Το αμερικανικό LNG δεν αποτελεί την εναλλακτική λύση, εκτιμά ο πρώην υπουργός. Τι λέει για EatMed και γιατί η Ελλάδα έχει από τις ακριβότερες τιμές ρεύματος στην Ευρώπη.
«Θα έχουμε απότομη αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου, πιθανόν διπλασιασμό της τιμής πριν αυτή σταθεροποιηθεί κάπου ανάμεσα, υποθέτω στη μέση. Εφόσον φυσικά συνεχιστεί η ροή ρωσικού αερίου».
Αυτό προβλέπει ως μια από τις πρώτες επιπτώσεις της «ουκρανικής κρίσης» για τη χώρα μας ο Γιώργος Σταθάκης, με συνέντευξή του στο iEidiseis. «Αν κάθε αύξηση κατά 10% της τιμής του φυσικού αερίου στερεί κάτι λιγότερο από μισή μονάδα στο ρυθμό ανάπτυξης μιας χώρας που εξαρτάται από αυτό, τότε φοβάμαι ότι θα έχουμε μια σημαντική επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας και της ελληνικής», τονίζει .
Ο πρώην υπουργός δηλώνει με κατηγορηματικό τρόπο πως το αμερικανικό LNG δεν αποτελεί εναλλακτική λύση στο φυσικό αέριο, καθώς είναι ακριβότερη λύση και οι εξαγωγικές επιδόσεις των ΗΠΑ, αν και βελτιώνονται ραγδαία, είναι συμπληρωματικές.
«Το πρόβλημα είναι μπροστά μας», προειδοποιεί ο Γιώργος Σταθάκης, ενώ μιλά και για τον EatMed, ενώ εξηγεί γιατί η Ελλάδα έχει μια από τις πλέον ακριβές, αν όχι την ακριβότερη, τιμή στο ηλεκτρικό ρεύμα.
Τι επιπτώσεις θα έχει στην ενεργειακή κρίση η λεγόμενη «ουκρανική κρίση» κ. Σταθάκη;
Η ενεργειακή κρίση προέκυψε από την γρήγορη ανάκαμψη των οικονομιών των ΗΠΑ, της Κίνας και της Ευρώπης στα προ κρίσης COVID το 2021. Οι παραγωγοί όμως είναι πολύ λίγοι, -οι ΗΠΑ και η Ρωσία παράγουν γύρω στο 50% της παγκόσμιας παραγωγής, και 5-6 χώρες ακολουθούν με ποσοστά γύρω στο 5%. Ηθελημένα ή άθελα τους οι παραγωγοί δεν αύξησαν την προσφορά, οπότε η κατάσταση ξέφυγε γρήγορα, με βασικό θύμα την Ευρώπη. Η Ευρώπη είναι ο μεγαλύτερος εισαγωγέας φυσικού αερίου.
Η ουκρανική κρίση θα έχει τρεις άμεσες συνέπειες. Πρώτον θα έχουμε απότομη αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου, πιθανόν διπλασιασμό της τιμής πριν αυτή σταθεροποιηθεί κάπου ανάμεσα, υποθέτω στη μέση. Εφόσον φυσικά συνεχιστεί η ροή ρωσικού αερίου.
Αν ο πόλεμος πάρει απρόβλεπτες διαστάσεις και περιλάβει εμπορικό εμπάργκο από τις ΗΠΑ ή και την Ευρώπη, -κάτι που όπως είδατε απέφυγαν μέχρι στιγμής, επιλέγοντας μόνο μέτρα που θιγούν τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές-, τότε η κατάσταση θα είναι εντελώς απρόβλεπτη.
Το δεύτερο είναι οι επιπτώσεις στην ανάπτυξη. Αν κάθε αύξηση κατά 10% της τιμής του φυσικού αερίου στερεί κάτι λιγότερο από μισή μονάδα στο ρυθμό ανάπτυξης μιας χώρας που εξαρτάται από αυτό, τότε φοβάμαι ότι θα έχουμε μια σημαντική επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας και της ελληνικής.
Η τρίτη επίπτωση είναι ο πληθωρισμός σε συνδυασμό με τα δημόσια οικονομικά. Η αύξηση του πληθωρισμού οφείλει να είναι ελεγχόμενη, συνεπώς οι κυβερνήσεις λαμβάνουν μέτρα συγκράτησης του κόστους ενέργειας. Ταυτόχρονα, για λόγους προστασίας των καταναλωτών και στήριξης των επιχειρήσεων λαμβάνουν δημοσιονομικά μέτρα στήριξης. Αυτό θα συνεχίσει να πιέζει τα δημόσια οικονομικά.
Και με το φυσικό αέριο που Ευρώπη και Ελλάδα εισάγουν από τη Ρωσία;
Η Ευρώπη και η Ελλάδα έχουν μεγάλη εξάρτηση από το ρωσικό αέριο, της τάξης του 40%. Συνεπώς βρίσκονται εν πολλοίς σε αδιέξοδο. Χωρίς αποθέματα και με μεγάλη εξάρτηση στην ηλεκτροπαραγωγή της Ελλάδας (περίπου στο 50% από φυσικό αέριο), μία περίοδος μεσοπρόθεσμα με υψηλές τιμές φυσικού αερίου θα επιδεινώσει τον πληθωρισμό, τα δημόσια οικονομικά και το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας.
