Σχέδιο για «κούρεμα» στη φορολογία των ενοικίων μελετά η κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να δώσει κίνητρα στους ιδιοκτήτες για να ρίξουν περισσότερα ακίνητα στη μακροχρόνια μίσθωση και ταυτόχρονα να περιοριστεί η φοροδιαφυγή από αδήλωτα εισοδήματα.
Όμως, η πραγματικότητα της στεγαστικής κρίσης είναι εδώ και καιρό σκληρή, και όσοι παρακολουθούν το θέμα βλέπουν καθαρά ότι όλα αυτά γίνονται χωρίς συγκεκριμένο σχέδιο – και μάλλον «μπαλώματα» θυμίζουν παρά στρατηγική.
Το πρόβλημα είναι γνωστό: τα ενοίκια έχουν πάρει την ανηφόρα, η προσφορά κατοικιών στη μακροχρόνια μίσθωση παραμένει χαμηλή, και οι ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας διαμαρτύρονται για υψηλή φορολόγηση. Έτσι, το οικονομικό επιτελείο εξετάζει μια νέα παρέμβαση, με κύριο μέτρο τη μείωση του φορολογικού συντελεστή για εισοδήματα από ενοίκια, ιδιαίτερα για τα μικρότερα ποσά.
Το βασικό σενάριο που συζητείται προβλέπει μείωση του ελάχιστου φορολογικού συντελεστή από 15% σε 5% για ετήσια εισοδήματα έως 5.000 ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι ιδιοκτήτες που μέχρι σήμερα πλήρωναν 750 ευρώ φόρο, θα πληρώνουν 250 ευρώ – μια ελάφρυνση 500 ευρώ τον χρόνο. Εξετάζεται, επίσης, η εισαγωγή ενός ενδιάμεσου συντελεστή για εισοδήματα πάνω από αυτό το όριο, καθώς και μια πρόταση της ΠΟΜΙΔΑ για ενιαία φορολογική κλίμακα όπως ισχύει για μισθωτούς και συνταξιούχους – κάτι που, όμως, απορρίπτει το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας.
Το παράδειγμα των μερισμάτων – όπου η μείωση της φορολόγησης έφερε περισσότερα έσοδα στο κράτος – χρησιμοποιείται ως «πιλότος». Όμως δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι κάτι αντίστοιχο θα πετύχει στην αγορά ακινήτων, η οποία λειτουργεί εντελώς διαφορετικά. Οι μέχρι τώρα προσπάθειες της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει την εκτόξευση των ενοικίων και τη στεγαστική ασφυξία έχουν πέσει στο κενό. Το μόνο βέβαιο είναι ότι δεν υπάρχει συνολικό πλάνο και η νέα πρωτοβουλία έρχεται ως ακόμη ένα αποσπασματικό μέτρο, χωρίς να εντάσσεται σε στρατηγική για τη στέγαση.
Ο ίδιος ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Κυριάκος Πιερρακάκης, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο ελαφρύνσεων. Τόνισε, επίσης, πως το μόνιμο επίδομα ενοικίου (που σχεδιάζεται) θα οδηγήσει σε περισσότερες δηλώσεις εισοδημάτων, καθώς σήμερα το μέσο δηλωμένο ενοίκιο στην Εφορία είναι μόλις 255 ευρώ – ποσό που δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα των τιμών, αλλά σε μια «τεχνητή εικόνα» που διαμορφώνεται από τη φοροδιαφυγή.
Η φορολόγηση των εισοδημάτων από ενοίκια σήμερα γίνεται ως εξής: 15% για τα πρώτα 12.000 ευρώ, 35% για το τμήμα από 12.001 έως 35.000 ευρώ και 45% για το εισόδημα πάνω από τις 35.000 ευρώ. Υπάρχει βέβαια και η έκπτωση 5% ανά ακίνητο για συντήρηση, αλλά δεν αλλάζει δραστικά το τελικό φορολογικό βάρος.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ για το 2024, σε 1.758.055 φορολογικές δηλώσεις καταγράφηκαν συνολικά εισοδήματα από ενοίκια ύψους 8,53 δισ. ευρώ. Από αυτούς, οι 1.248.445 δήλωσαν έως 5.000 ευρώ, ενώ πάνω από 50.000 ευρώ δήλωσαν μόλις 8.401 φορολογούμενοι – δηλαδή λιγότεροι από 1 στους 200.
Από διεθνή σύγκριση που έκανε το Global Property Guide, η Ελλάδα έχει την 8η υψηλότερη φορολόγηση ενοικίων στην Ευρώπη και την 6η στην Ευρωζώνη. Βρισκόμαστε πιο ψηλά από Ιταλία, Ισπανία και Ολλανδία, και εφαρμόζουμε παρόμοια ή αυστηρότερη φορολόγηση από χώρες όπως η Νορβηγία. Πρωταθλήτρια στην Ευρώπη πάντως παραμένει η Γαλλία, όπου οι φόροι στα ακίνητα φτάνουν σχεδόν το 5% του ΑΕΠ.
Το ερώτημα που αιωρείται είναι αν η μείωση των φόρων θα οδηγήσει πράγματι σε περισσότερα διαθέσιμα σπίτια και χαμηλότερα ενοίκια, ή απλώς θα διευκολύνει λίγο κάποιους ιδιοκτήτες χωρίς να λυθεί το ουσιαστικό πρόβλημα. Γιατί η κρίση στη στέγη δεν είναι απλό ζήτημα ποσοστών και συντελεστών – είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης, επενδύσεων, κοινωνικής μέριμνας και σχεδιασμού. Και μέχρι στιγμής, αυτά λείπουν.
