Στις 2 Ιουνίου 1941, 23 άμαχοι άνδρες εκτελούνται από Γερμανούς αλεξιπτωτιστές στο Κοντομαρί – Ο φωτογραφικός φακός καταγράφει το έγκλημα που θα αποκαλυφθεί δεκαετίες αργότερα

Το πρωί της 20ής Μαΐου 1941, ξεκίνησε η αεραπόβαση των γερμανικών στρατευμάτων στην Κρήτη. Το ΙΙΙ Τάγμα Εφόδου των Γερμανών αλεξιπτωτιστών έπεσε ανατολικά του αεροδρομίου του Μάλεμε, εκτεινόμενο μέχρι τον Πλατανιά. Εκεί, ήρθαν αντιμέτωποι με ισχυρή αντίσταση από τις δυνάμεις των Νεοζηλανδών, αλλά και από άμαχους Κρητικούς «παντός φύλου και ηλικίας», οι οποίοι, όπως αναφέρεται σε γερμανικές μαρτυρίες, επιτέθηκαν «δια πρωτογόνων μέσων» στους εισβολείς.

Το τίμημα για τους Γερμανούς ήταν βαρύ: μέχρι το τέλος της πρώτης ημέρας, από τους 600 άνδρες του τάγματος, οι περίπου 400 είχαν χάσει τη ζωή τους – ανάμεσά τους και ο διοικητής, ο υποδιοικητής και τρεις από τους τέσσερις διοικητές λόχων.

Ο μόνος αξιωματικός που επέζησε αλώβητος ήταν ο υποσμηναγός Horst Trebes. Οι εικόνες της σφοδρής αντίστασης και των βαριών απωλειών φαίνεται πως σημάδεψαν τη στάση του, οδηγώντας λίγες εβδομάδες αργότερα σε ένα από τα πλέον αποτρόπαια εγκλήματα πολέμου στην κατεχόμενη Κρήτη.

Το πρωί της 2ας Ιουνίου 1941, τμήμα του ΙΙΙ Τάγματος, υπό την ηγεσία του Trebes, εισήλθε στο χωριό Κοντομαρί, δυτικά των Χανίων. Με συνοπτικές διαδικασίες, οι άνδρες του συγκέντρωσαν όλους τους άρρενες κατοίκους που βρήκαν επιτόπου και εκτέλεσαν 23 από αυτούς στο παρακείμενο ελαιόφυτο.

Το έγκλημα καταγράφηκε φωτογραφικά από τον Γερμανό πολεμικό φωτορεπόρτερ Franz-Peter Weixler, που συνόδευε τους αλεξιπτωτιστές. Οι φωτογραφίες παρέμειναν άγνωστες για δεκαετίες, μέχρι που ανακαλύφθηκαν στα γερμανικά αρχεία από τον Έλληνα δημοσιογράφο Βάσο Μαθιόπουλο.

Η σφαγή του Κοντομαρί θεωρείται η πρώτη μαζική εκτέλεση αμάχων στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και αποτέλεσε πρόλογο για σειρά εγκλημάτων πολέμου στην Κρήτη, όπως το Ολοκαύτωμα της Καντάνου.

Ο ανθυπολοχαγός Horst Trebes, υπεύθυνος για το εκτελεστικό απόσπασμα και εμπλεκόμενος και στην Κάντανο, παρασημοφορήθηκε λίγες εβδομάδες μετά με τον Σταυρό των Ιπποτών για «γενναιότητα». Ο Trebes σκοτώθηκε στη Νορμανδία της Γαλλίας στις 29 Ιουλίου 1944, σε ηλικία μόλις 27 ετών.

Το φωτογραφικό υλικό του εγκλήματος στο Κοντομαρί παραμένει μία από τις σπάνιες τεκμηριώσεις εγκλήματος πολέμου την ώρα που διαπράττεται, και έχει συμβάλει καθοριστικά στη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και στη διεθνή καταδίκη της ναζιστικής θηριωδίας.

Δείτε παρακάτω φωτογραφίες του Horst Trebes από το αρχείο του συνεργάτη της εφημερίδας και ιστορικού Μιχάλη Γ. Κατσανεβάκη: