Στην κατάργηση του ΕΣΥ, όπως το οραματίστηκαν ο Παρασκευάς Αυγερινός και ο Γιώργος Γεννηματάς, προχωρά η κυβέρνηση. Αυτό που δεν κατάφερε η Ν.Δ επι δεκαετίες και ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης το 1993, επιχειρεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης το 2022.
Το νομοσχέδιο για το Εθνικό Σύστημα Υγείας που συζητήθηκε και εγκρίθηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία στην Βουλή, δεν συνιστά μόνον μία νομοθετική πρωτοβουλία που έχει καταδικαστεί από σύσσωμη την κοινότητα των υγειονομικών και προκαλεί γενικότερες αντιδράσεις.
Είναι παράλληλα και ένα ακόμη «κεφάλαιο» στην προσπάθεια που καταβάλλει η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη να «ξηλώσει» την «νομοθεσία της Αλλαγής». Δηλαδή τους εμβληματικούς και όπως αποδείχθηκε ανθεκτικούς στο χρόνο νόμους που ψηφίστηκαν τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου.
Ξήλωμα
Έτσι με τις διατάξεις του νομοσχεδίου που προβλέπουν την παράλληλη εργασία των γιατρών του ΕΣΥ στον ιδιωτικό τομέα και με σειρά άλλων προβλέψεων καταργείται ουσιαστικά ο νόμος 1397/1983, τον οποίο εισηγήθηκε ως υπουργός ο Παρασκευάς Αυγερινός και εμπνεύστηκε ο Γιώργος Γεννηματάς. Αυτά ενώ η ίδια κυβέρνηση έχει προχωρήσει τα τελευταία δυο χρόνια και σε άλλες 2 τουλάχιστον ανάλογες κινήσεις: Κατήργησε τον εργασιακό νόμο 1264/82 και τον 1329/83 έναν από τους πλέον προοδευτικούς νόμους για το οικογενειακό δίκαιο. Πλάι σε αυτούς μπορεί να προστεθεί και η κατάργηση του νόμου Πεπονή για τις προσλήψεις στο δημόσιο.
Καθόλου τυχαίο δεν είναι πως στην συζήτηση που έγινε χθες στην Βουλή παράλληλα με τις διατάξεις που προτείνονται συζητήθηκε και η συγκεκριμένη πολιτική στόχευση της κυβέρνησης. Μάλιστα εκτενώς αν κρίνει κανείς από τις τοποθετήσεις των εκπροσώπων της αντιπολίτευσης.
Το μούδιασμα της Ν.Δ
Παρότι οι υπουργοί και οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας απέφυγαν κατά την διάρκεια της συζήτησης στην Βουλή τις συγκρίσεις με την νομοθεσία του ΠΑΣΟΚ των χρόνων της αλλαγής (έμμεσο ίσως δείγμα αναγνώρισης της αίγλης αυτής της μεταρρύθμισης) η πρόθεση της κυβέρνησης να την καταργήσει δεν μπόρεσε να κρυφτεί. Ήταν η Μίνα Γκάγκα, αναπληρωτής υπουργός Υγείας και ουσιαστικός εμπνευστής του νομοσχεδίου που κατά την διάρκεια της επεξεργασίας του στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής παραδέχθηκε την κυβερνητική πρόθεση. Όπως χαρακτηριστικά επισήμανε «το ΕΣΥ που σχεδιάστηκε πριν 40 χρόνια, που είχε πλήρη και αποκλειστική εκείνη την εποχή που υπήρχε η Ανατολική Γερμανία. Δεν υπάρχει Ανατολική Γερμανία, δεν υπάρχουν τέτοια συστήματα στην Ευρώπη, πραγματικά δεν υπάρχουν. Άρα, πρέπει να δούμε πού είμαστε σήμερα το 2022 και ποια είναι τα συστήματα υγείας στην Ευρώπη το 2022». Στην συνέχεια μάλιστα έκανε συγκρίσεις με συστήματα που υπάρχουν σε χώρες όπως η Ολλανδία και στηρίζονται κατά κύριο λόγο στην χρηματοδότηση των ασφαλιστικών συμβολαίων των πολιτών με ιδιωτικές εταιρίες.
Ο Αλέξης Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ
Εκτενή αναφορά στην θεσμοθέτηση του ΕΣΥ τα πρώτα χρόνια της διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ έκανε ο Αλέξης Τσίπρας στην ομιλία του. Λέγοντας πως «το 1983, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου με τη στήριξη της Αριστεράς προωθούσε την εμβληματική αυτή μεταρρύθμιση, η παράταξη της ΝΔ μιλούσε για «σοβιετικού τύπου Σύστημα Υγείας» και καταψήφιζε». Σήμερα – πρόσθεσε – «πέρασε μια ολόκληρη πανδημία από πάνω μας, ένα κοσμοϊστορικό γεγονός που έκανε όλο το πλανήτη να αναθεωρήσει πλήρως τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες για το ρόλο του κράτους -και ειδικότερα για το ρόλο των δημόσιων συστημάτων Υγείας- αλλά η ΝΔ δεν έχει πάρει χαμπάρι τίποτα. Τα ίδια επιχειρήματα το 1983, το 1993, το 2018, το 2022. Οι ίδιες ιδεοληψίες».
