Γράφει ο Κανάκης Γερωνυμάκης
1.Ένα πόδι είχε ο κόκορας
Πήγε στον Πασά ένας χωρικός που ήθελε να του ζητήσει μια χάρη. Ο άνθρωπος ήξερε ότι και οι Αγίοι βοηθούνε καλύτερα άμα τους υποσχεθείς το τάμα σου και σκέφτηκε ότι θα του δοθεί μεγαλύτερη σημασία αν θα κρατά στον Πασά κάτι και εθεώρησε ότι θα είναι ευπρόσδεκτος ένας κόκορας που θα τον κρατούσε ψητό. Έφτιαξε, όσο μπορούσε καλύτερα τον κόκορα και πήρε τον δρόμο για το σεράϊ του Πασά. Μα ο κόκορας ήτανε σωστή λιχουδιά και ο χωρικός μας πεινασμένος. Έτρωγε τον κόκορα με τα μάτια μα συνέχιζε να πεινά. Έκαμε τότε μια πονηρή σκέψη: θα έτρωγε τον ένα μερό του κοκόρου και όταν θα τον έβαζε στον πάγκο που βάζουνε τα δώρα του Πασά θα έβαζε το άλλο πόδι απάνω να μη φαίνεται ότι είναι με ένα πόδι. Μπορεί να νομίσουνε ότι τον έφαγε κάποιος από το προσωπικό, μπορεί να νομίσουνε ότι άλλος τον πήγε, δεν ξέρεις τι μπορεί να γίνει. Όλοι όταν αποφασίζομε να παρανομίσομε, λαμβάνομε υπόψη μας τις πιθανότητες που υπάρχουνε να «την βγάλομε καθαρή» και δεν λαμβάνομε υπόψη τις πιθανότητες που υπάρχουνε για «να την πατήσομε».
Έφαγε λοιπόν το ένα πόδι του κοκόρου, πήγε στον Πασά και τον έβαλε στον πάγκο με προσοχή που δεν μπορούσε κανείς να υποψιαστεί τίποτα. Έκανε υπόκλιση στον Πασά και στη συνέχεια του είπε τον πόνο του. Μετά ευχαρίστησε, υποκλίθηκε πάλι και έφυγε. Μόλις όμως, αυτός έβγαινε έξω, ο Πασάς πήγε στον κόκορα για να τον δοκιμάσει, μα μόλις τον έπιασε είδε ότι του έλειπε το ένα πόδι.
Έβαλε λοιπόν και φωνάξανε τον χωρικό, που δεν είχε απομακρυνθεί ακόμα, και γύρισε πίσω.
-Βρε τζαναμπέτι (του είπε) εμένα βρήκες για να μου φέρεις τα αποφάγια σου;
Καλύτερα ήτανε για σένα να πεθάνεις.
-Πολυχρονεμένε μου Πασά, που να σε φυλάει ο Αλλάχ, μη σκέφτεσαι τέτοιο πράμα. Ο κόκορας είχε ένα πόδι.
-Θέλεις να με κοροϊδέψεις και δεύτερη φορά, γκιαούρη;
-Μα πολλές φορές οι κότες έχουνε ένα πόδι. Πάμε στο κοτέτσι σου να δεις με τα μάτια σου.
Πήγανε στο κοτέτσι και πραγματικά είδανε δύο τρεις κότες που στέκονταν με το ένα πόδι. Πιάνει όμως, ο Πασάς μια πέτρα και την πέταξε και όλες χρησιμοποίησαν και τα δυό τους πόδια για να τρέξουνε.
-Είδες που έχουνε δυό πόδια όλες τους;
-Μα είδες, πολυχρονεμένε μου Πασά, που θέλεις να αποτελέσουνε εξαίρεση από τον κανόνα, όποιος ζορίζεται, τα δυό του πόδια τα κάνει τέσσερα, αυτές που είχανε ένα τα έκαναν δυό.
Τότε ο χωρικός έκανε τα δυό του πόδια δέκα τέσσερα και εξαφανίστηκε.
2.Πάτο μέλι, πάτο λάδι
Στα ψηλά χωριά δεν ευδοκιμούν οι ελιές και δεν βγαίνει λάδι, βγαίνει όμως μέλι και ένας μελοπαραγωγός με έναν ελαιοπαραγωγό εσυφώνησαν να κάμουν συναλλαγή είδος με είδος. Ο «γιαλίτης» με τον «αγορείτη». Όταν έδωσε το μέλι, ο μελισσοκόμος έδωσε πάτο του δοχείου, μα όταν πήγε να πάρει το λάδι του έδιναν από γεμάτο πυθάρι μα αυτός αντέδρασε: «Πατούρα μέλι έδωκα, πατούρα λάδι θέλω» έλεγε. Δεν ήξερε ότι: «Πάτος μέλι, τρούλα λάδι, μέση κρασί» είναι το καλύτερο.
3.Ο Χρυσόστομος
Ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, όπως μας λέει και το απολυτίκιο των τριών Ιεραρχών έιχε «… τη γλώσσα χρυσορρήμαντον». Στα Σφακιά όμως, λένε ότι για να λέγεται «Χρυσόστομος» το οφείλει σε ένα περιστατικό:
Βρεθήκανε πολλοί Ιεράρχες κάπου και στην συζήτηση συγκρίνανε τον ποινικό με τον θρησκευτικό Νόμο, σε ότι αφορά την ποιότητα της ψυχής. Όταν ένας άνθρωπος, μπορεί να θέλει να κάνει ένα κακό, δεν μπορεί όμως να το κάνει. Η ψυχή του είναι το ίδιο κακή όσο και αν το έκανε; Ο ποινικός νόμος δικάζει ότι έκανες και σε τίποτα δεν μετρά τι θα ήθελες μα δεν μπορείς να το κάνεις. Ο Ιωάννης δεν μπορούσε να πείσει τους συνομιλητές του. Θέλησε τότε να αποδείξει με έργα, ότι άλλο να το σκεφτείς και άλλο να το κάνεις.
Είπε στους Ιεράρχες ότι το επόμενο βράδυ θα τους έκανε το τραπέζι σε όλους. Μαζεύτηκαν όλοι το άλλο βράδυ στο σπίτι του Ιωάννη και το τραπέζι στρώθηκε με ωραία φαγιά. Την ώρα που θα έλεγαν την προσευχή ο Ιωάννης μάζεψε τα φαγιά και είπε στους καλεσμένους του: «Εσείς υποστηρίζετε την γνώμη ότι άμα σκεφτεί κανείς κάτι είναι σαν να το κάνει. Σκέφτηκα λοιπόν και εγώ να σας περιποιηθώ, νομίζετε ότι είναι το ίδιο που ξέστρωσα το τραπέζι όσο και αν καθίζαμε να φάμε;
Τότε του είπανε σχεδόν με μια φωνή: «Άγιε Γιάννη, χρυσός ο λόγος σου και χρυσό το στόμα σου». Από τότε έμεινε να λέγεται «Χρυσόστομος».
Αντίθετα από ότι μας λέει το παραπάνω, ξέρομε ότι ο Χρυσόστομος είπε: «και το αμαρτάνεις εν συστολή αρετή εστίν» που σημαίνει ότι αυτός παραδέχεται ότι μετρά η ψυχολογική κατάσταση που βρίσκεται ο άνθρωπος όταν θα κάνει και το κακό και μετρά ακόμα αν μας ελέγχει η συνείδησή μας, έστω και στην περίπτωση που δεν θα μα συγκρατήσει.
