Την Τρίτη, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Μπαράκ Ομπάμα, σε διάγγελμά του από τον Λευκό Οίκο ανακοίνωσε ότι θα αναβάλει το σχέδιό του για ένα πιθανό χτύπημα στην Συρία αναζητώντας μια διπλωματική λύση, όπως αυτή που προτάθηκε από την Ρωσία περί διεθνούς ελέγχου, ολικής παράδοσης και καταστροφής του χημικού οπλοστασίου του Άσαντ. Παρόλα αυτά, ο Ομπάμα άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να γίνει χρήση βίας εάν αυτό το σενάριο αποτύχει. Στο πλαίσιο αυτό ο διακεκριμένος διανοούμενος και καθηγητής του ΜΙΤ, Νόαμ Τσόμσκι, μίλησε στο DemocracyNow σχολιάζοντας το διάγγελμα. «Η ρωσική πρόταση ήταν θεόσταλτη για τον Ομπάμα», είπε ο Τσόμσκι, που εκτίμησε ότι διαφορετικά ο Αμερικανός Πρόεδρος θα είχε βρεθεί αντιμέτωπος με μια σοβαρή πολιτική ήττα. Σχολίασε, δε, ότι η επιμονή του Ομπάμα στην απειλή χρήσης βίας αντίκειται στην διεθνή νομοθεσία.
Democracy Now (DN): κ. Τσόμσκι τι σχολιάζετε για το διάγγελμα του Αμερικανού Προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα, την Τρίτη αναφορικά με την Συρία;
Noam Chomsky (NC): Το ρωσικό σχέδιο είναι θεόσταλτο για τον Ομπάμα. Τον βγάζει από την δύσκολη θέση μιας σοβαρής πολιτικής ήττας. Δεν ήταν ικανός να συγκεντρώσει την διεθνή υποστήριξη για αυτό που σχεδίαζε να κάνει. Ούτε η Βρετανία δεν θα το υποστήριζε. Όλα έδειχναν, μάλιστα, ότι ούτε το Κογκρέσο θα συμφωνούσε, κάτι που θα τον άφηνε παγκοσμίως μόνο του. Η πρόταση της Ρωσίας του δίνει μια διέξοδο.
Μπορεί να διατηρήσει την απειλή της χρήσης βίας – κάτι που παρεμπιπτόντως είναι εγκληματική πράξη σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η βασική αρχή της Χάρτας των Ηνωμένων Εθνών καταδικάζει την απειλή ή την χρήση βίας. Προσέξτε: και την απειλή και την χρήση. Λοιπόν, όλα αυτά είναι εγκληματικά αλλά θα συνεχίσει να τα κάνει. Οι ΗΠΑ είναι κράτος άναρχο. Δεν δίνει σημασία στους διεθνείς κανονισμούς.
Έχει πολύ ενδιαφέρον όμως να δούμε αυτά που δεν είπε ο Ομπάμα. Αυτή είναι η τέλεια ευκαιρία για την απαγόρευση των χημικών όπλων και να εφαρμοστεί η συνθήκη για τα χημικά όπλα στην Μέση Ανατολή. Η συνθήκη σε αντίθεση με όσα λέει ο Ομπάμα, δεν αναφέρεται απλά στην χρήση των χημικών όπλων. Αναφέρεται και στην παραγωγή και στην αποθήκευσή τους. Και οι δυο αυτές πρακτικές απαγορεύονται από τον διεθνή κανονισμό για τον οποίο μιλά ο Αμερικανός Πρόεδρος.
Υπάρχει, λοιπόν, μια χώρα, που έχει παρανόμως αποσπάσει εκτάσεις της Συρίας, που έχει χημικά όπλα παρά την συνθήκη που προανέφερα, που αρνείται να το παραδεχθεί και που λέγεται Ισραήλ. Ιδού η κατάλληλη ευκαιρία για την εξολόθρευση των χημικών όπλων στην περιοχή και για την πλήρη εφαρμογή της συνθήκης. Βέβαια, είναι απαραίτητο να υπάρξει παγκοσμίως χημικός αφοπλισμός.
Επίσης, τα όσα είπε ήταν λίγο-πολύ αναμενόμενα. Σε κάθε περίπτωση, σοκαριστικά για κάποιον που δεν είναι εξοικειωμένος με την αμερικανική πολιτική, αλλά αναμενόμενα.
Ο Ομπάμα περιέγραψε τις ΗΠΑ ως την «επί επτά δεκαετίες υπέρμαχο της διεθνούς ασφάλειας». Επτά δεκαετίες; Αυτές περιλαμβάνουν την προ σαραντακονταετίας συμμετοχή των ΗΠΑ στο πραξικόπημα στην Χιλή και στην επιβολή ενός βάρβαρου δικτάτορα – κάτι που ονομάστηκε στην Λατινική Αμερική ως «η πρώτη 11ηΣεπτεμβρίου». Περιλαμβάνουν την ανατροπή του κοινοβουλευτικού καθεστώτος στο Ιράν και την επιβολή δικτατορίας. Το ίδιο στην Γουατεμάλα ένα χρόνο πριν το Ιράν. Περιλαμβάνουν την επίθεση στην Ινδοκίνα – το χειρότερο έγκλημα της μεταπολεμικής περιόδου – τις επιθέσεις στην Κεντρική Αμερική και την εν μέσω σκοτωμών επιβολή δικτατορίας στο Κονγκό. Να θυμηθούμε και την εισβολή στο Ιράκ;
Αυτό είναι η σταθερότητα που προσέφεραν οι ΗΠΑ; Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο το γεγονός ότι ένας απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Χάρβαρντ προφέρει αυτές τις λέξεις, όπως αξιοθαύμαστη είναι και η ασχολίαστη αποδοχή τους.
Αυτό λοιπόν που είπε στην ουσία ήταν ότι «θα πω διαστρεβλώσω την ιστορία. Θα κρύψω την πραγματική αλήθεια για τις ΗΠΑ αναφορικά με τα τελευταία 70 χρόνια. Θα διατηρήσω την απειλή της βίας, που φυσικά είναι παράνομη. Θα διασφαλίσω ότι η συνθήκη για τον χημικό αφοπλισμό στην περιοχή δεν θα εφαρμοστεί γιατί αυτό εκ των πραγμάτων θα επηρεάσει και τον σύμμαχό μας, το Ισραήλ». Αυτές κατά την γνώμη μου ήταν οι θεματικές της ομιλίας του.
DN: Τι σχολιάζετε για το κάλεσμα του Ομπάμα στους «απρόθυμους» να επανεξετάσουν την πίστη τους στην αξία της ελευθερίας;
NC: Και εδώ έχουν ενδιαφέρον τα όσα δεν είπε ο Ομπάμα. Πολύ σωστά πρότεινε ο Πρόεδρος να δούμε τα βίντεο μετά την επίθεση με τα χημικά στην Συρία. Θα μπορούσαμε όμως να δούμε και φωτογραφίες από παραμορφωμένα άτομα σε κωματώδη κατάσταση δεκαετίες μετά τον χημικό πόλεμο που έκανε ο Κένεντυ στο Νότιο Βιετνάμ, το 1961, χρησιμοποιώντας την δηλητηριώδη διοξίνη Agent Orange. Η διοξίνη αυτή είναι μια από τις πιο γνωστές καρκινογόνες ουσίες. Η επίθεση στόχευε στα σπαρτά και τις καλλιέργειες σε μια προσπάθεια κατάληψης εδάφους. Ήταν μια απαίσια πράξη κατά την οποία έχασαν την ζωή τους εκατομμύρια άνθρωποι. Τις συνέπειες των χημικών τις παρατηρούμε και στους βετεράνους Αμερικανούς στρατιώτες ακόμη και σήμερα.
Επίσης, θα μπορούσαμε να δούμε τις φωτογραφίες από άλλους παραμορφωμένους ανθρώπους από την Φαλούγια, που δέχτηκε την επίθεση των πεζοναυτών τον Νοέμβριο του 2004. Σε εκείνη την επίθεση σκοτώθηκαν χιλιάδες άνθρωποι, καταστράφηκε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης, και έγινε χρήση άγνωστων όπλων που άφησαν ποσοστά ραδιενέργειας τα οποία κατά επιδημιολόγους αγγίζουν εκείνα της Χιροσίμα.
Αυτές είναι οι εικόνες που άφησε η «επί επτά δεκαετίες προστασία της διεθνούς ασφάλειας από τις ΗΠΑ» – και αυτό είναι κάτι που δεν ειπώθηκε.
Η ιδέα και μόνο ότι οι ΗΠΑ εισήγαγαν και επέβαλαν τις αρχές του διεθνούς δικαίου προκαλεί τουλάχιστον γέλιο. Οι ΗΠΑ έχουν φτάσει στο σημείο να ασκούν βέτο σε αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας που απαιτούσαν από όλες τις χώρες να παρατηρούν την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου – το βέτο ασκήθηκε επί Ρήγκαν.
Τότε δεν είχε φωτογραφηθεί κάποιο κράτος αλλά ήταν προφανές ότι η πρόθεση ήταν να ζητηθεί από τις ΗΠΑ να σεβαστούν το διεθνές δίκαιο όταν εκείνες είχαν απορρίψει μια καταδίκη του Διεθνούς Δικαστηρίου για κάτι που είχε χαρακτηριστεί ως παράνομη χρήση βίας – κοινώς διεθνής τρομοκρατία – εις βάρος της Νικαράγουα.
