Οι μνημονιακοί φόροι «εξόντωσαν» τη μεσαία τάξη. Την τελευταία τετραετία οι μισθωτοί έγιναν φτωχότεροι αφού το εισόδημα των εργαζόμενων στην Ελλάδα το 2018 έχει επιστρέψει σε επίπεδα χαμηλότερα του 2014, όπως αποκαλύπτει η τελευταία έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ).
Σύμφωνα με την έκθεση «Φορολογώντας τους μισθούς» – «Taxing Wages 2019» που δημοσιοποίησε ο ΟΟΣΑ, ο μέσος εργαζόμενος στην Ελλάδα – χωρίς παιδιά για να μην προσμετρούνται τυχόν οικογενειακά επιδόματα που λαμβάνει επί του μισθού ή από το κράτος – αμείβονταν ως εξής :
• Το 2018 είχε ετήσιες μεικτές αποδοχές (μαζί με φόρους, εργατικές και εργοδοτικές εισφορές) 21.214 ευρώ.
• Το 2013 ελάμβανε 21.101 ευρώ κατά μέσον όρο, που εν συνεχεία αυξήθηκαν σε 21.322 ευρώ το 2014.
• Το 2015 όμως μειώθηκαν σε 20.833 και το 2016 ακόμα χαμηλότερα, σε 20.678 ευρώ, προτού αυξηθούν και πάλι σε 20.841 ευρώ το 2017, όσα έπαιρνε δηλαδή και το 2015.
Σύμφωνα με την έκθεση ο μέσος εργαζόμενος το 2018 έβαλε 15.671 ευρώ στον λογαριασμό του, μετά τις κρατήσεις φόρων και εισφορών. Τόσα περίπου – ή και λίγο περισσότερα – εισέπραττε το 2013 (15.792 ευρώ), αφού πρώτα είχαν μειωθεί από 17.864 σε 17.103 ευρώ στην πενταετία 2008 – 2012. Το 2014 όμως αυξήθηκαν για πρώτη φορά σε 16.011 ευρώ. Ακολούθησε ωστόσο νέα κατρακύλα, καθώς οι αποδοχές του μειώθηκαν σε 15.792 ευρώ και σε 15.363 ευρώ το 2016, για να σταθεροποιηθούν στα 15.434 ευρώ το 2017.
Ο ΟΟΣΑ, στην έκθεση «Taxing Wages 2019», στηρίζεται σε εξαντλητική ανάλυση των φορολογικών δεδομένων στη χώρα μας, κάνοντας και μια λογιστική προβολή και στο έτος 2018, παρότι πάντως δεν έχουν ακόμη υποβληθεί οι σχετικές φορολογικές δηλώσεις.
Τα φορολογικά βάρη των Ελλήνων αυξάνονται αντί να μειώνονται, ενώ είναι ακόμα μεγαλύτερα για όσους επιλέξουν να κάνουν παιδιά.
Τρίτοι από το τέλος…
Στη συγκεκριμένη έκθεση φαίνεται ότι αντίστοιχο πρόβλημα στην Ελλάδα αντιμετωπίζουν και οι εργαζόμενοι με οικογένεια, αφού η χώρα μας καταλαμβάνει την τρίτη χειρότερη θέση ανάμεσα στις χώρες – μέλη του ΟΟΣΑ στη φορολόγηση των οικογενειών μισθωτών.
Μάλιστα, σε σχέση με το 2017, το συνολικό φορολογικό βάρος της μέσης οικογένειας μειώθηκε μόλις κατά 0,54, και αυτό λόγω κυρίως της παροχής χρηματικών επιδομάτων.
Ειδικότερα, για μία οικογένεια με έναν εργαζόμενο και δύο παιδιά, η συνολική φορολογική επιβάρυνση – που ορίζεται ως το άθροισμα της φορολογίας εισοδήματος και των εισφορών του εργαζόμενου και του εργοδότη μείον τα επιδόματα – υποχώρησε κατά 1,08 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2017 και διαμορφώθηκε στο 37,9% του κόστους εργασίας, με μέσο όρο στον ΟΟΣΑ 26,6%.
