Με το σκανδαλώδες θέμα του ΟΠΕΚΕΠΕ να έχει ανοίξει την αυλαία του θεάτρου διαφθοράς και πάλι, με αιχμή μάλιστα και κοινοτικά κονδύλια, δηλαδή χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων, η κυβέρνηση εναγωνίως προσπαθεί να στήσει “αναχώματα” άμυνας κι ενδεχομένως “διάχυσης” ευθυνών.
Βέβαια η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας αλλά και τα ίδια τα πρακτικά της Βουλής, όπου και μια σειρά καταγραφών για ερωτήσεις της Αντιπολίτευσης, είναι αποκαλυπτικά για τις ευθύνες, παραπέμποντας, σε ένα ζήτημα που τώρα, μεν βγήκε, μπροστά, όμως καταφαίνεται ότι έχει πολιτικό βάθος και βασίζεται στην αδυναμία ουσιαστικής παρέμβασης τα τελευταία χρόνια.
Είναι χαρακτηριστικό, ότι με βάση, όσα αναφέρονται από τον ΣΥΡΙΖΑ, που “φωτογραφίζεται” από την κυβέρνηση ότι έχει ευθύνες, το όλο ζήτημα αφορά τη ΝΔ, μια και η απάτη που ερευνάται τώρα έχει να κάνει με «ψευδείς δηλώσεις σχετικά με την ιδιοκτησία ή τη μίσθωση βοσκοτόπων» και αφορά τα έτη «Μεταξύ 2019 και 2022». Κι έτσι, αναζητείται εκεί, το ίχνος με τις ευρωπαϊκές επιδοτήσεις που έπαιρναν μέσω του ΟΠΕΚΕΠΕ Έλληνες πολίτες για βοσκοτόπια που δεν τους ανήκαν ή για γεωργικές εργασίες που δεν έκαναν ποτέ.
Δυσκολεύει η ατζέντα μεταρρύθμισης
Πάντως, την ώρα που καταβάλλεται προσπάθεια, στο φόντο και της υπόθεσης των Τεμπών, να υπάρξει “φυγή” προς τα μπρος με ανάδειξη μιας μεταρρυθμιστικής ατζέντας, με το άνοιγμα της συζήτησης για τη μονιμότητα στο Δημόσιο, εμφανίζεται και πάλι ένα “Κουτί Πανδώρας”, όπου ευθύνες πολιτικών ηγεσιών “συμπλέκονται” με υποθέσεις ευνοιοκρατίας και σκάνδαλα διαχείρισης δημόσιου χρήματος, που ακυρώνει κάθε συζήτηση περί μεταρρυθμίσεων.
Να σημειωθεί πάντως ότι το όλο ζήτημα έχει πολλές πτυχές αλλά μια βασική παράμετρο. Την εκμετάλλευση τεχνικών αδυναμιών του δημοσίου, από επιτήδειους, που βρήκαν τρόπους να “βάλουν” χέρι σε δημόσιο χρήμα, που προορίζεται για τη στήριξη της παραγωγής. Κι όλα αυτά είναι ερώτημα εάν γίνονταν με γνώση ή μη πολιτικών ηγεσιών.
Όπως αναφέρουν γνώστες των αγροτικών ζητημάτων, στην ΚΑΠ 2014 – 2020 ο υπολογισμός της επιδότησης γινόταν σύμφωνα με τον βοσκότοπο που ο κτηνοτρόφος δήλωνε, είτε δημοτικός / κοινοτικός, είτε ιδιόκτητος ή μισθωμένος. Η κατανομή των βοσκοτόπων γινόταν με αίτηση του παραγωγού και διανεμόταν σύμφωνα με την λεγόμενη «Τεχνική λύση», μια διαδικασία που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
Όπως αναφέρεται, η διαδικασία θεσμοθετήθηκε για να επιλυθεί η αδυναμία της χώρας μας να εφαρμόσει τη νέα ΚΑΠ 2014 – 2020, καθώς δεν διέθετε Κτηματολόγιο, Δασικούς χάρτες και Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης, και την είχε αποδεχτεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να συνεχίσουν να χορηγούνται οι επιδοτήσεις στους κτηνοτρόφους.
Όπως μάλιστα σημειώνεται από τον ΣΥΡΙΖΑ από το 2019 η Κυβέρνηση της ΝΔ δεν κατάφερε να ολοκληρώσει τα Διαχειριστικά Σχέδια Βόσκησης που θα ξεκαθάριζαν την επιλεξιμότητα των βοσκήσιμων γαιών. “Η σημερινή κατάσταση έχει ξεφύγει από κάθε έλεγχο με ξεκάθαρη και αποκλειστική ευθύνη της κυβέρνησης της ΝΔ από το 2019. Η κατάρρευση του ΟΠΕΚΕΠΕ και η απαξίωση των εργαζομένων του σημαίνει την αδυναμία καταβολής στους έντιμους και βιοπαλαιστές αγρότες των Ευρωπαϊκών Επιδοτήσεων που δικαιούνται”, τονίζει το κόμμα της Αντιπολίτευσης.