Στην πράξη οι ΗΠΑ είναι ένα κράτος που δεν σέβεται τους θεσμούς. Είναι το πρώτο στην λίστα των άναρχων κρατών, που συστηματικά και ακραία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο αρνούμενο να δεχθεί τις διεθνείς συνθήκες. Είναι μετρημένες στα δάχτυλα αυτές που έχει αποδεχθεί και μάλιστα αυτές είναι κομμένες και ραμμένες έτσι ώστε να μην μπορούν να εφαρμοστούν στις ΗΠΑ.
Οι ΗΠΑ έχουν αυτοανακηρυχθεί ως ικανές να πραγματοποιήσουν γενοκτονίες. Για παράδειγμα, στην υπόθεση Γιουγκοσλαβία εναντίον ΗΠΑ, μία από τις κατηγορίες ήταν αυτή της γενοκτονίες. Οι ΗΠΑ ισχυρίστηκαν ότι βάσει νόμου έχουν ασυλία απέναντι στις γενοκτονίες – από μόνοι τους το πήραν, δηλαδή – και το Διεθνές Δικαστήριο το αποδέχθηκε! Όταν είχαν προσχωρήσει στο Παγκόσμιο Δικαστήριο οι ΗΠΑ, το έκαναν εξασφαλίζοντας ορισμένα πράγματα: ότι οι διεθνείς συμφωνίες και οι νόμοι δεν θα αφορούν τις ΗΠΑ. Συνεπώς τα όσα ορίζει η Χάρτα του ΟΗΕ περί απειλής και χρήσης βίας δεν τους επηρεάζουν.
Είναι λοιπόν πραγματικά εκπληκτικό να ακούει κανείς τέτοια λόγια από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ που τυγχάνει συνταγματολόγος, απόφοιτος του Χάρβαρντ, όταν η πραγματικότητα είναι εκ διαμέτρου αντίθετη. Και, πιστέψτε με, υπάρχουν εκατομμύρια εκατομμυρίων που θα μπορούσαν να καταθέσουν υπέρ αυτού. Για να το πούμε συμπερασματικά, η εικόνα που περιέγραψε ο Ομπάμα δεν τιμά καν την έννοια «παραμύθι».
DN: Καθηγητά, γιατί πιστεύετε ότι οι ΗΠΑ άρχισαν έτσι απότομα να πιέζουν για επεμβάσεις; Πώς θα έπρεπε να αντιδράσει η διεθνής κοινότητα, αλλά και οι ΗΠΑ, στην κατηγορία για χρήση χημικών όπλων στην Συρία;
NC: Η πιο σωστή αντίδραση θα ήταν η πίεση για εφαρμογή της συνθήκης περί χημικού αφοπλισμού στην Μέση Ανατολή – αν και κατά την γνώμη μου θα έπρεπε να εφαρμοστεί σε όλο τον κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε χώρα, συμφωνεί δε συμφωνεί, θα πρέπει να καταστρέψει το χημικό της οπλοστάσιο – και όπως προείπα τώρα είναι η κατάλληλη ευκαιρία για να γίνει αυτό. Κάτι τέτοιο, βέβαια, θα σημαίνει ακόμη ότι το Ισραήλ, ο σύμμαχος των ΗΠΑ, θα πρέπει να παραδώσει τα χημικά του όπλα και να δεχθεί διεθνή έλεγχο. Το ζήτημα θα πρέπει στην συνέχεια να περάσει και στα πυρηνικά όπλα. Να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις της Γενεύης, τις οποίες υποστηρίζει η Ρωσία αλλά όχι και οι ΗΠΑ – τουλάχιστον με όλη τους την θέληση. Αυτό είναι ένα ακόμη σημείο που διαστρέβλωσε στο διάγγελμά του ο Ομπάμα. Ίσως να αποτελεί, μάλιστα, την μοναδική μικρή ελπίδα ότι η Συρία θα ξεφύγει από αυτό που φαίνεται να είναι μια επιβεβλημένη «αυτοκτονία».
DN: Γιατί όμως πιέζουν άμεσα για επεμβάσεις;
NC: Γιατί πάντα έτσι κάνουν. Οι ΗΠΑ είναι ένα βίαιο μιλιταριστικό κράτος. Έχει εμπλακεί παντού: στο Βιετνάμ, κατέστρεψε την Ινδοκίνα, εισέβαλε στο Ιράκ, προκάλεσε μια σύγκρουση μεταξύ σουνιτών και σιιτών, η οποία έχει διαλύσει την περιοχή. Δεν χρειάζεται να αναφέρω όλο το ιστορικό για να δείξω την ταχύτητα που οι ΗΠΑ δραστηριοποιούνται στρατιωτικά με καταστροφική διάθεση. Κάποιες φορές παίρνουν μαζί τους και συμμάχους. Δεν θα αναφερθώ ούτε σε αυτό γιατί έχει γίνει πλέον σύνηθες φαινόμενο.