Η αντίστοιχη επιβάρυνση για μία οικογένεια με δύο παιδιά και δύο μισθωτούς, από τους οποίους ο ένας αποκτά τον μέσο μισθό και ο δεύτερος το 67% του μέσου μισθού, μειώθηκε κατά 0,54 ποσοστιαίες μονάδες, στο 38,4% του κόστους εργασίας, καθώς η αύξηση της φορολογίας εισοδήματος κατά 0,17 ποσοστιαίες μονάδες υπερκαλύφθηκε από επιδόματα που αντιστοιχούν σε 0,71 ποσοστιαίες μονάδες.
Σημειώνεται ότι με την επίδοση αυτή η Ελλάδα βρίσκεται στην έβδομη θέση μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ που έχει μέσο όρο 30,8%.
Για τον ανύπαντρο εργαζόμενο χωρίς παιδιά με μέσο μισθό, η συνολική φορολογική επιβάρυνση αυξήθηκε κατά 0,15 ποσοστιαίες μονάδες στο 40,9% του κόστους εργασίας, καθώς αυξήθηκε αντίστοιχα η επιβάρυνση από τον φόρο εισοδήματος, ενώ έμειναν αμετάβλητες οι εισφορές εργαζόμενων και εργοδοτών. Η επιβάρυνση του εργαζόμενου αυτού από τη φορολογία εισοδήματος και τις εισφορές ανέρχεται στο 26,1% του ακαθάριστου μισθού του (10,1% από τη φορολογία εισοδήματος και 16,1% από τις εισφορές).
Εννέα στα δέκα νοικοκυριά της μεσαίας τάξης στην Ελλάδα παρουσιάζουν σοβαρές δυσκολίες προκειμένου να καλύψουν στοιχειώδεις ανάγκες τους, ενώ επτά στα δέκα δηλώνουν ότι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν απροσδόκητα έξοδα.
Ακριβή η ζωή…
Το κόστος διαβίωσης αυξάνεται με ταχύτερο ρυθμό από το διαθέσιμο εισόδημα, με αποτέλεσμα όλο και περισσότερα νοικοκυριά της μεσαίας τάξης να δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, αντιμετωπίζοντας πιο συχνά το φαινόμενο της υπερχρέωσης.
Στην έρευνα του ΟΟΣΑ αναφέρεται μάλιστα ότι ένα μονοπρόσωπο νοικοκυριό στην Ινδία, με ετήσιο εισόδημα 4.417 δολαρίων το 2016, ανήκε στη μεσαία τάξη, ενώ το αντίστοιχο νοικοκυριό στο Λουξεμβούργο έχει εισοδήματα 70.620 δολαρίων. Πρόκειται για τα δύο άκρα της «μεσαίας τάξης» στις χώρες μέλη του ΟΟΣΑ, με την Ελλάδα να βρίσκεται στην ένατη χειρότερη θέση, πριν μάλιστα τις αυξήσεις των φόρων που ακολούθησαν το 2017 και το 2018. Το 2016 στην Ελλάδα ως «μεσαία τάξη» θεωρείτο ένα μονοπρόσωπο νοικοκυριό με εισόδημα από 7.894 έως και 21.050 δολάρια.
Από το σύνολο της έρευνας εξάγεται με ευκολία το συμπέρασμα ότι στην Ελλάδα η μεσαία τάξει τείνει να εξαφανιστεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ κατέχει την ένατη χειρότερη θέση, ξεπερνώντας μόνο Τουρκία, Χιλή, Μεξικό, Ρωσία, Βραζιλία, Κίνα, Νότια Αφρική και Ινδία.