Σύμφωνα, μάλιστα, με όσα έχει αναφέρει σε δηλώσεις του ο πρώην υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Στάυρος Αραχωβίτης , «άλλο η κατανομή των βοσκοτόπων που έγινε από τον ΟΠΕΚΕΠΕ και άλλο τα ιδιωτικά συμφωνητικά που έγιναν στη συνέχεια από κάποιους που θέλησαν να εκμεταλλευτούν την κατάσταση».
Την «τεχνητή λύση» την γνώριζαν οι Βρυξέλλες από το 2015. Και αυτή έλεγε ότι μπορεί κάποιος να πάρει δημόσιο βοσκότοπο για να ενεργοποιήσει επιδοτήσεις και με βάση έναν συντελεστή που ίσχυε για τον αριθμό των ζώων, αυτός ο βοσκότοπος θα μπορούσε να είναι οπουδήποτε στην Ελλάδα.
Και αυτό δεν ίσχυε μόνο για την Κρήτη. Αν για παράδειγμα ένας παραγωγός είχε ενσταβλισμένη κτηνοτροφία στη Λάρισα, θα μπορούσε να πάρει έναν δημόσιο βοσκότοπο στην Θράκη. Αυτό ήταν γνωστό και έγκυρο.
Όμως κάποιοι εκμεταλλεύτηκαν αυτή τη λύση και πήγαν και έκαναν εικονική ενοικίαση βοσκοτόπων, δηλώνοντας τους ως βοσκοτόπους σε καλή κατάσταση και έπαιρναν επιδότηση χωρίς ζώα».
Συγκεκριμένα, όπως έχει αναφέρει ο πρώην υπουργός, όλες αυτές οι κομπίνες προφανέστατα στηρίζονται σε ψεύτικα στοιχεία ενοικίασης βοσκοτόπων, ή σε στοιχεία ενοικίασης βοσκοτόπων υποτίθεται που στην πραγματικότητα δεν ανταποκρίνονταν στην ιδιότητα ενός βοσκότοπου.
Αναλυτικότερα, με βάση όσα λέει ο Σταύρος Αραχωβίτης, το παράνομο της ιστορίας είναι: «Ότι ενοικίαζαν βοσκότοπους που είτε δεν ήταν βοσκότοποι, είπε ενοικίαζαν βοσκότοπους με πλαστά δικαιολογητικά»…..
Το ΥΠΑΑΤ
Πάντως, χθες, ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Τσιάρας στη συνέντευξη του στον ΣΚΑΪ σημείωσε ότι «για την εφετινή χρονιά δεν θα υπάρχει η δυνατότητα να δηλώνει κανείς βοσκότοπους μακριά από τον δικό του τόπο. Η «τεχνική λύση» που είχε συμφωνηθεί από την κυβέρνηση του 2015 με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προέβλεπε ότι μπορούσε κανείς να δηλώνει βοσκότοπους ακόμα και πολύ μακριά από το σημείο των εγκαταστάσεών του – για παράδειγμα, νησιά να δηλώνουν βοσκοτόπους στην ηπειρωτική Ελλάδα. Αυτό ήταν μια “παραδοχή” της Επιτροπής ώστε να αντληθούν οι ευρωπαϊκοί πόροι. Αλλά δεν σημαίνει ότι έπρεπε να συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί οι βοσκοτοπικοί χάρτες – κάτι που τώρα γίνεται».
Η όλη εικόνα αυτή παραπέμπει σε κενά που όμως τελικά τα εκμεταλλεύονται κάποιοι σε βάρος των πραγματικών παραγωγών. Όπως μάλιστα αναφέρεται μετ΄ επιτάσεως από εκπροσώπους Αγροτικών Συλλόγων αλλά και την ΕΘΕΑΣ στη βάση του προβλήματος είναι ότι πολύ λιγότεροι από τους 640.000 αγρότες που κάνουν τις λεγόμενες δηλώσεις ΟΣΔΕ, δηλαδή, τις αιτήσεις για να πάρουν επιδοτήσεις έχουν σχέση με την παραγωγή.
Η μεταφορά στην ΑΑΔΕ
Στη βάση αυτή, η κυβέρνηση προέταξε τη μεταφορά του ΟΠΕΚΕΠΕ στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), δηλαδή σε μια αμιγώς φορολογική αρχή. Η όλη κίνηση, που όπως αναφέρουν πληροφορίες, δεν έγινε και με μεγάλη “χαρά” από το ΥΠΑΑΤ, δημιουργεί νέα δεδομένα και ανάγκες, κυρίως για την ανάπτυξη της διαλειτουργικότητας, μεταξύ των υπηρεσιών.
