Στη δίνη ισχυρών δημόσιων αντιπαραθέσεων και παρασκηνιακών συγκρούσεων, που κλιμακώνονται εξαιτίας της αδυναμίας των θεσμικών φορέων της αγοράς ενέργειας να ορίσουν σαφώς και να επιβάλουν τους κανόνες του παιχνιδιού, έχει εμπλακεί το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Κρήτης – Αττικής. Ετσι όπως εξελίσσεται η υπόθεση, όλοι οι δρόμοι οδηγούν… στα δικαστήρια. Κομισιόν κατά της Ελλάδας και της ΡΑΕ, ο Euroasia Interconnector κατά του ΑΔΜΗΕ.
Ακόμη και οι τεχνικές προδιαγραφές του έργου πιθανότατα θα οριστικοποιηθούν σε κάποια δικαστική αίθουσα. Ελληνικές εταιρείες υποστηρίζουν πως με τις προδιαγραφές που θέτει ο ΑΔΜΗΕ αποκλείονται από το έργο και «φωτογραφίζεται» μια μικρή ομάδα δυνητικών προμηθευτών. Ετσι, ετοιμάζονται να προσφύγουν στη Δικαιοσύνη.
Οι προδιαγραφές του ΑΔΜΗΕ αναφέρονται σε καλώδια και σταθμούς μετατροπής 500 KW «multi – terminal», τεχνολογία που δεν έχει δοκιμασθεί μέχρι σήμερα και που δεν εγγυάται την ασφάλεια εφοδιασμού της Κρήτης, αναφέρουν στην «Κ» πηγές της «Ελληνικά Καλώδια», εταιρείας που διαθέτει μεγάλη εμπειρία στις υποβρύχιες διασυνδέσεις, και παρά τη συμμετοχή της σε μεγάλα ευρωπαϊκά έργα λόγω προδιαγραφών μένει εκτός διαγωνισμού για το εμβληματικό έργο της Κρήτης. «Ενα σφάλμα σε οποιοδήποτε σημείο της διασύνδεσης από την Αττική μέχρι το Ισραήλ θα αφήσει την Κρήτη για πολλές ημέρες χωρίς ρεύμα», εξηγούν στην «Κ» κύκλοι της «Ελληνικά Καλώδια». Επιπλέον, τονίζουν πως η τεχνολογία αυτή «είναι πολύπλοκη και δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ αλλού στον κόσμο. Μετατρέπεται η Κρήτη σε “πειραματόζωο” για να δοκιμαστεί για πρώτη φορά μια ανώριμη τεχνολογία που προωθείται από συγκεκριμένη ευρωπαϊκή εταιρεία».
Αντιθέτως, υποστηρίζουν ότι η τεχνολογία των 320 KW HYDC-to-point, που πρότεινε η εταιρεία στη δημόσια διαβούλευση και η οποία ήταν και η αρχική επιλογή του ΑΔΜΗΕ, είναι και τεχνικά καθιερωμένη και παρέχει 100% εξασφάλιση στην Κρήτη. Η τεχνικά δοκιμασμένη αυτή τεχνολογία, όπως εξηγούν, προϋποθέτει δύο μετατροπείς στην Κρήτη ώστε να εξασφαλίζει σε κάθε περίπτωση ροή ισχύος 1.000 ΜW τόσο από την Αττική όσο και από την Κύπρο, προστατεύοντας έτσι το σύστημα της Κρήτης, αφού σε περίπτωση βλάβης στη μία όδευση, το νησί θα τροφοδοτείται από την άλλη. Επιπλέον, η συμβατότητα με τα υπόλοιπα τμήματα του PCI (Eλλάδας – Κύπρου – Ισραήλ) όταν και εφόσον γίνει η επέκταση προς Κύπρο και Ισραήλ, εξασφαλίζεται πλήρως με την επιλογή των 320 KV για το Αθήνα – Κρήτη, επισημαίνουν οι ίδιοι κύκλοι. Θα χρειασθεί απλώς η προσθήκη ενός μετατροπέα με κόστος της τάξης των 150 εκατ. ευρώ.
Επισημαίνουν επίσης τον κίνδυνο μεγάλων καθυστερήσεων, καθώς το επόμενο διάστημα αναμένεται να γίνουν αναθέσεις έργων 500 KV περίπου 3.000 χιλιόμετρα (Viking Link, NorthConnect, Biscay Gulf), που θα δεσμεύσουν μεγάλο μέρος της παραγωγικής ικανότητας των επιλέξιμων προμηθευτών. Ο ΑΔΜΗΕ κινδυνεύει να εγκλωβιστεί με έναν, το πολύ δύο προμηθευτές, που θα είναι σε θέση να επιβάλουν τα δικά τους χρονοδιαγράμματα.
Ως προς το οικονομικό σκέλος, η επιλογή των 500 ΚV είναι κατά 300 εκατ. ευρώ ακριβότερη από αυτή των 320 KV. Το γεγονός δε ότι οι προδιαγραφές περιορίζουν τον ανταγωνισμό σε μόλις δύο προμηθευτές δημιουργεί έδαφος για εκτόξευση του κόστους, το οποίο τελικά θα πληρώσουν οι Ελληνες καταναλωτές.
Τι λέει ο ΑΔΜΗΕ
Η πλευρά του ΑΔΜΗΕ υποστηρίζει ότι η τάση των 320 ΚV έχει χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά ισχύος έως 1.000 MW, αλλά όχι για τόσο μεγάλα βάθη και αποστάσεις. Επισημαίνουν επίσης ότι οι αποφάσεις για τις προδιαγραφές του έργου ελήφθησαν ύστερα από διάλογο διαρκείας με τις μεγάλες εταιρείες καλωδίων από την Ελλάδα και το εξωτερικό, και ότι στην παρούσα φάση, τυχόν αλλαγές στις βασικές προδιαγραφές του έργου θα οδηγούσαν σε καθυστέρηση την προκήρυξη και στη μη τήρηση του δεσμευτικού χρονοδιαγράμματος που προβλέπει ηλέκτριση στο δ΄ τρίμηνο του 2022.
Κύκλοι του ΑΔΜΗΕ τονίζουν, τέλος, ότι η επιλογή της εν λόγω λύσης για τη διασύνδεση της Κρήτης δεν δημιουργεί προηγούμενο για τις υπόλοιπες μεγάλες νησιωτικές διασυνδέσεις συνεχούς ρεύματος που σχεδιάζει η εταιρεία στο Αιγαίο (Δωδεκάνησα, νησιά Βορειοανατολικού Αιγαίου). Τα επίπεδα τάσης της κάθε διασύνδεσης και ο τύπος της μόνωσης θα επιλεγούν ad hoc, ανάλογα με την κάθε περίπτωση.
Ο ΑΔΜΗΕ ανακοίνωσε επισήμως την περασμένη Τετάρτη ότι μέσα στην προσεχή εβδομάδα θα δημοσιεύσει τα τεύχη διακήρυξης για τα υποθαλάσσια καλώδια και τους σταθμούς μετατροπής σε Κρήτη και Αττική.