Ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) έδωσε στη δημοσιότητα το σκεπτικό της πρωτοφανούς για τα ελληνικά δεδομένα άσκησης με την κωδική ονομασία «Μίνωας».
Το σενάριο της Επιχειρησιακής Άσκησης Πεδίου Πλήρους Ανάπτυξης Σεισμού και Συνοδών Γεωδυναμικών Φαινομένων είναι τρομακτικό, καθώς σύμφωνα με αυτό δύο ισχυρότατοι σεισμοί 6,4 και 7,2 Ρίχτερ θα «χτυπήσουν» τη Δυτική και την Ανατολική Κρήτη αντίστοιχα, μέσα σε ένα 24ωρο.
Οι στόχοι και ο σκοπός της άσκησης
Στην ανακοίνωση του ΟΑΣΠ περιγράφονται οι στόχοι και ο σκοπός της άσκησης, ως εξής:
«Το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης & Πολιτικής Προστασίας, ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού & Προστασίας και η Περιφέρεια Κρήτης διοργανώνουν άσκηση πεδίου πλήρους ανάπτυξης για την αντιμετώπιση μεγάλου σεισμικού γεγονότος και συνοδών γεωδυναμικών φαινομένων στην Κρήτη με την γενική ονομασία «ΜΙΝΩΑΣ 2024».
Σκοπός της Επιχειρησιακής Άσκησης Πεδίου Πλήρους Ανάπτυξης Σεισμού και Συνοδών Γεωδυναμικών Φαινομένων είναι να συμβάλλει στη μείωση της σεισμικής διακινδύνευσης στη Νήσο Κρήτη μέσα από μία σειρά δράσεων και υλοποιήσιμων στόχων.
Στόχοι της επιχειρησιακής άσκησης πεδίου πλήρους ανάπτυξης είναι οι ακόλουθοι:
- Να δοκιμαστεί η φάση της αρχικής εκτίμησης της κατάστασης έκτακτης ανάγκης στην έναρξη του συν-καταστροφικού σταδίου.
- Να βελτιωθεί ο συντονισμός των υπηρεσιών και η διαδικασία συλλογής, συγκέντρωσης και αξιολόγησης των πληροφοριών μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέων.
- Να συμβάλλει στην εξοικείωση των φορέων με τις διαδικασίες, τα διαθέσιμα μέσα και τις υφιστάμενες δομές.
- Να δοκιμαστούν και να βελτιωθούν τα σχέδια και τα μνημόνια Έκτακτης Ανάγκης.
- Να βελτιωθεί η διαλειτουργικότητα, ο συντονισμός και η επικοινωνία στη διαχείριση Έκτακτης Ανάγκης των εμπλεκόμενων φορέων.
- Να εφαρμοστεί η διαδικασία σύγκλισης οργάνων σε κάθε επίπεδο για σεισμό και να εφαρμοστούν τα σχέδια Έκτακτης Ανάγκης.
- Να διαπιστωθεί η δυνατότητα άμεσης παροχής βοήθειας στους πληγέντες και η αμεσότητα συνδρομής σε συν-καταστροφικό και μετα-καταστροφικό επίπεδο.
- Να εκπαιδευτούν οι εμπλεκόμενοι και να βελτιωθούν οι σχετικές τεχνικές διαχείρισης.
- Να μειωθεί η διακινδύνευση στο σχολικό περιβάλλον και στις κρίσιμες υπηρεσίες και δομές υγείας.
- Να ενισχυθεί η ετοιμότητα των εθελοντικών ομάδων.
- Να ευαισθητοποιηθεί ο γενικός πληθυσμός σε θέματα αυτοπροστασίας και καταφυγής σε κατάλληλους χώρους.
- Να αξιοποιηθούν και να αξιολογηθούν νέες μεθοδολογίες και τεχνικές.
H κεντρική ιδέα της Επιχειρησιακής Άσκησης Πεδίου Πλήρους Ανάπτυξης για τη σεισμική δραστηριότητα και εμφάνιση συνοδών γεωδυναμικών φαινομένων στην Κρήτη βασίστηκε:
- Στο υφιστάμενο φυσικογεωγραφικό – σεισμοτεκτονικό πλαίσιο της Κρήτης και της γύρω θαλάσσιας περιοχής που προσδιορίζει ακολουθία συγκεκριμένων γεωδυναμικών φαινόμενων.
- Στην ανάπτυξη του χωροταξικού και πολεοδομικού ιστού της Κρήτης με τα ιδιαίτερα δομικά χαρακτηριστικά αλλά και στην υφιστάμενη πολυμορφία του δομημένου περιβάλλοντος.
- Στις υφιστάμενες κατασκευές, υποδομές και στις κρίσιμες υπηρεσίες.
- Στην εμπλοκή των τεσσάρων Περιφερειακών Ενοτήτων της Περιφέρειας Κρήτης και όλων των Δήμων.
- Στη διάταξη των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Φορέων στη νήσο Κρήτη.
Συγκεκριμένα, η Επιχειρησιακή Άσκηση Πεδίου Πλήρους Ανάπτυξης περιλαμβάνει:
Α. Μία ισχυρή σεισμική δόνηση μεγέθους 6.4 R στον υποθαλάσσιο χώρο, 20km ΒΑ της πόλης των Χανίων που προήλθε από την ενεργοποίηση υφιστάμενου ρήγματος με διεύθυνση Β – Ν και επηρέασε τις Π.Ε. Χανιών και Ρεθύμνης. Ταυτόχρονα εκδηλώνονται και συνοδά γεωδυναμικά φαινόμενα (κατολισθήσεις, καθιζήσεις).
