Ένα μεγάλο ποσό που φτάνει τα 500 δις. ευρώ παραμένει αναξιοποίητο στο Ταμείο Ανάκαμψης από την εποχή της πανδημίας και κινδυνεύει να χαθεί.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Politico, λιγότερο από το ένα τρίτο του αρχικού ποσού των 723 δισεκατομμυρίων ευρώ της ΕΕ που προβλέπεται για την ενίσχυση της οικονομικής ανάκαμψης μετά την πανδημία του κορωνοϊού, έχουν λάβει οι κυβερνήσεις μέχρι στιγμής, λόγω και της μεγάλης γραφειοκρατίας των Βρυξελλών.
Ειδικότερα, οι χώρες καλούν την Επιτροπή να μειώσει την γραφειοκρατία που τις εμποδίζει να απορροφήσουν μέρος της χρηματοδότησης από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility (RRF) ή που τις αποθαρρύνει εξαρχής από το να υποβάλουν αίτηση, εν μέσω φόβων ότι τεράστια ποσά χρημάτων θα χαθούν κατά τη λήξη του μέτρου το 2026. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, οι καθυστερήσεις οφείλονται στο σκάνδαλο διαφθοράς που είχε ως αποτέλεσμα τη σύλληψη από την ιταλική αστυνομία περισσότερων από 20 υπόπτων σε ολόκληρη την ΕΕ στο πλαίσιο έρευνας για απάτη άνω των 600 εκατομμυρίων ευρώ.
Σύμφωνα με πηγές του Politico, οι χώρες έπρεπε να περάσουν από αυστηρό έλεγχο για να έχουν πρόσβαση στα χρήματα, τα οποία αποτελούνται από επιχορηγήσεις και δάνεια. Από την πλευρά της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διερευνά τρόπους για να επιταχύνει τη διάθεση των κονδυλίων.
Η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ έχει ήδη μειώσει το συνολικό διαθέσιμο ποσό από 723 δισεκατομμύρια ευρώ σε 648 δισεκατομμύρια ευρώ, αφού οι κυβερνήσεις απέτυχαν να υποβάλουν αίτηση για δάνεια σχεδόν 100 δισεκατομμυρίων ευρώ πριν από την ενδιάμεση προθεσμία στο τέλος του 2023.
Η Ισπανία έχει λάβει ένα ποσοστό
Μέχρι στιγμής, η Επιτροπή έχει ξεμπλοκάρει μόλις 225 δισεκατομμύρια ευρώ. Η Ισπανία, η οποία υποτίθεται ότι είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος αποδέκτης μετά την Ιταλία, έχει λάβει μόλις 340 εκατομμύρια ευρώ σε δάνεια, ένα μικρό ποσό από τα 83 δισεκατομμύρια ευρώ που είχαν προβλεφθεί το 2021.
Οι χώρες πρέπει να υποβάλουν ένα «σχέδιο ανάκαμψης» που να καθορίζει πώς θα χρησιμοποιηθούν τα μετρητά και ποιες μεταρρυθμίσεις θα προωθήσουν σε αντάλλαγμα.
Ένας κύριος λόγος για την καθυστέρηση είναι ότι η Επιτροπή βλέπει το ταμείο ως εργαλείο για να εξαναγκάσει τις κυβερνήσεις να πραγματοποιήσουν μεταρρυθμίσεις σε μια σειρά ζητημάτων, συμπεριλαμβανομένων των συντάξεων και των δημοκρατικών προτύπων, ζητήματα που βρίσκονται στο επίκεντρο για χρόνια.
Οι χώρες πρέπει να αλλάξουν νόμους – γνωστούς ως «ορόσημα» στη φρασεολογία των Βρυξελλών – και να εκπληρώσουν συγκεκριμένους στόχους πριν απελευθερωθούν χρήματα.
Απρόθυμες οι κυβερνήσεις να προχωρήσουν σε «αντιδημοφιλείς» μεταρρυθμίσεις
Η Επιτροπή εξετάζει τρόπους για να επιταχύνει την εκταμίευση χωρίς να αλλάξει επίσημα τους κανόνες, αν και δεν το έχει πει δημόσια, αναφέρει το άρθρο με τις Βρυξέλλες ωστόσο να επιρρίπτουν την ευθύνη για την καθυστέρηση της διαδικασίας στις κυβερνήσεις.
«Η ταχύτητα εξαρτάται επίσης σε μεγάλο βαθμό από το πότε τα κράτη μέλη επιτυγχάνουν τα ορόσημα και τους στόχους που περιλαμβάνονται στα σχέδιά τους και εν συνεχεία υποβάλλουν τα σχετικά αιτήματα πληρωμής», δήλωσε η εκπρόσωπος της Κομισιόν Lea Zuber. «Οι εκταμιεύσεις προς τα κράτη μέλη αυξάνονται» αφού πέρασαν χρόνια κατά τα οποία έπρεπε να διαπραγματευτούν και να αναθεωρήσουν τα σχέδιά τους, καθυστερώντας τη διαδικασία.
Η Επιτροπή είπε ότι αναμένει να διανείμει το 54% των μετρητών μέχρι το τέλος του 2024.
Αρκετές χώρες – ειδικά εκείνες που μπορούν να δανειστούν με χαμηλό κόστος από τις χρηματοπιστωτικές αγορές – διστάζουν να προβούν σε αντιδημοφιλείς μεταρρυθμίσεις σε αντάλλαγμα για δάνεια τα οποία θα πρέπει τελικά θα επιστρέψουν στην Επιτροπή.