Μπορεί να επιβραδύνθηκε για ένα ακόμη μήνα ο πληθωρισμός, ωστόσο η κατάσταση με τις τιμές στα τρόφιμα παραμένει ανεξέλεγκτη. Συγκεκριμένα, επιβραδύνθηκε περαιτέρω στο 7% ο ρυθμός ανόδου του πληθωρισμού τον Ιανουάριο εφέτος, από 7,2% τον περασμένο Δεκέμβριο και έναντι αύξησης 6,2% τον Ιανουάριο 2022. Ωστόσο, η επιβράδυνση αυτή οφείλεται στη μείωση των τιμών στην ηλεκτρική ενέργεια, ενώ αντίθετα ο πληθωρισμός στα τρόφιμα αυξήθηκε 15,4%.
Το Δεκέμβριο οι Δείκτης Τιμών βρέθηκε στο 7,2% και ο αντίστοιχος των τροφίμων στο 15,5%, κάτι που δείχνει ότι πλέον υπάρχει μια “αυτονόμηση” του δείκτη των τροφίμων που ενσωματώνουν τώρα τις αυξήσεις του κόστους παραγωγής όλου του προηγούμενου διαστήματος.
Τα προϊόντα
Έτσι με βάση την ΕΛΣΤΑΤ, σε ένα έτος (Ιανουάριος 2023 προς Ιανουάριο 2022) καταγράφηκαν ανατιμήσεις σε: Ψωμί και δημητριακά 18,6%, Κρέατα- γενικά (19,3%), Ψάρια- γενικά (2,5%), Γαλακτοκομικά και αυγά (25%), Έλαια και λίπη (23,1%), Φρούτα- γενικά (1,2%), Λαχανικά- γενικά (10,9%), Ζάχαρη- σοκολάτες- γλυκά- παγωτά (9,2%), Λοιπά τρόφιμα (15,6%), Καφέ- κακάο- τσάι (10,9%), Μεταλλικό νερό- αναψυκτικά- χυμούς φρούτων (7,8%) και Αλκοολούχα ποτά- μη σερβιριζόμενα (7,6%).
Από μήνα σε μήνα
Σε μηνιαία σύγκριση (Ιανουάριος 2023 προς Δεκέμβριο 2022), υπήρξαν νέες αυξήσεις τιμών σε: Ψωμί (0,9%), Πίτσες και πίτες (4,5%), Μοσχάρι (0,9%), Αλλαντικά (2,4%), Ψάρια νωπά (2,2%), Τυριά (2,6%), Αυγά (3,4%), Έλαια και λίπη (0,9%), Λαχανικά νωπά (2,2%), Λαχανικά διατηρημένα ή επεξεργασμένα (2,3%), Ζάχαρη- σοκολάτες- γλυκά- παγωτά (1,7%), Σάλτσες- καρυκεύματα (4,8%), Αλκοολούχα ποτά- μη σερβιριζόμενα (3%), Ενοίκια κατοικιών (0,5%), Ηλεκτρισμό (1%), Φυσικό αέριο (2,5%), Πετρέλαιο θέρμανσης (11%), Οικιακές υπηρεσίες (1,2%), Μεταφορά επιβατών με αεροπλάνο (2,3%), Εστιατόρια- ζαχαροπλαστεία- καφενεία (0,7%), Άλλα είδη ατομικής φροντίδας (1,5%) και Ασφάλιστρα υγείας (5,7%).
Αντίθετα, μειώσεις τιμών καταγράφηκαν σε: Δημητριακά για πρωινό (5,3%), Φρούτα νωπά (1,1%), Δημοτικά τέλη (2%), Είδη άμεσης κατανάλωσης νοικοκυριού (0,5%) και Πετρέλαιο κίνησης (1,3%).
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η αύξηση του γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή τον Ιανουάριο εφέτος προήλθε κυρίως από τις αυξήσεις στις ακόλουθες ομάδες αγαθών και υπηρεσιών:
- 15,4% στην ομάδα «Διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά», λόγω αύξησης κυρίως των τιμών σε: ψωμί και δημητριακά, κρέατα (γενικά), ψάρια (γενικά), γαλακτοκομικά και αυγά, έλαια και λίπη, φρούτα (γενικά), λαχανικά (γενικά), ζάχαρη- σοκολάτες- γλυκά- παγωτά, λοιπά τρόφιμα, καφέ- κακάο- τσάι, μεταλλικό νερό- αναψυκτικά- χυμούς φρούτων.
