Του αρχιμανδρίτου ΙΓΝΑΤΙΟΥ Θ. ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ, Θεολόγου – τ. Λυκειάρχου – Ακαδημαϊκού
Δεν είμαστε μόνοι στην ζωή. Δεν είμαστε ούτε οι πρώτοι στον κόσμον. Ήταν άλλοι πριν από εμάς και θα έλθουν κι άλλοι μετά από εμάς. Επομένως, υπάρχομε συνυπάρχοντες και αυτή η συνύπαρξη μας αφ’ ενός μας εξισώνει, και αφ’ ετέρου μας δημιουργεί ευθύνες ως προς τους συν-ανθρώπους μας και ως προς την φύση.
Για κάθε τι, το οποίον συνδέει το άτομο με την ζωή, η ευθύνη του ατόμου είναι μεγάλη. Η συνείδησις ακριβώς αυτής της ευθύνης αποτελεί την πυξίδα της καλής λειτουργίας της ζωής. Τουναντίον, η αδιαφορία για ευθύνη, και η παντελής μάλιστα απουσία της, αποτελεί τον κύριο παράγοντα της γενικής παραλυσίας της ζωής, που, δυστυχώς, τακτικά είμαστε τα θύματά της…
Γι’ αυτό, θα λέγαμε, ότι το ζήτημα της ευθύνης είναι πρωταρχικό και αλλοίμονο στην κοινωνία, η οποία αποτελείται από ανεύθυνα άτομα και προπαντός ηγέτες…
Επιχειρώντας μια σύντομη ανίχνευση στον χώρο της πνευματικής, κοινωνικής, πολιτικής και εκπολιτιστικής παρουσίας του κάθε ατόμου στην εποχή μας, θα βρεθούμε δυστυχώς πολλές φορές μπροστά σε εκπλήξεις, που θα μας προξενήσουν βαθιά γεύση πίκρας και αγωνίας. Αηδίας και απογοήτευσης. Θα διαπιστώσομε συχνά, ότι οι σημερινοί άνθρωποι όχι μόνο δεν έχομε αποσαφηνισμένη στάση μπροστά στην ζωή, στον θάνατο και στα καθημερινά καυτά προβλήματα της ζωής, αλλά και ότι η νοοτροπία μας, η θέση μας μέσα στον κόσμο και η γενική κοσμοθεωρία μας διακρίνονται για την ανευθυνότητά τους.
Αυτής της ανευθυνότητας του σημερινού ανθρώπου απέναντι στον εαυτόν του, στην οικογένειά του, στο στενό κοινωνικό και εθνικό περιβάλλον του, ακόμα και απέναντι στις θρησκευτικές και πνευματικές παραδόσεις του, παίρνομε άμεση αντίληψη στην κάθε παρατήρηση που κάνομε γύρω μας. Κι’ ακόμα πιο σπάνια βλέπομε συνειδήσεις με την συναίσθηση χρέους, αποστολής, πνευματικού βίου, που να αρδεύουν από γνήσιες πηγές την ζωήν.
Ιδιαιτέρως αυτή η εκδήλωσις της αδιαφορίας και της ανευθυνότητας παρουσιάζεται στις θρησκευτικές μας αντιλήψεις. Στον τρόπο της σκέψεως και της ενέργειάς μας και στους καθημερινούς συμβιβασμούς μας.
Ποιος, στ’ αλήθεια, υπεύθυνα και ηρωικά, συναισθάνεται σήμερα την τιμή και την γεύση της χριστιανικής του ιδιότητας σε όλο το βάθος και το μεγαλείο της; Ποιος γνήσιος χριστιανός είναι διαποτισμένος με όλο το περιεχόμενο της χριστιανικής πίστεως, ώστε στις σκέψεις, στις αποφάσεις και στις πράξεις του να έχει καθημερινή ισορροπία; Να τηρεί ασάλευτα τις αρχές και τους κανόνες του «χριστιανός» και συνειδητά να είναι ακοίμητος φρουρός των ιδεών και των συνεπειών του; Η ευθύνη απέναντι του ονόματός μας, μας επιβάλλει πιστότητα στις χριστιανικές μας αρχές, και αυτή η πιστότητα είναι εκείνη η οποία μας δημιουργεί και μας αναδεικνύει ζωντανές χριστιανικές προσωπικότητες μέσα στην κοινωνία.
Βεβαίως, μια υπεύθυνη στάσις και μια συνέπεια στο «χριστιανικό» μας όνομα, προϋποθέτει άκαμπτη θέληση και καθημερινή συγκέντρωση. Αυτή η θέλησις όμως γρήγορα γίνεται τρόπος ζωής όταν το αποφασίσομε να φανούμε αντάξιοι στις προσδοκίες και στις απαιτήσεις που ο γνήσιος εαυτός μας έχει σαν πυξίδα και προσανατλισμόν, αλλά και ο κόσμος απαιτεί από εμάς.
Η θέλησις έχει μεγάλη σημασία για την ευθύνη μας. Γιατί αυτή είναι εκείνη που μας παίρνει από τις επιθυμίες και μας οδηγεί δημιουργικά στα έργα.
«Καμμία πράξη δεν θεωρείται ανεύθυνη, εκτός αν η θέληση ήταν τέτοια, γιατί η πράξη ήταν αποτέλεσμα της θέλησής μας» γράφει ο Σενέκας.
Και η θέλησις είναι ακριβώς αυτή που ενισχύει, ενδυναμώνει και κατευθύνει το φρόνημά μας, την συνέπεια και την ευθύνη μας. Ο Γκαίτε πάνω σ’ αυτό θα καταθέσει την διαπίστωση και την μαρτυρία του: «Ο άνθρωπος που έχει σταθερή θέληση πλάθει τον κόσμον σύμφωνα με τον εαυτόν του», ο δε Β. Ουγκώ θα προσθέσει: «Οι άνθρωποι δεν στερούνται δυνάμεως, αλλά θελήσεως».
Θα περιμέναμε, ειδικά σήμερα, από τον χριστιανόν να είναι ο πιο μεγάλος υπεύθυνος και ο πιο μάχιμος. Να μην κλείνει τα αυτιά του στις φωνές της συνειδήσεως. Να ακολουθεί και να μάχεται για τις αρχές και τα ιδεώδη που καταξιώνουν την ιδιότητά του ως Χριστιανόν. Να μην συμφιλιώνεται με τα εκάστοτε κατεστημένα και να μην αναπαύεται στην βόλεψη, στην καλοπέραση και στο ξεπούλημα ιδανικών και αξιών.
«Χριστιανός», ό,τι πιο πολύτιμο όνομα, σημαίνει μια μόνιμη παρουσία και ευθύνη στην ζωή και στον κόσμον όλην την ημέρα και όλες τις ώρες, «από φυλακής πρωίας μέχρι νυκτός, από φυλακής πρωίας» (Ψαλμ. 129).
Μια αμετάθετη και πολύπλευρη θέληση και επιρροή σε κάθε κάλεσμα αγάπης, ευθύνης και πνευματικής τόλμης.