Πάντως, από πολλές πλευρές συναντά την κριτική, καθώς, όπως αναφέρεται, ακυρώνει κάθε έννοια συνοχής και λογοδοσίας απέναντι στον παραγωγικό κόσμο, υπονομεύοντας τη στρατηγική σημασία του Οργανισμού, που δεν είναι απλώς ένας μηχανισμός πληρωμών, αλλά ένας κομβικός πυλώνας για τον σχεδιασμό και την εφαρμογή της αγροτικής πολιτικής στη χώρα μας.
ΤO ΥΠΕΘΟ
Με βάση, πάντως, ανάρτηση του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκου Πιερρακάκη «Η σταδιακή απορρόφηση του ΟΠΕΚΕΠΕ από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων που παρουσιάστηκε σήμερα στο Υπουργικό Συμβούλιο έχει ως στόχο τη δημιουργία ενός μηχανισμού μέσω του οποίου οι επιδοτήσεις θα καταβάλλονται άμεσα στους πραγματικούς δικαιούχους, με έμφαση στην καλύτερη εξυπηρέτηση των αγροτών.
Για να το πετύχουμε αυτό, απαιτείται αναβάθμιση των διαδικασιών πληρωμών, ανάπτυξη νέων ψηφιακών υπηρεσιών, ενίσχυση του εσωτερικού ελέγχου, πολλαπλασιασμός των φυσικών ελέγχων, διαλειτουργικότητα μεταξύ των συστημάτων, καθώς επίσης και τυποποίηση και πιστοποίηση των διαδικασιών.
Η επιλογή της ΑΑΔΕ οφείλεται στην εξαιρετική δουλειά που κάνει τα τελευταία χρόνια για την αναβάθμιση του φορολογικού μας συστήματος. Αξιοποιώντας την τεχνογνωσία αυτή, καλείται να δημιουργήσει ένα σύγχρονο, διαφανές και αποτελεσματικό σύστημα καταβολής αγροτικών επιδοτήσεων».
Πολιτικά πυρά
Το όλο ζήτημα, πάντως, έχει ανεβάσει το πολιτικό θερμόμετρο. Χθες, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νϊκος Ανδρουλάκης εξαπέλυσε επίθεση στην κυβέρνηση τσυγκρίνοντας τους χειρισμούς της στην υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ με τη στάση για της για την σύμβαση 717, υπερασπιζόμενος παράλληλα τη στάση του κόμματός του για την πρόταση σύστασης προανακριτικής στον Κώστα Αχ. Καραμανλή. Επιπλέον, κατηγόρησε τη Νέα Δημοκρατία ότι βλέπει το κράτος ως «λάφυρο» και αντιτάχθηκε εκ νέου στους κυβερνητικούς σχεδιασμούς για την άρση μονιμότητα στο δημόσιο. Διαφώνησε επίσης και με την προσέγγιση της κυβέρνησης στο θέμα της Τουρκίας.
Επετέθη, δε, και προσωπικά στον Κυριάκο Μητσοτάκη για τη διαφθορά στον ΟΠΕΚΕΠΕ. «Άλλαξε πέντε υπουργούς και έξι διοικητές ΟΠΕΚΕΠΕ. Δεν όφειλε να ρωτήσει τους υπουργούς του γιατί αλλάξαμε έξι προέδρους στον ΟΠΕΚΕΠΕ σε έξι χρόνια; Σήμερα ο Πρωθυπουργός είπε ότι θέλει να κόψει τον “γόρδιο δεσμό”. Είναι κωμωδία να εμφανίζεται ο αρχιτέκτονας της διαφθοράς του ΟΠΕΚΕΠΕ ως εξυγιαντής. Αυτόν το “γόρδιο δεσμό” τον έδεσε αυτός και οι υπουργοί του. Και για να είμαι δίκαιος: το σκάνδαλο έχει ημερομηνίες και φαίνεται από την έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. 2018-2025. Άρα, η Νέα Δημοκρατία γνώριζε από την πρώτη ημέρα διακυβέρνησής της ότι υπάρχει τεράστιο ζήτημα διαφθοράς και το εργαλειοποίησε γιατί ο κ. Μητσοτάκης το κράτος το βλέπει ως λάφυρο. Δεν είναι εκσυγχρονιστής».