- 3% στην ομάδα «Αλκοολούχα ποτά και καπνός», λόγω αύξησης κυρίως των τιμών στα αλκοολούχα ποτά (μη σερβιριζόμενα).
Τι λέει η αγορά;
Παράγοντες πάντως της αγοράς καταγράφουν, πάντως, με εύγλωττο τρόπο το τι συμβαίνει στα ράφια αυτές τις ημέρες. “Δεν θα ξαναγυρίσουμε εκεί που ήμασταν! Σε κάποια προϊόντα θα μαζευτούν οι τρέλες, πχ στο ηλιέλαιο – αλλά και πάλι δεν ξέρω αν θα ξαναγυρίσει εκεί που ήταν. Τίποτα δεν θα ξαναγυρίσει εκεί που ήταν. Ούτε η ενέργεια, ούτε το μισθολογικό κόστος θα ξαναγυρίσει εκεί που ήταν – και αυτό δεν είναι κακό – άρα λοιπόν δεν υπάρχει περίπτωση να επανέλθουμε, αλλά θα λογικευτούμε. θα έρθει μία ισορροπία” ανέφερε μιλώντας σε “πηγαδάκι” δημοσιογράφων στην έκθεση HORECA 2023, ο Αριστοτέλης Παντελιάδης ιδιοκτήτης της εταιρείας METRO.
Όπως είπε καταγράφεται μια οριακή αποκλιμάκωση των τιμών σε κατηγορίες προϊόντων όπως π.χ. σε επίπεδο παραγωγού στο γάλα, κάτι που θα φανεί σε βάθος κάποιων μηνών, αλλά και στα χαρτικά, στα σπορέλαια και στο χοιρινό, είδη, που τους τελευταίους μήνες είχαν ανατιμηθεί σημαντικά. Ωστόσο, όπως είπε ο επικεφαλής της μεγάλης αλυσίδας, η μείωση των τιμών είναι “σταγόνα στον ωκεανό”, καθώς “ακόμα έρχονται αρκετές ανατιμήσεις και στα τρόφιμα και στα μη τρόφιμα”. “Οι πολυεθνικές σέρνουν τις ανατιμήσεις στα μη τρόφιμα, ενώ στα τρόφιμα οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν έχουν περάσει ακόμη το σύνολο της ανατίμησης του κόστους που έχουν δεχθεί” ανέφερε. “Αυτό όμως κάποια στιγμή θα τελειώσει” συμπλήρωσε και εξειδίκευσει:
“Για τις ελληνικές, για προϊόντα που παράγονται στην Ελλάδα, υπάρχει κατανόηση του τι γίνεται” ανέφερε ο κ. Παντελιάδης. “Εχουν συγκρατήσει τις ανατιμήσεις. Δεν έχουν περάσει το σύνολο της ανατίμησης του κόστους που έχουν δεχθεί. Αρα κάποια στιγμή είναι αναγκασμένοι να το κάνουν. Δε νομίζω ότι αυξάνονται ακόμα τα κόστη τους αλλά βγάζουν στη φόρα αυτά που έχουν συγκρατήσει. Άρα αυτό κάποια στιγμή θα τελειώσει” σημείωσε ο κ. Παντελιάδης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο περιθώριο της εκδήλωσης κοπής πίτας της “Πρωτοβουλίας ΕΛΛΑ ΔΙΚΑ ΜΑΣ” που αφορά ελληνικές παραγωγικές επιχειρήσεις, το Σαββατοκύριακο που πέρασε στην Εύβοια, ετέθη το θέμα εκτίναξης του κόστους παραγωγής λόγω ενέργειας, κυρίως, μετ΄ επιτάσεως.
Χαρακτηριστική η αναφορά του Χρήστου Παπαδημητρίου από την ομώνυμη μπράντα οξοποιίας “Papadimitriou”, που έκανε λόγο για τριπλασιασμό του κόστους ρεύματος, που μαζί με το ράλι των πρώτων υλών έχουν επιφέρει άνοδο 80% στο κόστος παραγωγής το 2022. Επίσης ο ο Νικόλαος Σέρρας από την εταιρεία που παράγει το νερό ΔΙΡΦΥΣ έκανε λόγο για “κούρεμα” 8% του μικτού περιθωρίου κέρδους λόγω του ενεργειακού ράλι.