Η μέση φορολογική επιβάρυνση στις χώρες του ΟΟΣΑ για ανύπαντρο εργαζόμενο με μέσο μισθό μειώθηκε κατά 0,16 ποσοστιαίες μονάδες το 2018, στο 36,1% του κόστους εργασίας. Η εξέλιξη αυτή οφείλεται κυρίως στις μεγάλες μειώσεις που σημειώθηκαν σε τέσσερις χώρες, ενώ σε σχεδόν στα δύο τρίτα των χωρών του ΟΟΣΑ σημειώθηκε μικρή αύξηση της επιβάρυνσης, που δεν υπερέβη τη μισή ποσοστιαία μονάδα. Οι τέσσερις χώρες που σημείωσαν σημαντικές μειώσεις ήταν η Εσθονία (2,54 ποσοστιαίες μονάδες), οι ΗΠΑ (2,19), η Ουγγαρία (1,11) και το Βέλγιο (1,09).
Η μέση φορολογική επιβάρυνση στις χώρες του ΟΟΣΑ οικογενειών με δύο παιδιά και έναν εργαζόμενο με μέσο μισθό παρέμεινε σταθερή το 2018, στο 26,6% του κόστους εργασίας. Η επιβάρυνση αυτή μειώθηκε σε 16 χώρες του ΟΟΣΑ και οι μεγαλύτερες μειώσεις σημειώθηκαν στη Νέα Ζηλανδία (4,52 ποσοστιαίες μονάδες), τη Λιθουανία (2,50), τις ΗΠΑ και την Εσθονία (2,41), την Ουγγαρία (1,13), το Βέλγιο (1,09) και την Ελλάδα (1,08).
Αναδρομικά σε δόσεις
Σε πάνω από 60 δόσεις θα πάρουν τα αναδρομικά από τις κομμένες τους συντάξεις οι συνταξιούχοι ενώ ήδη εξετάζονται επιστροφές μειώσεων.
Έτσι, με αναδρομικά εννέα μηνών κατ’ ελάχιστον όλοι οι συνταξιούχοι με άθροισμα συντάξεων (κύρια και επικουρική) άνω των 1.000 ευρώ έχουν λαμβάνειν τα εξής ποσά:
1) Οι χαμηλοσυνταξιούχοι από 29 ευρώ έως 367 ευρώ καθαρά για όλο το εννιάμηνο. Όσοι δικαιωθούν με αναδρομικά για 41 μήνες θα πάρουν από 131 ευρώ έως 1.673 ευρώ καθαρά.
2) Οι συνταξιούχοι ΙΚΑ από 965 ευρώ έως 2.412 ευρώ καθαρά για όλο το εννιάμηνο. Με αναδρομικά για 41 μήνες έχουν λαμβάνειν από 4.395 ευρώ έως 10.988 ευρώ καθαρά.
3) Οι συνταξιούχοι Δημοσίου από 973 ευρώ έως 2.426 ευρώ καθαρά για όλο το εννιάμηνο. Με αναδρομικά για 41 μήνες έχουν λαμβάνειν από 4.428 ευρώ έως 11.054 ευρώ καθαρά.
4) Οι συνταξιούχοι ΟΑΕΕ από 396 ευρώ έως 1.447 ευρώ καθαρά για το εννιάμηνο, ενώ για 41 μήνες έχουν λαμβάνειν αναδρομικά από 1.804 ευρώ έως 6.593 ευρώ καθαρά.
5) Οι συνταξιούχοι Ταμείων ΔΕΚΟ και τραπεζών παίρνουν από 1.015 ευρώ έως 2.455 ευρώ καθαρά με αναδρομικά εννέα μηνών. Για 41 μήνες, από 4.625 ευρώ έως 11.185 ευρώ καθαρά.
6) Οι συνταξιούχοι ΝΑΤ έχουν επιστροφές από 1.145 ευρώ έως 2.412 ευρώ καθαρά για το εννιάμηνο, ενώ από 5.125 ευρώ έως 10.988 ευρώ καθαρά με αναδρομικά 41 μηνών.
Πώς θα δοθούν τα αναδρομικά σε δόσεις:
– Από 40 έως 67 ευρώ τον μήνα με 36 δόσεις επιστροφών των αναδρομικών για όσους έχουν μειώσεις από 201 έως 335 ευρώ τον μήνα στις κύριες συντάξεις.