Έχουμε λοιπόν τις ΗΠΑ που έχουν χορηγήσει στον εαυτό τους άσυλο απέναντι στους διεθνείς νόμους που απαγορεύουν την απειλή και την χρήση βίας. Όταν λοιπόν ο Πρόεδρος Ομπάμα, επαναλαμβάνει ότι όλα τα σενάρια είναι ανοιχτά αποβλέποντας στο Ιράν, πρόκειται για κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Μήπως, όμως, είδατε κάποιο άλλο κράτος αυτές τις επτά δεκαετίες να δρα έστω και στο ελάχιστο με τον ίδιο τρόπο;
DN: Οι υποστηρικτές του σχεδίου των ΗΠΑ, δηλώνουν ότι η απειλή της χρήσης βίας ήταν που οδήγησε τον Άσαντ να δεχθεί να παραδώσει το χημικό του οπλοστάσιο. Ποια θα ήταν τα συμφέροντα των ΗΠΑ από ένα χτύπημα της Συρίας;
NC: Οι υποστηρικτές του χτυπήματος δεν έχουν άδικο. Η απειλή βίας φέρνει όντως αποτελέσματα. Έτσι η Ρωσία ασκούσε έλεγχο στην Ανατολική Ευρώπη για 50 χρόνια. Ο Χίτλερ πήρε την Τσεχοσλοβακία με την απειλή βίας. Επειδή ακριβώς είναι αποτελεσματική κάποιες φορές, είναι που έχει απαγορευθεί διεθνώς.
Η αιτιολόγηση μιας βίαιης πράξης εξασθένισε. Για αυτό τον λόγο απορρίφθηκε από το βρετανικό κοινοβούλιο και θα είχε απορριφθεί και από το Κογκρέσο. Για τον ίδιο λόγο, η αμερικανική κυβέρνηση είπε ότι η αξιοπιστία της είναι σε κίνδυνο. Ισχύει αυτό. Είναι σε κίνδυνο. Ο Ομπάμα εξήγγειλε κάτι και πρέπει να το εφαρμόσει. Πρόκειται για οικείο δόγμα – είναι ένα από τα πιο εφαρμοσμένα δόγματα παγκοσμίως. Η αξιοπιστία ενός ισχυρού βίαιου κράτους πρέπει να διατηρηθεί. Συνήθως ονομάζεται «το δόγμα της Μαφίας» – με αυτόν τον τρόπο ο αρχιμαφιόζος διοικεί όσα του «ανήκουν». Είναι εξάλλου η βασική αρχή της παγκόσμιας τάξης: η αξιοπιστία πρέπει να διατηρηθεί.
Αλλά υπάρχουν και διαφοροποιήσεις. Κάποιες φορές ακούμε για την θεωρία του ντόμινο. «Εάν δεν επιβάλουμε αυτά που θέλουμε τώρα, όλα θα πέσουν σαν ντόμινο. Οι άλλοι θα αρχίσουν να γίνονται ανυπάκουοι». Στην περίπτωση της Χιλής, ο Κίσινγκερ είχε εξηγήσει ότι η χώρα υπό τον Αλλιέντε είναι ένας ιός και ενέχει τον κίνδυνο να εξαπλωθεί και αλλού μέχρι την νότια Ευρώπη – και δεν εννοούσε ότι τα χιλιανά στρατεύματα θα επενέβαιναν στην Ρώμη. Τον ανησυχούσε ότι η φιλειρηνική κοινοβουλευτική δημοκρατία μπορεί να εξαπλωθεί με αποτέλεσμα το αμερικανικό σύστημα κυριαρχίας να καταρρεύσει.
Ακόμη και στην περίπτωση της Κούβας το ίδιο είχε γίνει. H εισβολή κατά τον «Κόλπο των Χοίρων» πραγματοποιήθηκε ύστερα από μια εκστρατεία να παρουσιαστεί η χώρα ως το κουτί της Πανδώρας. Σύμφωνα με εσωτερικά αρχεία της τότε κυβέρνησης ο Κάστρο ήταν ένοχος για «επιτυχημένη αντίσταση». Αποτελούσε κίνδυνο για τους ελεγκτικούς μηχανισμούς των ΗΠΑ το μοντέλο του. Για τον λόγο αυτό η Κούβα έπρεπε να υποστεί τρομοκρατία, οικονομικό πόλεμο και περιθωριοποίηση. Οι ΗΠΑ είναι ένα κράτος που δεν σέβεται, όπως είπα. Κάνει ότι θέλει.