Στο μεταξύ με βάση όσα ανέφερε στο περιθώριο εκδήλωσης για την παρουσίαση του Σήματος Επισκέψιμου Ζυθοποιείου, από την Ελληνική Ένωση Ζυθοποιών και την υφυπουργό Τουρισμού Σοφία Ζαχαράκη, ο επικεφαλής της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας, Αλέξανδρος Δανιηλίδης προβλέπεται νέος κύκλος ανατιμήσεων στην αγορά της μπίρας. Κύρια αιτία είναι το ενεργειακό κόστος και οι αυξήσεις στις πρώτες ύλες που ανεβάζουν τα λειτουργικά κόστη.
Μέρος από την αύξηση του κόστους παραγωγής και διάθεσης, όπως αναφέρθηκε, έχει περάσει και στην κατανάλωση με τις ανατιμήσεις ωστόσο να κινούνται χαμηλότερα από τον πληθωρισμό τροφίμων.
Οι αυξήσεις φέτος είναι κοντά στο 9% ενώ πέρυσι κυμάνθηκαν πέριξ του 5% σύμφωνα με τον επικεφαλής της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας.
Όπως ανέφερε “προσπαθούμε να ισορροπήσουμε μεταξύ της αύξησης του λειτουργικού κόστους και της προσπάθειας να επιβαρυνθεί με μεγάλες αυξήσεις ο καταναλωτής.”
Στο πρώτο εξάμηνο
Πάντως ο επικεφαλής της εταιρείας METRO εκτίμησε ότι μέσα στο πρώτο εξάμηνο του έτους θα κοπάσει – πολέμου επιτρέποντος- η κούρσα ανόδου των ανατιμήσεων.
Μέχρι στιγμής πάντως η αγορά συνεχίζει να συρρικνώνεται σε επίπεδο όγκου πωλήσεων. Τον Ιανουάριο η κατανάλωση μειώθηκε 4-5%, σημαντικό ποσοστό. Ωστόσο όπως τόνισε ο κ. Παντελιάδης “ο καταναλωτής έχει φανεί πολύ ανθεκτικός. Με τέτοιο πληθωρισμό στα τρόφιμα που έφτασε στο 14% – 15% θα μπορούσαν τα πράγματα να είναι χειρότερα”.
Παράλληλα ο κ. Παντελιάδης, αναφερόμενος στο “καλάθι του νοικοκυριού” είπε πως έχει αρχίσει να ξεφουσκώνει. “Οι πελάτες δεν του δίνουν τη σημασία που του έδιναν στην αρχή. Δεν ασχολούνται ιδιαίτερα. Πλέον δεν έχει ιδιαίτερο νόημα για μένα”.
Κόστος παραγωγής
Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι το κόστος παραγωγής έστω και μια μια μικρή αποκλιμάκωση, συνεχίζει να ανεβαίνει, κάτι που θα αποτυπώνεται στις τιμές στο “ράφι” με μια χρονοκαθυστέρηση μηνών. Έτσι, άνοδο 11% σημείωσε ο γενικός δείκτης τιμών εισαγωγών στη βιομηχανία τον Δεκέμβριο πέρυσι σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Δεκεμβρίου 2021, έναντι αύξησης 23,6% που σημειώθηκε κατά τη σύγκριση των αντίστοιχων δεικτών το 2021 με το 2020. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η νέα αύξηση στον λεγόμενο «εισαγόμενο πληθωρισμό» οφείλεται:
α. Στην αύξηση του δείκτη τιμών εισαγωγών από χώρες εκτός ευρωζώνης κατά 12,7%, και
β. Στην αύξηση του δείκτη τιμών εισαγωγών από χώρες ευρωζώνης κατά 7,6%.
Παράλληλα, ο γενικός δείκτης παρουσίασε μείωση 2,6% τον Δεκέμβριο 2022 σε σύγκριση με τον δείκτη του Νοεμβρίου 2022, έναντι αύξησης 1,5% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των δεικτών το 2021.