Η σεισμική δόνηση προκάλεσε τραυματισμούς πολιτών εγκλωβισμούς, καταρρεύσεις σε παλαιές κατοικίες, δομικές και μη δομικές βλάβες σε ικανό αριθμό κτηρίων ενώ ταυτόχρονα τέθηκαν σε ετοιμότητα οι κρίσιμες υπηρεσίες και έγινε εκκένωση των σχολείων και κτηρίων των υπηρεσιών.
Β. Στη συνέχεια, 24 ώρες περίπου μετά το πρώτο ισχυρό σεισμικό γεγονός εκδηλώνεται νέος σεισμός μεγέθους 7.2 R με επίκεντρο 30 km στον υποθαλάσσιο χώρο βόρεια της πύλης του Ηρακλείου, ο οποίος γίνεται εντονότατα αισθητός σε όλη την Κρήτη και στην ευρύτερη περιοχή.
Ο σεισμός έχει ως αποτέλεσμα την εκδήλωση κατολισθήσεων, καταπτώσεων, καθιζήσεων, ρευστοποιήσεων εδαφών, αλλαγών στον υδροφόρο ορίζοντα, καταβυθίσεων ακτογραμμών στις Π.Ε. Ηρακλείου και Λασιθίου, ενώ ταυτόχρονα προκαλούνται και Θαλάσσια Γεωδυναμικά Κύματα (Tsunamis) τα οποία προσβάλλουν τις βόρειες ακτές της Κρήτης.
Το σενάριο της άσκησης
Από τον σεισμό προκαλούνται δεκάδες τραυματισμοί και εγκλωβισμοί, καταρρεύσεις παλαιών κτηρίων, δομικές βλάβες σε κτήρια με οπλισμένο σκυρόδεμα και φέρουσα τοιχοποιία, καταστροφές σε οδικούς άξονες και το λοιπό οδικό δίκτυο, βλάβες σε λιμάνια, βλάβες σε δίκτυα και κρίσιμες υποδομές ενώ γίνεται εκκένωση σχολείων και κτηρίων των δημόσιων υπηρεσιών. Παρατηρούνται επιπρόσθετα βλάβες μη δομικού χαρακτήρα και επιπτώσεις σε κρίσιμες βιομηχανικές υποδομές
Όπως διαπιστώνεται η εξέλιξη των επεισοδίων ακολουθεί μία κλιμακωτή διάταξη και εμπλοκή των Επιχειρησιακών Φορέων, των συμπλεκόμενων και του κοινού, γεγονός το οποίο επιτρέπει να αποτυπωθούν σε κάθε στάδιο οι ενέργειες και να αξιολογηθεί σε κάθε βήμα η άσκηση.
Τα μεγέθη των σεισμών σχεδιασμού της άσκησης επιλέχθηκαν λαμβάνοντας υπόψη ένα πλήθος παραμέτρων που οδηγούν σε ένα επίπεδο επιπτώσεων που να είναι διαχειρίσιμες από τους τοπικούς επιχειρησιακούς φορείς, μαζί βεβαίως με μία μικρή συνδρομή από την ηπειρωτική χώρα, προκειμένου να ελεγχθούν, αφενός με οι τοπικοί φορείς, αφετέρου δε οι κεντρικοί φορείς, ως προς τις επιχειρησιακές τους δυνατότητες και την ετοιμότητά τους.
Η επιλογή των επεισοδίων του σεναρίου με βάση τα ανωτέρω προσδίδει στην Άσκηση ένα βασικό στοιχείο απαίτησης σχεδιασμού που είναι η ρεαλιστικότητα.
Στην άσκηση συμμετέχουν Κεντρικοί φορείς (Υπουργεία, Κεντρικοί Οργανισμοί), η Περιφέρεια Κρήτης, η Αποκεντρωμέ9νη Διοίκηση Κρήτης, οι Πρωτοβάθμιοι Ο.Τ.Α. Κρήτης, οι Εθελοντικές Οργανώσεις, οι Περιφερειακοί και Τοπικοί Φορείς, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, η ΑΔΜΗΕ, οι Φορείς Τηλεπικοινωνιών, οι Δομές Υγείας, οι Φορείς διαχείρισης Λιμένων και Αεροδρομίων, οι Τουριστικές Δομές, η Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Κρήτης, όλα τα σχολικά συγκροτήματα της Κρήτης, οι Εφορείες Αρχαιοτήτων κ.ά.
Ήδη έχει πραγματοποιηθεί ένας μεγάλος αριθμός δράσεων σε όλη την Κρήτη και η άσκηση επί χάρτου στις 15-16 Φεβρουαρίου 2024. Η τελική φάση της άσκησης στο πεδίο, θα διεξαχθεί στις 22, 23 και 24 Απριλίου 2024 και στις τέσσερις Περιφερειακές Ενότητες της Κρήτης, με Κέντρο Διεύθυνσης της Άσκησης το Ηράκλειο.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη Επιχειρησιακή Άσκηση πεδίου πλήρους ανάπτυξης που έχει σχεδιαστεί και θα πραγματοποιηθεί στον Ελληνικό χώρο, ενώ θα αποτελέσει τη βάση, με την οποία θα διεξάγονται αντίστοιχες ασκήσεις σε κάθε Περιφέρεια της Χώρας.
Η έναρξη της Άσκησης Πεδίου Πλήρους Ανάπτυξης στις 22 Απριλίου και οι Συνεδριάσεις του Περιφερειακού Συντονιστικού Οργάνου Πολιτικής Προστασίας (ΠΕΣΟΠΠ) για την αντιμετώπιση των συνεπειών κατά τη διάρκεια εξέλιξης της άσκησης θα διεξαχθούν στο Πολιτιστικό Συνεδριακό Κέντρο Ηρακλείου, Πλαστήρα & Ρωμανού, 71201 Ηράκλειο Κρήτης (https://www.cccc.gr/gr).