, τέταρτον, θέλουμε να δείξουμε στους Ελληνες ότι δεν είναι μόνοι: δεν σκέφτονται όλοι οι Γερμανοί με τον τρόπο της Μέρκελ».
«Ακόμα και ευαισθητοποιημένοι κοινωνικά συνάδελφοί μας, όταν η συζήτηση έρχεται στην Ελλάδα αλλάζουν στάση», μας λέει ο Μπέρναρντ Βίντερ. «Τους μιλάς για ανθρωπιστική κρίση στην Ελλάδα και σου απαντούν “ε, όταν δεν δουλεύεις, αυτά παθαίνεις”. Για τους ακτιβιστές γιατρούς που ήρθαν στην Αθήνα η κατάσταση του δημόσιου συστήματος υγείας της μνημονιακής Ελλάδας θυμίζει εμπόλεμες ζώνες, όπως αυτή του Ιράκ.
«Πώς να εξηγήσουμε στους συμπολίτες μας ότι ένας στους τρεις Ελληνες δεν έχει πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας γιατί είναι ανασφάλιστος; Θα τους φανεί εξωφρενικό, απίστευτο», μας λέει ο Κρίστιαν. «Στη Γερμανία δεν νοείται ένας άνθρωπος να είναι ανασφάλιστος, ακόμα κι ένας μακροχρόνια άνεργος», συμπληρώνει ο Μπέρναρντ. «Η συμμετοχή των ασφαλισμένων είναι ένα εισιτήριο 10 ευρώ για τα νοσοκομεία και 5 ευρώ ανά συνταγή. Με αυτά τα χρήματα εξασφαλίζουν όλες τις θεραπείες και όλες τις εξετάσεις, όσο ακριβές κι αν είναι. Επίσης οι γιατροί δεν έχουν κανένα όριο σε ό,τι συνταγογραφούν. Και οι Γερμανοί πολίτες αναγνωρίζουν την υπεροχή του δημόσιου συστήματος υγείας: ελάχιστοι καταφεύγουν σε ιδιώτες».
Αν υπάρχει ένα γεγονός που εντυπωσίασε τους Γερμανούς γιατρούς περισσότερο, είναι το τεράστιο χάσμα μεταξύ όσων τους περιέγραφαν οι αξιωματούχοι και οι άνθρωποι της διοίκησης που συνάντησαν – ήταν η πρώτη τους επαφή με τη μαγική εικόνα των success stories.
«Συναντήσαμε μανάδες με ανήλικα παιδιά που ζουν σε σπίτια δίχως ρεύμα. Ανέργους που χάνουν το σπίτι τους γιατί δεν έχουν να πληρώσουν τα νοσήλιά τους. Μετανάστες που ζουν επί 18 μήνες σε τρισάθλια κρατητήρια. Καρκινοπαθείς που παρουσιάζουν μεταστάσεις γιατί δεν υποβάλλονται σε θεραπευτική αγωγή. Μέσα σε ενάμιση χρόνο είδα μια εντελώς διαφορετική Ελλάδα», λέει ο Μπέρναρντ, που είχε επισκεφθεί ξανά την Αθήνα το καλοκαίρι του 2012 και τον Γενάρη του 2013.
«Στην Ισπανία όπου ταξιδεύω συχνά, οι άνθρωποι βλέπουν αυτό που συμβαίνει εδώ κι αυτό τους κινητοποιεί», λέει ο Κρίστιαν. «Παντού, η κουβέντα που ακούς είναι “να μη γίνουμε σαν την Ελλάδα” – αυτό που συμβαίνει στη χώρα σας είναι ο εφιάλτης τους». «Ακόμα κι αν κανείς παραβλέψει τους άστεγους, τους μετανάστες, τους κρατούμενους, τους εξαθλιωμένους των συσσιτίων, είναι αδύνατον να μην πιάσει ότι η ατμόσφαιρα της πόλης έχει αλλάξει δραματικά», συμπληρώνει ο Αγοραστός. «Οι άδειες βιτρίνες, οι μαγαζάτορες μέσα σε άδεια μαγαζιά, τα καφέ της πόλης χωρίς κόσμο, οι κατηφείς κι έτοιμοι για καβγά άνθρωποι παντού – όλα αυτά δείχνουν ότι η πόλη είναι σε βαθιά κρίση. Αν υπάρχει ένα ενδιαφέρον ερώτημα, είναι “τι κρατάει τους ανθρώπους και δεν ξεσπάνε επί της ουσίας”. Ως ψυχίατρος θα σας απαντήσω ότι όταν οι άνθρωποι τραυματίζονται βαθιά ψυχικά, παγώνουν. Δεν μπορούν να απαντήσουν στο δίλλημα fight or fly και καθηλώνονται. Χρειάζονται χρόνο για να συνέλθουν από το σοκ και να ενεργοποιηθούν ξανά».
Η υγεία δεν είναι προϊόν
Οι γιατροί παραθέτουν παραδείγματα ιδιωτικοποιημένων συστημάτων υγείας που κοστίζουν πολύ ακριβότερα από τα δημόσια: η φθηνή υγεία που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση θα μας κοστίσει ο κούκος αηδόνι, όπως λένε. Και επιχειρηματολογούν για το ότι η υγεία δεν είναι προϊόν, αλλά ανθρώπινο δικαίωμα που αυτή τη στιγμή παραβιάζεται ασύστολα στην Ελλάδα.
Γυρίζουν σοκαρισμένοι στην πατρίδα τους για πολλούς λόγους, αλλά κρατάνε και κάτι που τους εντυπωσίασε βαθιά και θετικά: «Αν οπουδήποτε αλλού εφαρμοζόταν τόσο άγρια λιτότητα, η κοινωνία θα είχε ήδη καταρρεύσει», λέει ο Μπέρναρντ. «Εδώ βοηθάνε όλοι ο ένας τον άλλο, οι φίλοι, η οικογένεια, οι γείτονες. Και είναι απίστευτο, αλλά στα δίκτυα των κοινωνικών ιατρείων δουλεύουν εθελοντικά ακόμα κι άνεργοι ή άνθρωποι που τους παίρνουν τα σπίτια. Είδαμε στην πράξη τι σημαίνει αλληλεγγύη».
efsyn.gr