Επίσης ο τομεάρχης υγείας του ΣΥΡΙΖΑ, Ανδρέας Ξανθός επισήμανε για τις διατάξεις του νομοσχεδίου πως «ουσιαστικά αναιρεί τη θεμελιώδη εργασιακή συνθήκη στην οποία βασίστηκε το ΕΣΥ, την πλήρη και αποκλειστική απασχόληση των νοσοκομειακών γιατρών. Αυτό που προέβλεπε ο ιδρυτικός νόμος, ο νόμος 1397/83 που ήταν η μεγάλη τομή της Μεταπολίτευσης, η μεγάλη προοδευτική αλλαγή στο κοινωνικό κράτος στη χώρα μας, τώρα καταργείται με συνοπτικές διαδικασίες. Πάμε στην προ ΕΣΥ περίοδο -οι παλαιότεροι το θυμούνται πολύ καλά αυτό- όπου φροντίδα αξιοπρεπή την ώρα της ανάγκης είχαν μόνο όσοι είχαν χρήματα και φυσικά όσοι είχαν πολιτικό μέσον. Γιατί με μέσον έμπαινες πριν το ΕΣΥ στα κρατικά νοσοκομεία της εποχής». Επίσης ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Αλέκος Τριανταφυλλίδης σημείωσε πως «εμείς δεσμευόμαστε και εγγυόμαστε την εγγυημένη ισότιμη καθολική πρόσβαση στο δημόσιο δωρεάν αγαθό της υγείας, όπως το οραματίστηκαν και το υλοποίησαν ο Παρασκευάς Αυγερινός και ο Γιώργος Γεννηματάς με την Κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου με τον ν. 1397/83, αυτόν τον νομοθετικό «καταλύτη» που αποτύπωνε το διαρκές αίτημα των καιρών για φιλολαϊκές αλλαγές».
Το ΠΑΣΟΚ
Όπως ήταν αναμενόμενο αναφορά στην μεταρρύθμιση του Ανδρέα Παπανδρέου έκανε από το βήμα της Βουλής και ο επικεφαλής της Κ.Ο του ΠΑΣΟΚ, Μιχάλης Κατρίνης. Επισήμανε πως είναι «δεδομένη η δυσανεξία αλλά και η απέχθεια που τρέφει η συντηρητική παράταξη για το Εθνικό Σύστημα Υγείας, το οποίο ενοχλεί τη σημερινή Κυβέρνηση. Και ενοχλεί, γιατί το ΕΣΥ, ένα από τα πλέον προσβάσιμα συστήματα υγείας παγκοσμίως, αν όχι το πλέον προσβάσιμο, αποτελεί έναν εμπνευσμένο θεσμό με την υπογραφή της Κυβέρνησης του Ανδρέα Παπανδρέου, με την υπογραφή Υπουργών Υγείας όπως ο Γιώργος Γεννηματάς και ο Παρασκευάς Αυγερινός. Ενοχλεί γιατί το ΕΣΥ ως φιλοσοφία, ως αντίληψη και ως περιεχόμενο διαχωρίζει τη συντηρητική παράταξη από την δημοκρατική παράταξη. Γιατί το όραμα του ΕΣΥ ήταν και παραμένει η παροχή καθολικών, ποιοτικών και δωρεάν υπηρεσιών σε όλους τους πολίτες. Και αυτό ήταν και παραμένει το όραμα του ΠΑΣΟΚ για την παροχή υπηρεσιών υγείας στους πολίτες για όλες τις Ελληνίδες, για όλους τους Έλληνες, για όλους όσοι ζουν σε αυτή τη χώρα». Σημείωσε μάλιστα πως «ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιμείται πιστά τη Νέα Δημοκρατία του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη που επιχείρησε μία ανάλογη παρέμβαση. Σας θυμίζω το 1992, την οποία βέβαια κατήργησε ο Ανδρέας Παπανδρέου δύο χρόνια μετά».
Το ΚΚΕ
Στην νομοθεσία του 1983 αναφέρθηκε και η Αλέκα Παπαρήγα λέγοντας ότι «ήταν ένας νόμος που είχε πολλά θετικά στοιχεία. Τώρα το θέμα είναι: Αν ένας νόμος έχει θετικά στοιχεία ή στην υλοποίησή του, τι γίνεται όταν συγκρούεται με το μεγάλο κεφάλαιο». Επισήμανε επίσης ότη «η Νέα Δημοκρατία ανενδοίαστα, προκλητικά συνεχίζει και αναβαθμίζει αντιδραστικά, αρνητικά, ταξικά ό,τι έχει γίνει μέχρι τώρα».