Το προσχέδιο προϋπολογισμού που μόλις κατέθεσε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος περιέχει τα εξής στοιχεία για το Δημόσιο Χρέος.
Το Χρέος της Κεντρικής Διοίκησης – η σημαντικότερη μορφή του Δημοσίου Χρέους – αυξήθηκε από 321 δις το 2015 στα 326 δις το 2016 και προβλέπεται να φτάσει τα 335 δις το 2017 και τα 345 δις το 2018. Πρόκειται για άλμα 7,5%.
Ας αφήσουμε κατά μέρος την ιλαρή – και συνάμα τραγική – πλευρά του θέματος, δηλαδή ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα «διέγραφε» αυτό το χρέος τον καιρό της «ριζοσπαστικής» του επέλασης προς την εξουσία. Γιατί το διογκώνει εντυπωσιακά;
Στο προσχέδιο του καλού υπουργού αναφέρεται ότι το 2017 η Ελλάδα ήδη δανείστηκε 7,7 δις από τον ESM, μετά την δεύτερη αξιολόγηση, και θα δανειστεί άλλα 5,5 δις, μετά την ολοκλήρωση της τρίτης. Το συνολικό ποσό των 13,2 δις θα χρησιμοποιηθεί για να σχηματισθούν ταμειακά διαθέσιμα ασφαλείας (cash buffer). Η ίδια διαδικασία θα ακολουθηθεί και το 2018 και τα συνολικά διαθέσιμα μπορεί να ξεπεράσουν τα 20 δις.
Αυτή είναι η κύρια αιτία του άλματος του Δημοσίου Χρέους. Η Ελλάδα δανείζεται τεράστια ποσά από τον ESM, ώστε να σχηματίσει ταμειακά διαθέσιμα ασφαλείας για να μπορέσει να βγει στις αγορές … και να δανείζεται. Ή αλλιώς, δανείζεται απ’ τον Χανς, ώστε να βάλει χρήματα στην άκρη για να πείσει τον Τζον να της δανείζει κι αυτός. Αν πετύχει το μεγαλοφυές αυτό σχέδιο, η κυβέρνηση θα μπορέσει ίσως να μειώσει σταδιακά τα ταμειακά αποθέματα. Αν δεν πετύχει, θα χρησιμοποιήσει τα χρήματα του ESM για ένα διάστημα και μετά βλέπουμε.
Ο προφανής στόχος είναι να αποφευχθεί η ανάγκη υπογραφής νέου μνημονίου τον Αύγουστο του 2018, δηλαδή όταν τελειώνει το Τρίτο. Ο Αλέξης Τσίπρας θέλει πάση θυσία να το αποφύγει, ώστε να παρατείνει την παραμονή του στην εξουσία και να προετοιμάσει τις επόμενες εκλογές. Οι δανειστές θέλουν επίσης να το αποφύγουν, καθώς δεν υπάρχει πολιτική ανοχή για Τέταρτο Μνημόνιο, ιδίως στη Γερμανία. Έτσι η χώρα επιχειρεί μια ιλαροτραγική μανούβρα, την οποία θα εκτελέσει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.
Τα επακόλουθα για την κοινωνία θα είναι σκληρότατα. Για να εκταμιευθούν τα χρήματα του ESM οφείλει η κυβέρνηση να μην παρεκκλίνει ίχνος από τις επιταγές των δανειστών. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να διασφαλίσει και σημαντικά ποσά εξ ιδίων για το 2017 και το 2018, ώστε να συμβάλει στα ταμειακά διαθέσιμα. Η πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν για την ελληνική κρίση – η οποία είναι καταπέλτης για την αποτυχία του προγράμματος – εκτιμά ότι η Ελλάδα θα συμβάλει στη χρηματοδότηση των δανειακών της αναγκών το 2017 με 1,4 δις από δημοσιονομικούς πόρους και 3,2 δις από ιδιωτικοποιήσεις. Για τους πρώτους οκτώ μήνες του 2018 εκτιμά αντίστοιχα 3 και 1,6 δις. Πράγμα που σημαίνει συστηματικό ξεπούλημα δημόσιας περιουσίας και γιγαντιαία πρωτογενή πλεονάσματα.
