Μισή… συμφωνία και σημαντικό χαμήλωμα του πήχη στα όρια προστασίας των υπερχρεωμένων δανειοληπτών πέτυχε η κυβέρνηση με τους δανειστές. Η συμφωνία που έκλεισε τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα είναι προφανές ότι είναι αναγκαστικού χαρακτήρα προκειμένου να μην μπλοκάρει η εκταμίευση της υποδόσης των 2 δισ ευρώ και των 10 δισ ευρώ για τις τράπεζες και να ολοκληρωθεί ομαλά η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.
Οι δανειστές επέμεναν στην πώληση των κόκκινων δανείων ανεξαρτήτως κατηγορίας. Η κυβέρνηση δεν μπορούσε πολιτικά να σηκώσει το θέμα της πώλησης και στεγαστικών δανείων σε εξειδικευμένα funds και γι αυτό το λόγο μετέθεσε τη νομοθέτηση της διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων για το Δεκέμβριο. Συνεπώς ένα μεγάλο θέμα που αφορά την διαχείριση – πώληση των δανείων παραμένει ανοικτό και οι αποφάσεις θα οριστικοποιηθούν το Δεκέμβριο.
Στο μέτωπο της προστασίας των υπερχρεωμένων δανειοληπτών έρχονται μεγάλες ανατροπές. Η κύρια αλλαγή είναι ότι κατεβαίνει δραματικά ο πήχης προστασίας που είχε θέσει ο νόμος Κατσέλη. Υπό προϋποθέσεις η υφιστάμενη νομοθεσία καλύπτει σπίτια με αντικειμενική αξία ως 420.000 ευρώ. Τώρα ο πήχης τίθεται στα 170.000 ευρώ και υπό προϋποθέσεις στα 230.000 ευρώ. Με αυτό τον τρόπο εκτιμάται ότι θα οδηγηθούν σε πλειστηριασμούς περίπου 50.000 σπίτια από τα περίπου 400.000 στεγαστικά δάνεια τα οποία σήμερα δεν εξυπηρετούνται. Αυτό βέβαια εξαρτάται και από την πολιτική που θα ακολουθήσουν οι τράπεζες καθώς για σπίτια αντικειμενικής αξίας άνω των 170.000 ευρώ ή για οικογένειες που έχουν συνολικό ετήσιο εισόδημα πάνω από 20.639 ευρώ είναι στην ευχέρεια της τράπεζας να λάβει τις σχετικές αποφάσεις.
Υπενθυμίζεται ότι οι τράπεζες έχουν δεσμευθεί να τηρήσουν για φέτος τα όρια που έθετε ο νόμος Χατζηδάκη. Ωστόσο η δέσμευση αυτή εκπνέει στις 31/12/2015 αλλά και πρακτικά δεν ισχύει πλέον καθώς η χώρα θα έχει από την επόμενη εβδομάδα μία νέα νομοθεσία. Οι τράπεζες, σε γενικές γραμμές, έχουν εικόνα της οικονομικής κατάστασης των δανειοληπτών. Γνωρίζουν και τα πρόσωπα που θεωρούν ως στρατηγικούς κακοπληρωτές, δηλαδή άνθρωποι που έχουν περιουσία ή οικονομικές δυνατότητες αλλά δεν πληρώνουν. Αυτοί θα βρεθούν άμεσα αντιμέτωποι με εκποίηση της περιουσίας τους και γι αυτο δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι το 2016 θα κάνει «ποδαρικό» με πλειστηριασμούς.
Με δύο «ταχύτητες» η προστασία
Η κυβέρνηση νομοθετεί, με βάση τη συμφωνία, με δύο «ταχύτητες» για τους δανειολήπτες. Η πρώτη, που είναι η ουσιαστική προστασία, αφορά το 25% του συνόλου των δανειοληπτών, δηλαδή ένα στα τέσσερα δάνεια. Τα εισοδηματικά κριτήρια τοποθετήθηκαν πολύ χαμηλά όπως επεδίωκε το «Κουαρτέτο» και είναι στα 8.180 ευρώ για άγαμο ή τα 13.917 για ζευγάρι χωρίς παιδιά, ή 17.278 ευρώ για οικογένεια με ένα παιδί, ή τα 20.639 ευρώ για οικογένεια με δύο παιδιά και άνω. Ταυτόχρονα θα πρέπει η αντικειμενική αξία του σπιτιού να μην ξεπερνά τις 170.000 ευρώ. Υπολογίζεται ότι στην κατηγορία αυτή εμπίπτουν περίπου 100.000 δανειολήπτες, οι οποίοι και θα έχουν αυτόματη και πλήρη προστασία.
Η δεύτερη «ταχύτητα», η οποία δεν απολαμβάνει αυτόματη προστασία και μπορεί να αντιμετωπίσει πλειστηριασμό α’ κατοικίας, αγγίζει περίπου 100.000-150.000 δανειολήπτες. Ειδικότερα θα πρέπει να έχουν ετήσιο εισόδημα έως 13.906 ευρώ προκειμένου για άγαμο, 23.659 ευρώ για ζευγάρι, 29.372 ευρώ για οικογένεια με 1 παιδί ή 35.086 ευρώ για οικογένεια με επιπλέον παιδιά ασχέτως αριθμού. Παράλληλα η αντικειμενική αξία του σπιτιού δεν θα πρέπει να ξεπερνά τις 230.000 ευρώ. Εκτιμάται πως πρόκειται για μία επικοινωνιακού χαρακτήρα ρύθμιση, καθώς οι δανειολήπτες της δεύτερης «ταχύτητας» θα πρέπει να εξεταστούν όσον αφορά το σύνολο των περιουσιακών τους στοιχείων από την τράπεζα και να κριθούν «συνεργάσιμοι». Δηλαδή είναι ανοικτοί στις πιέσεις που μπορεί να ασκήσει η τράπεζα.
Ο ρόλος των τραπεζών
Ουσιαστικά με τη συμφωνία προστατεύεται μόνο το 25% των υπερχρεωμένων δανειοληπτών ενώ περίπου 300.000 «κόκκινα» δάνεια, δυνητικά μπορούν να αντιμετωπίσουν πλειστηριασμό αν οι δανειολήπτες κριθούν «μη συνεργάσιμοι» στην περίπτωση που διαφωνήσουν με τις απαιτήσεις των τραπεζικών ιδρυμάτων που θα προκύψουν από τον έλεγχο της περιουσίας τους. Κάτι που σημαίνει πως οι συγκεκριμένοι δανειολήπτες δεν ελπίζουν σε κάτι άλλο παρά στη δεδηλωμένη θέληση των τραπεζών να μην προχωρήσουν σε πλειστηριασμούς μικρών τουλάχιστον σπιτιών που θα πυροδοτούσαν κοινωνικό πρόβλημα.