– Από 11 ευρώ έως 37 ευρώ τον μήνα με 36 δόσεις επιστροφών των αναδρομικών για όσους έχουν μειώσεις από 55 έως 182 ευρώ τον μήνα στις κύριες συντάξεις.
Αν όμως το εννιάμηνο των αναδρομικών αποφασιστεί να πληρωθεί σε 60 δόσεις, τότε τα καθαρά ποσά ανά μήνα για τους συνταξιούχους θα είναι:
– Από 24,12 ευρώ έως 40,2 ευρώ τον μήνα για όσους έχουν μειώσεις από 201 έως 335 ευρώ τον μήνα στις κύριες συντάξεις.
– Από 6,6 ευρώ έως 21,84 ευρώ τον μήνα για όσους έχουν μειώσεις από 55 έως 182 ευρώ τον μήνα στις κύριες συντάξεις.
Συσσωρεύονται οι οφειλές
Η φορολογική εξόντωση των νοικοκυριών αποτυπώνεται στα στοιχεία που δημοσιοποίησε η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ).
H πολιτική των υψηλών φορολογικών συντελεστών που συνοδεύονται από έκτακτες φορολογίες, όπως η εισφορά αλληλεγγύης αλλά και ο ΕΝΦΙΑ, οδηγεί τα νοικοκυριά στην κατάρρευση.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η ΑΑΔΕ, το 2018 τα ληξιπρόθεσμα χρέη μεγεθύνθηκαν κατά 10,9 δισεκατομμύρια ευρώ, εκ των οποίων τα 9,7 δισ. είναι φόροι.
Από την ανάλυση των στοιχείων προκύπτει ότι στο διάστημα Ιανουαρίου – Δεκεμβρίου τα ληξιπρόθεσμα χρέη αυξήθηκαν κατά 10,9 δισεκατομμύρια ευρώ, ενώ συνολικά τα χρέη προς το Δημόσιο έχουν φθάσει στο αστρονομικό ποσό των 104,6 δισ. ευρώ.
Ειδικότερα:
1. Τα χρέη των φορολογούμενων και των επιχειρήσεων φθάνουν σε 104,6 δισ. ευρώ, ενώ εάν προστεθούν τα πρόστιμα και οι προσαυξήσεις που αναλογούν ξεπερνούν τα 185 δισ. ευρώ.
2. Τα χρέη που δημιουργήθηκαν από τις αρχές του έτους μέχρι και τον Δεκέμβριο ανέρχονται σε 10,9 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 9,1 δισ. ευρώ είναι απλήρωτοι φόροι.
3. Μόνο τον Δεκέμβριο δεν πληρώθηκαν φόροι ύψους 1,2 δισ.
4. Οι φορολογούμενοι που χρωστούν στο ελληνικό Δημόσιο ανέρχονται σε 4,2 εκατομμυρια. Πρακτικά, ένας στους δύο φορολογούμενους έχουν ανοιχτούς λογαριασμούς με την εφορία και 1,83 εκατ. φορολογούμενοι είναι εκτεθειμένοι σε μέτρα αναγκαστικής είσπραξης.
5. Σε 1.168.438 οφειλέτες έχουν επιβληθεί αναγκαστικά μέτρα, δηλαδή κατασχέσεις μισθών και τραπεζικών λογαριασμών. Πάντως το κύμα των κατασχέσεων φαίνεται να έχει αποτελέσματα για τα ταμεία του Δημοσίου, καθώς από τις αρχές του έτους έχουν εισπραχθεί περισσότερα από 5,55 δισ. ευρώ παλαιών και νέων ληξιπρόθεσμων οφειλών, ποσό ιδιαίτερα εντυπωσιακό αν συγκριθεί με τα δεδομένα προηγουμένων ετών.
6. Από το σύνολο των οφειλών 18,1 δισ. ευρώ έχουν χαρακτηριστεί επισήμως «ανεπίδεκτα είσπραξης».