Ενώ, σε μέσα επίπεδα πέρυσι ο γενικός δείκτης παρουσίασε αύξηση 27,7% σε σύγκριση με τον γενικό δείκτη του δωδεκαμήνου Ιανουαρίου 2021- Δεκεμβρίου 2021, έναντι αύξησης 20% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των προηγούμενων δωδεκαμήνων.
Υπενθυμίζεται ότι η αύξηση ήταν στο 15,7% για το γενικό δείκτη τιμών εισαγωγών στη βιομηχανία τον Νοέμβριο πέρυσι.
Επιπλέον, αύξηση 16,5% σημείωσε ο γενικός δείκτης τιμών παραγωγού στη βιομηχανία (σύνολο εγχώριας και εξωτερικής αγοράς) τον Δεκέμβριο πέρυσι σε σύγκριση με τον αντίστοιχο δείκτη του Δεκεμβρίου 2021, έναντι αύξησης 29,4% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των δεικτών το 2021 με το 2020.
Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, η νέα αύξηση στο κόστος παραγωγής των εγχώριων βιομηχανιών οφείλεται στις εξής μεταβολές των δεικτών των επιμέρους αγορών:
α. Στην αύξηση του δείκτη τιμών παραγωγού εξωτερικής αγοράς κατά 19,5%, και
β. Στην αύξηση του δείκτη τιμών παραγωγού εγχώριας αγοράς κατά 15,6%.
Παράλληλα, ο γενικός δείκτης παρουσίασε μείωση 2,4% τον Δεκέμβριο 2022 σε σύγκριση με τον δείκτη του Νοεμβρίου 2022, έναντι αύξησης 5,7% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των δεικτών το 2021.
Σε μέσα επίπεδα πέρυσι, ο γενικός δείκτης του παρουσίασε αύξηση 35,1% σε σύγκριση με τον μέσο γενικό δείκτη του δωδεκαμήνου Ιανουαρίου 2021- Δεκεμβρίου 2021, έναντι αύξησης 13,8% που σημειώθηκε κατά την αντίστοιχη σύγκριση των προηγούμενων δωδεκαμήνων.
“Χώρος” για νέα μέτρα
Στο μεταξύ με βάση όσα ανέφερε χθες ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης, κατά την παρουσίαση των νέων δράσεων στήριξης των νοικοκυριών από την κυβέρνηση, περί τα 650 εκ ευρώ είναι το “καθαρό” κόστος των παρεμβάσεων. Ουσιαστικά αφέθηκε ένα περιθώριο, ώστε εάν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις και διασφαλιστεί “δημοσιονομικός χώρος” μπορεί να υπάρξουν και πρόσθετες παρεμβάσεις τους επόμενους μήνες.
“Με βάση αυτά τα στοιχεία, δεν σημαίνει ότι εξαντλείται ο δημοσιονομικός χώρος, που είναι πιθανόν να προκύψει στη διάρκεια του έτους”, σημείωσε ο Θ. Σκυλακάκης τονίζοντας ότι “κρατήθηκε μια εφεδρεία για αντιξοότητες, οι οποίες μπορεί να προκύψουν στο αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα, ιδίως με δεδομένο ότι διανύουμε μια χρονιά στην οποία θα γίνουν και εκλογές, ενώ υπάρχουν, ακόμη, μεγάλες διεθνείς αβεβαιότητες.”
Ουσιαστικά, εάν και εφόσον, δηλαδή κριθεί αναγκαίο, μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο για:
- Επιταγή ακρίβειας για το Πάσχα, σε χαμηλοσυνταξιούχους, μακροχρόνια ανέργους, αναπήρους, οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα. Το κόστος από μια ενίσχυση 250 ευρώ, υπολογίζεται ότι φτάνει στα 350- 400 εκ ευρώ
- Παράταση του Market Pass πέρα από τον Ιούνιο είτε με την ίδια περίμετρο δικαιούχων είτε στοχευμένα σε νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα. Σύμφωνα με αναλυτές, ο κύκλος των δευτερογενών επιπτώσεων στα είδη διατροφής δεν αναμένεται να κλείσει άμεσα, με τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις να αναφέρουν ότι έχουμε μπροστά μας τουλάχιστον ένα ακόμα εξάμηνο ανατιμήσεων στα τρόφιμα. Για κάθε μήνα παράτασης του Market Pass, το κόστος υπολογίζεται σε περίπου 100 εκ ευρώ.