«Τι είναι το κράτος-λάφυρο; Είναι το κράτος του ρουσφετιού. Ακούω τον κ. Μητσοτάκη να λέει ότι θέλει να βγάλει από το Σύνταγμα τη μονιμότητα. Τη μονιμότητα στο Σύνταγμα την έχει η Γερμανία και έχει την καλύτερη δημόσια διοίκηση στην Ευρώπη. Έχει νόμο για τη μονιμότητα η Γαλλία και έχει από τις καλύτερες δημόσιες διοικήσεις στην Ευρώπη. Ξέρετε τι λείπει; Η τόσο μεγάλη διαφθορά από τον κεντρικό μηχανισμό του κράτους. Κράτος-λάφυρο ο ΟΠΕΚΕΠΕ. Κράτος-λάφυρο το ρεκόρ 3.500 μετακλητών υπαλλήλων επί Νέας Δημοκρατίας. Κράτος-λάφυρο οι γενικοί διευθυντές και τμηματάρχες του δημοσίου που σε ποσοστό 80% είναι κομματικές επιλογές», πρόσθεσε.
Ο ΣΥΡΙΖΑ
Με δήλωση του Γ. Καραμέρου ο ΣΥΡΙΖΑ, ζητά άμεση σύγκληση της επιτροπής θεσμών και διαφάνειας της Βουλής προκειμένου να διερευνηθεί η υπόθεση. Με βάση τα όσα αναφέρει ο ΣΥΡΙΖΑ, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή εισαγγελία, τα γαλάζια εικονικά βοσκοτόπια μετά το 2019, είναι ένα σκάνδαλο της κυβέρνησης Μητσοτάκη ύψους 170 εκατομμυρίων ευρώ σε βάρος των Ελλήνων κτηνοτρόφων αλλά και της αξιοπιστίας της χώρας απέναντι στην Ευρώπη. Τρεις υπουργοί της ΝΔ καρατόμησαν 6 προέδρους του ΟΠΕΚΕΠΕ που αντιδρούσαν, ενώ κυνήγησαν τη δημόσια υπάλληλο που σήκωσε ανάστημα. Επιβάλλεται άμεσα σύγκληση της επιτροπής θεσμών και διαφάνειας της Βουλής προκειμένου να διερευνηθεί η υπόθεση.
Η Νέα Αριστερά
Από τη Νέα Αριστερά αναφέρεται ότι η υπόθεση είναι χαρακτηριστικό δείγμα του τρόπου με τον οποίο η κυβέρνηση επιχειρεί να μετακυλήσει τις δικές της πολιτικές ευθύνες στις πλάτες των δημόσιων υπαλλήλων.
Η ίδια κυβερνητική μεθοδολογία εφαρμόστηκε και στο έγκλημα των Τεμπών, όταν η Νέα Δημοκρατία έσπευσε να αποδώσει το τραγικό δυστύχημα αποκλειστικά στον σταθμάρχη, επιχειρώντας να εξαιρέσει πλήρως τις ευθύνες της πολιτικής ηγεσίας.
Η αλήθεια είναι πολύ διαφορετική:
Τον Ιανουάριο του 2024, ο τότε Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Λευτέρης Αυγενάκης, σε σύσκεψη με την προσωρινή διοίκηση, τους νέους διευθυντές του ΟΠΕΚΕΠΕ και εργαζόμενους στα γραφεία του Οργανισμού, ζήτησε να εξεταστούν κατά προτεραιότητα οι φάκελοι 16.000 παραγωγών των οποίων τα ΑΦΜ ήταν δεσμευμένα από το 2020 για παρατυπίες, παρεμβαίνοντας στις διαδικασίες ελέγχου.
Ακόμη, η υπάλληλος του Οργανισμού που αποκάλυψε τις παρατυπίες, διώκεται πειθαρχικά και ποινικά, σύμφωνα με το ρεπορτάζ του Data Journalists, με τρεις ξεχωριστές διώξεις. Έχει χάσει τη θέση της και, παρότι έχει ζητηθεί προ μηνών η απόσπασή από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία με την οποία είχε συνεργαστεί και την έχει αποδεχτεί, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης σκόπιμα δεν προχωρά τη διαδικασία. Αυτό είναι το “βαθύ κράτος” που δήθεν πολεμά ο κ. Χατζηδάκης: όσοι δεν υπακούν, εξοντώνονται.
Η Νέα Αριστερά δηλώνει με σαφήνεια:
- Το πρόβλημα δεν είναι οι δημόσιοι υπάλληλοι που υπερασπίζονται τη νομιμότητα.
- Το πρόβλημα είναι οι πολιτικοί που παρεμβαίνουν σε ελέγχους, παραλύουν τους μηχανισμούς ελέγχου και επιδιώκουν “αποτελέσματα” προς όφελος λίγων.
- Το πρόβλημα είναι η τιμωρητική μεταχείριση των λειτουργών που επιμένουν να κάνουν τη δουλειά τους, ακόμη και αν αυτό ενοχλεί την εκάστοτε ηγεσία.
- Αν αυτή η κυβέρνηση ήθελε πραγματικά να συγκρουστεί με το βαθύ κράτος, θα ξεκινούσε από τις δικές της πρακτικές. Και όχι από αυτούς που τις αποκαλύπτουν.
