Από τα αρχαία χρόνια οι συγγραφείς αναφέρονταν στο παξιμάδι με την ονομασία «δίπυρητης άρτος» λόγω του ότι φουρνίζονταν δύο φορές. Αργότερα το συναντάμε ως «παξαμά» και στη συνέχεια ως «παξαμίτη» μέχρι με την πάροδο των χρόνων να πάρει την σημερινή του ονομασία. Η λέξη προέρχεται από τον Πάξαμο, λόγιο γαστρονομικό συγγραφέα της ρωμαϊκής εποχής.
Το παξιμάδι θεωρήθηκε το ψωμί των μη οικονομικά εύπορων της εποχής που δεν είχαν τη δυνατότητα να φουρνίζουν φρέσκο ψωμί καθημερινά. Για το λόγο αυτό φούρνιζαν το περισσευούμενο ψωμί σε χαμηλή θερμοκρασία ώστε να αποβάλει την υγρασία του και να μπορεί να διατηρηθεί για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Στην Κρήτη που τα κύρια επαγγέλματα των κατοίκων ήταν ναυτικοί, βοσκοί και αγρότες, το παξιμάδι αποτελούσε την βασική τροφή τους, γιατί ήταν το μόνο αγαθό που μπορούσε να διατηρηθεί μεγάλο χρονικό διάστημα αναλλοίωτο( από μήνες μέχρι χρόνο).
Οι Βενετσιάνοι το έφεραν στην πολιορκημένη από τους Οθωμανούς Κρήτη από τις πολεμικές εκστρατίες τους. χρησιμοποιήθηκε ακόμα ως βασική τροφή τα χρόνια της Γερμανική κατοχής στο νησί από τους αντάρτες που βρίσκονταν στα βουνά.
Ακόμα και σήμερα είναι ένα προϊόν που δεν λείπει από κανένα φούρνο της Κρήτης. Υπάρχουν πολλοί μικροί φούρνοι σε απομακρυσμένα χωριά που μπορεί να βρει κανείς εξαιρετικής ποιότητας παξιμάδια.
Τα παξιμάδια τα συναντάμε στις εξής μορφές:
- Κουλούρες, πρόκειται για στρογγυλά παξιμάδια που απαρτίζονται από δύο μέρη, το κατωκαύκαλο και το πανωκαύκαλο).
- Ντάκος, οι χοντρές μεγάλες φέτες.
- Ντακάκια, είναι μικρές φέτες σε μορφή μπουκιάς.
Όλα τα είδη μπορούν να παρασκευαστούν από όλων των ειδών τα άλευρα( κριθάρι, σιτάρι, σίκαλης, χαρουπιού κ.α.).
Στην δυτική Κρήτη, στους νομούς Χανίων και Ρεθύμνης, συναντάμε τις κουλούρες με την ονομασία «κουκουβάγια». Πρόκειται για μισή κουλούρα με ντομάτα, ελαιόλαδο, ξινομηζύθρα, ρίγανη και ελιές από πάνω.
Στα ανατολικά του νησιού, στους νομούς Ηρακλείου και Λασιθίου, βρίσκουμε το «λαντουριστό» που πρόκειται για βρεγμένο παξιμάδι με αγνό ελαιόλαδο.
Στα παξιμάδια μπορούμε να βρούμε τα πιο αφράτα που χρησιμοποιούνται ως έχουν και τα πιο σκληρά τα οποία για να καταναλωθούν χρειάζεται να εμβαπτιστούν σε νερό. Το βρέξιμο του παξιμαδιού απαιτεί προσοχή. Χρειάζονται ελάχιστα δευτερόλεπτα βρεξίματος στο νερό, ώστε αυτά να μαλακώσουν ελαφρά χωρίς να μουλιάσουν και να χάσουν την τραγανή μάζα τους.
ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΞΙΑ
Η Κρήτη είναι το πρότυπο της μεσογειακής διατροφής αφού οι κατοικοί της κατανάλωνουν κυρίως προϊόντα που προσφέρει το ίδιο το νησί. Λαχανικά, όσπρια, ελαιόλαδο, φρούτα και παξιμάδι αποτελούν την καθημερινή τους διατροφή. Το τελευταίο είναι και ο ακρογονιαίος λίθος που προασπίζει την καλή λειτουργία του οργανισμού αφού δεν περιέχει καθόλου συντηρητικά και είναι φτιαγμένο από αγνά φυσικά υλικά. Προσφέρει τον πλούτο των δημητριακών και τις άφθονες φυτικές ίνες και βιταμίνες Β και Ε που βοηθούν των ανθρώπινο οργανισμό στη σωστή λειτουργία του.
Συγκαταλέγεται στα τρόφιμα που πρέπει να καταναλώνει κάποιος για την επίτευξη των φυσιολογικών τιμών της χοληστερόλης του.
ΣΤΑ 100 gr ΠΑΞΙΜΑΔΙΟΥ
ΘΕΡΜΙΔΕΣ ΠΡΩΤΕΙΝΕΣ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ ΛΙΠΟΣ
ΚΡΙΘΑΡΕΝΙΟ 349 14,2 66,4 2,9
ΣΤΑΡΕΝΙΟ 369 13 68 5
ΣΤΑΡΕΝΙΟ ΟΛΙΚΗΣ 375 13 69,5 5
ΣΙΚΑΛΕΩΣ ΟΛΙΚΗΣ 361 12 67 5
Περισσότερες πληροφορίες:
Πηγή: paxxi.gr