Εγείρει όμως και το θέμα της ενεργειακής επάρκειας που με υπερβολικά καθησυχαστικό τρόπο η κυβέρνηση το προσπέρασε χθες. Είναι γεγονός ότι το ρωσικό αέριο έρχεται κυρίως μέσω Τουρκίας και όχι μέσω Ουκρανίας. Εντούτοις μιλώντας για την προοπτική αντικατάστασης του μέσω αύξησης των ποσοτήτων από το αζέρικο αέριο του TAP, της ενίσχυσης του LNG στη Ρεβυθούσα, και για την στροφή στο πετρέλαιο των μονάδων διπλού καυσίμου, η κυβέρνηση μάλλον προσπέρασε το πρόβλημα. Ο TAP εξυπηρετεί την Ιταλία, και με πολύ μικρές ποσότητες την Ελλάδα. Η Ρεβυθούσα έχει κάποια περιθώρια αύξησης των αποθεμάτων αρκεί να βρεθεί LNG και οι μονάδες διπλού καυσίμου είναι λίγες. Συνεπώς το πρόβλημα είναι μπροστά μας.
"google ad"
Για πολλούς το αμερικάνικο LNG αποτελεί την εναλλακτική λύση. Είναι έτσι;
Κατηγορηματικά όχι. Το αμερικανικό LNG είναι ακριβότερη λύση και οι εξαγωγικές επιδόσεις των ΗΠΑ, αν και βελτιώνονται ραγδαία, είναι συμπληρωματικές. Στην Ασία συμπληρώνει αυτό των βασικών παραγωγών της Αυστραλίας και της Μαλαισίας που τροφοδοτούν την Κίνα. Το ίδιο και στην Ευρώπη, όπου έχει το 10% και συμπληρώνει το ρωσικό και νορβηγικό αέριο. Αυτό το μερίδιο δεν πρόκειται να αλλάξει και πολύ σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών μέτρα βεβαιότητας μέχρι το 2025/26.
Αλήθεια, με τον ESTMED τι γίνεται; Και υπάρχουν διάδοχες λύσεις;
Ο EatMed ήταν πρωτίστως ευρωπαϊκό project 4 χωρών Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα-Ιταλία με την υποστήριξη της Κομισιόν. Η Ιταλία ήταν κρίσιμος κρίκος. Η Ιταλία και η Γερμανία είναι οι μεγάλοι καταναλωτές φυσικού αερίου, ξεπερνούν τα δυο τρίτα της κατανάλωσης στην Ευρώπη των 27. Συνεπώς η διακριτική αποχώρηση της Ιταλίας από τον East Med το 2018, με την κυβέρνηση του Σαλβίνι ήταν ένα πλήγμα. Υπήρξε μεγαλύτερη ώθηση το 2019 όταν έγινε η συμφωνία Ισραήλ-Κύπρος-Ελλάδα με την υποστήριξη των ΗΠΑ. Μετά την πρόσφατη υπαναχώρηση των ΗΠΑ, μένει με τις τρεις χώρες, προφανώς κάπως μετέωρο. Τώρα παραμένει ουσιαστικά ένα ιδιωτικό πρότζεκτ της σύμπραξης της ελληνικής ΔΕΠΑ και της Ιταλικής Edison, στο τελικό στάδιο των μελετών, με ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.
Θεωρώ ότι πολλά δεδομένα φυσικά μπορεί να αλλάξουν στο μέλλον, καθώς σε όλη την Ευρώπη αυτή τη στιγμή παλιά και νέα πρότζεκτς επανεξετάζονται υπό το βάρος της κρίσης και των δραματικών εξελίξεων.
Γιατί στη χώρα μας η χονδρική τιμή του ρεύματος είναι από τις ακριβότερες, αν όχι η ακριβότερη στην Ευρώπη;
Για τρεις λόγους. Έχουμε ουσιαστικά μόνο ημερήσια αγορά ενέργειας στην Ελλάδα. Οι προθεσμιακές αγορές σε πολλές ευρωπαϊκούς χώρες έχουν στρατηγικό ρόλο. Δεύτερον στις περισσότερες χώρες οι Ρυθμιστικές Αρχές παρεμβαίνουν στην χονδρική (και στη λιανική) αγορά για να διασφαλίζουν ότι οι τιμές δεν ξεπερνούν το κόστος και ένα μικρό ποσοστό κέρδους. Πρακτικά η χονδρική αγορά ελέγχεται διοικητικά σε πολλές χώρες. Αυτό δεν έγινε εδώ. Και τρίτον οι κρατικές εταιρείες ενέργειας με κυβερνητική προτροπή κρατούν χαμηλές τις τιμές προσφοράς της ενέργειας που προσφέρουν στην χονδρική κρατώντας χαμηλά τις τιμές.
Καθώς η χονδρική αγορά στην Ελλάδα ελέγχεται πρακτικά από τέσσερεις εταιρείες χωρίς τα μέτρα που προανέφερα οι τιμές αποκτούν τη δίκη τους δυναμική μαζί και η κερδοφορία αυτών των εταιρειών.