Προσηλωμένος στα διαθέσιμα ο κ. Τσακαλώτος προβλέπει πλεόνασμα 3,82% για το 2018 και όχι απλώς το 3,5% του Τρίτου Μνημονίου. Η φορολογική αφαίμαξη του ελληνικού λαού, η βαθιά περικοπή των δημοσίων δαπανών και η ασφυκτική υφεσιακή πίεση που ασκείται στην οικονομία πηγάζουν από την εξυπηρέτηση του τεράστιου χρέους. Όλα γίνονται χειρότερα από την ανερμάτιστη μανούβρα η οποία τώρα επιχειρείται και θα παρατείνει το μαρτύριο σε βάθος χρόνου.
Θα πρέπει επίσης η κυβέρνηση να κλείσει την τρίτη αξιολόγηση χωρίς παρατράγουδα. Το κύριο πρόβλημα είναι ο τεράστιος όγκος των προβληματικών δανείων των τραπεζών, για τα οποία δέχτηκε να μειωθούν μέσω διαγραφών, ρευστοποιήσεων και πωλήσεων. Τα ποσά που προβλέπονται μέχρι το 2019 είναι θηριώδη – 13,9 δις από διαγραφές, 11,5 δις από ρευστοποιήσεις και 7,4 δις από πωλήσεις. Αναπόφευκτα οι πλειστηριασμοί θα ενταθούν, με βαριές κοινωνικές επιπτώσεις. Οι αντιδράσεις θα είναι έντονες, καθώς θα γίνεται ευρύτερα αντιληπτή η σκληρή πραγματικότητα.
Τέλος, για να μπορέσει έστω κι έτσι να βγει η κυβέρνηση στις αγορές θα πρέπει το Δημόσιο Χρέος, παρά το άλμα δισεκατομμυρίων, να μην εκτιναχθεί ως προς το ΑΕΠ. Ο πίνακας του Ευκλείδη Τσακαλώτου σεμνά μας πληροφορεί ότι θα παραμείνει γύρω στο 185%. Έχει όμως υπολογίσει το ΑΕΠ του 2016 με τα αισιόδοξα στοιχεία του Μαρτίου και όχι με τα αναθεωρημένα του Οκτωβρίου που έδειξαν ύφεση -0,2%. Έχει επίσης αισιόδοξα προβλέψει ανάπτυξη 2,4% για 2017 και 3,6% για το 2018. Ακόμη και μια σχετικά μικρή απόκλιση για τα δύο αυτά χρόνια, πράγμα διόλου απίθανο στις σημερινές τραγικές συνθήκες της ελληνικής οικονομίας, μπορεί να ανεβάσει το χρέος πάνω από 190% του ΑΕΠ.
Η πορεία αυτής της κυβέρνησης έχει χαρακτηριστεί από την υποταγή στους δανειστές και το δος ημίν σήμερον, με μοναδικό στόχο την παραμονή της στην εξουσία. Η συμπεριφορά της πλέον λαμβάνει εξωφρενικές διαστάσεις. Διογκώνει το Δημόσιο Χρέος ώστε να κερδίσει πολιτικό χρόνο, ποντάροντας ότι θα πάρει και άλλα δάνεια από αλλού, αργότερα. Αδιαφορεί για τις κοινωνικές τριβές, την αφόρητη υφεσιακή πίεση και τον κίνδυνο μόνιμης διόγκωσης του χρέους. Πρόκειται για την πιο πειθήνια και την πιο επιπόλαιη κυβέρνηση που γνώρισε ο τόπος στα χρόνια της κρίσης.
